Eru engar áætlanir um hreinsun útblástursins ?

Mér finnst nokkuð undarleg þau viðbrögð sem "Umhverfisstofnun lætur í ljós". Að þeirra sögn getur mengun að þessari stærðargráðu valdið höfuðverk og ógleði hjá fólki með viðkvæmni í öndunarfærum, búi það nálægt virkjuninni. 

Ekki láta þeir uppi hvað er "nálægt virkjuninni" að þeirra mati. Eru hin tilgreindu svæði hér í austurhluta höfuðborgarsvæðisins innan þessa "nálægt" svæðis sem þeir tala um.

Þá er haft eftir "stofnuninni", þó ég efist nú um að hún tjái sig mikið í viðtölum, heldur sé þetta haft eftir einhverjum ónafngreindum starfsmanni stofnunarinnar, en þar segir: (áhersluletur er mitt)

að ekki þurfi að óttast bráðaáhrif af þessum styrk en langtímaáhrif brennisteinsvetnis í lágum styrk á heilsu fólks séu ekki vel rannsökuð.

Þessi svör vekja mér nokkra undrun, í ljósi þess að ég veit ekki betur en til standi að auka verulega við framleiðslu raforku hér á svæðinu milli höfuðborgarsvæðis og Hveragerðis, Ölvus svæðisins. Er það virkilega svo að fólk áformi og skipuleggi milljarða fjárfestingu, sem hugsanlega geti gert meira en helming þjóðarinnar að sjúklingum á einhverjum áratugum?

"Stofnunin" lætur þess ekkert getið hvort verið sé að rannsaka langtímaáhrif svona mengunar á heilsufar eða ónæmiskerfi fólks, rétt eins og það sé þvílíkt aukaatriði að slíks þurfi nú ekki að geta. Mikilvægara er að geta þess að verið sé að setja upp fleiri mælingastöðvar, svo starfsfólk stofnunarinnar fái fleiri niðurstöður til að vinna úr; niðurstöður sem skilyrðislaust eiga að vera aftar í forgangsröðinni, fyrir aftan heilsufarsrannsóknir.

Þá er ekki heldur um það getið hvort hægt sé að bregðast við þessari mengun, t. d. með hreinsun á útblæstri virkjunarinnar. 

Einnig segir í niðurlagi fréttarinnar:

Einnig er hafin á Umhverfisstofnun vinna við að setja umhverfismörk fyrir brennisteinsvetni en fram til þessa hafa einungis vinnuverndarmörk verið til staðar í íslenskum reglugerðum.

Þetta finnst mér fáranleg forgangsröðun í ljósi þess að í fréttinni kemur fram að Alþjóða heilbrigðismálastofnunin hefur sett heilsuverndarviðmið sem sagt er vera 150 µg/m3, líklega sem sólahringsmeðaltal. Við ættum að geta notast við það til að byrja með. 

Ég bý í Breiðholtinu og hef, ásamt fleirum, undrast hve mikið að örfínum ljósum salla berst inn í íbúðina. Ef ekki er rykmoppað daglega, verða sólarnir á inniskónum með ljósgráu sallalagi undir, þannig að fari maður af parketinu yfir á dekkra teppi, skilur maður eftir ljósgrá spor.

Ég hef einungis búið hér í tvö ár, en þeir sem búið hafa hér lengur, tala um að þetta hafi byrjað um svipað leiti og virkjunin á Hellisheiðinni fór að starfa.

          

Brennisteinsvetnismengun við heilsuverndarmörk

Skrítið svar frá Fjármálaeftirlitinu

Fjáarmálaeftirlitið var ekki spurt um hvort hafi komið tilboð frá breska fjármáaeftirlitinu. Hefði svo verið, hefði svar þeirra verið eðlilegt.

Í spurningunni er fullyrt, enda margoft komið fram í fréttum, að breska fjármálaeftirlitið hafi gert hið umrædda tilboð.

Fjármálaeftirlitið okkar þurfti einungis að svara, að þeir hafi vitað um þetta tilboð, eða að þeir hafi ekkert vitað um þetta tilboð.

Í slíku svari er engin uppljóstrun um samskipti við breska fjármálaeftirlitið. Fjármálaeftirlitið okkar þurfti einungis að staðfesta hvort þeir hafi vitað um atriði sem voru gerð opinber í fjölmiðlum og lúta því engum leyndarreglum.                

Vissi ekki um tilboð breska fjármálaeftirlitsins

Stjórnarskráin I - Eru völd Alþingis æðri völdum forsetans ?

Stjórnmálamenn og einstakir áhugamenn um einstakar stefnur í pólitík, hafa lengi deilt um hver hin raunverulegu völd forsetans okkar séu.  Nú nýlega, í umræðum um stjórnarskipti eða hugsanlegt þingrof, kom enn ein umræðan um þessi mál fram í dagsljósið. Eins og fyrr sýndist þar sitt hverjum og enn sem fyrr varð engin niðurstaða úr slíkum umræðum.

Þegar ég var ungur maður, hafði ég hlustað á samræður fósturföður míns við nokkra þeirra þingamanna sem sátu á þingi (1944) þegar fyrsta stjórnarskrá lýðveldisins var samþykkt. Þessar umræður vöktu það mikinn áhuga hjá mér að síðar varð ég mér úti um fyrstu stjórnarskrá konungsríkisins Íslands, sem samþykkt var árið 1920 og allar breytingar sem gerðar höfðu verið á henni fram til lýðveldistímans.

Fósturfaðir minn, sem verið hafði í forystu verkalýðsmála og var, í upphafi lýðveldistímans umsagnaraðili fyrir Alþýðuflokkinn um þingmál og þjóðmál, átti öll Alþingis- og stjórnartíðindi frá lýðveldisstofnun. Það voru því hæg heimatökin að geta lesið allt sem sagt var á Alþingi í sambandi við setningu fyrstu stjórnarskrár lýðveldisins.

Og nú, þegar umræða um framangreinda valdatogstreitu fór af stað, ásamt umræðu um að breyta þyrfti stjórnarskránni, fannst mér upplagt tækifæri til að leggjast aftur yfir þessa sögu og rifja upp hvernig þessi valdatogstreita var til komin og hverjir stóðu fyrir henni. Ég mun því á næstunni birta þessa sögu, byggða á staðreyndum Alþingis- og stjórnartíðinda, sem ég mun svo leiða fram hugrenningar um til frekari glöggvunar á því sem ritað er.

Ég mun ekki birta þetta allt í einum pistli, því það yrði of langur lestur í einu lagi fyrir svona miðil. Ég mun hins vegar leitast við að hafa þetta þannig að ákveðið samhengi verði milli pistla, þannig að þeir sem vilja skoða söguna í heild, geti safnað pistlunum saman.

STJÓRNARSKRÁIN 1920

Þann 18. maí 1920, er samþykkt fyrsta stjórnarskrá konungsríkisins Íslands, eftir að landið hafði verið lýst fullvalda þann 1. desember 1918.  Stjórnarskrá þessi tók gildi 1. janúar 1921 og féll þá úr gildi stjórnarskrá um hin sérstöku málefni Íslands, frá 5. janúar 1874, ásamt stjórnskipunarlögum frá 3. október 1903 og 19. júní 1915, um breytingar á stjórnarskránni.

Þau atriði sem helst er deilt um nú, lúta að valdssviði forsetans. Í stjórnarskrá frá árinu 1920 er það reyndar kóngurinn sem er æðsta vald og miðast stjórnarskráin við það. Þess vegna segir í 1. gr. þeirrar stjórnarskrár:

"Stjórnskipulagið er þingbundin konungsstjórn."

 Af þessum orðum má glögglega sjá að stjórn Íslands er konungsstjórn, en að hún er þingbundin. Það segir manni að konungurinn hefur sér til stuðning þing sem gerir til hans tillögur um lög og stjórnarhætti, sem hann samþykkir, falli þau að hugmyndum hans um stjórnun landsins.

Í 2. gr. stjórnarskrár 1920, er en frekari stuðningur við þessa skipan, en þar segir eftirfarandi:

"Löggjafarvaldið er hjá konungi og Alþingi, báðum saman, framkvæmdavaldið er hjá konungi og dómsvaldið hjá dómendum."

Tvennt er athyglisvert við þessa grein. Annars vegar að samkvæmt eðlilegri röðun ofan frá, er konungurinn talinn fyrstur þar sem æðsta valdið er hjá honum, samanber 9. gr. hér á eftir. Alþingi er því greinilega tröppu neðar en æðsta valdið, þó æðsta valdið geti ekki eitt og sér sett löggjöf, frekar en að Alþingi geti eitt og sér sett löggjöf.

Hins vegar er á að líta, að í þessari stjórnarskrá er framkvæmdavaldið einvörðungu hjá konungi, eða æðsta valdinu, þó sagt sé í 9. gr. að hann láti ráðherra framkvæma vald sitt.

Til áréttingar er hér 9. greinin í heild sinni, en hún hljóðar svo:

"Konungur hefur æðsta vald í öllum málefnum ríkisins, með þeim takmörkunum, sem settar eru í stjórnarskrá þessari, og lætur hann ráðherra framkvæma það. Ráðuneytið hefur aðsetur í Reykjavík."

Í 10. grein er enn fjallað um ábyrgð. Þar segir svo:

"Konungur er ábyrgðarlaus og friðhelgur. Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum. Ráðherraábyrgð er ákveðin með lögum. Alþingi getur kært þá fyrir embættisrekstur þeirra. Landsdómur dæmir þau mál."

Hér hefur verið vakin athygli á nokkrum þeirra þátta sem fjalla um tröppun valdssviða í íslensku samfélagi fyrstu áratugi fullveldis þjóðarinnar. 

Tvennt finnst mér áberandi þarna. Annars vegar hve skýrt er kveðið á um að konungur sé æðsta vald í öllum málefnum ríkisins, en sé jafnframt ábyrgðarlaus og friðhelgur.

Hins vegar er sú staðreynd að framkvæmdavaldið er einvörðungu hjá konungi, þannig að greinilegt er að ráðherrar hafa ekkert sjálfstætt vald, heldur lúta í öllu æðsta valdinu og þeim ber að framkvæma valdsþætti æðsta valdsins, en jafnframt bera fulla ábyrgð á öllum sínum gerðum.

Látum hér staðar numið í dag, enda kominn svolítill grunnur undir það sem síðar kemur í ljós.  

Undrast afstöðu Vilhjálms Birgissonar

Ég get ekki annað en undrast afstöðu Vilhjálms, í ljósi þess hve verkafólki er mikilvægt að ákvarðanir sem teknar eru, séu að fullu löglegar; löglega og rétt að þeim staðið.

Ég er ekki andvígur hvalveiðum, en ég er algjörlega andvígur því að stjórnvöld beiti ólögmætum aðgerðum, til að skapa þeim sem eru að taka við landstjórninni ófyrirséða erfiðleika. 

Ekki er nokkur vafi á að Einar Kristinn hafði ekkert umboð til að gefa út þá reglugerð um hvalveiðar, sem hann gerði. Ríkisstjórnin sem hann var hluti af, sat ekki lengur í umboði meirihluta Alþingis og var þar með umboðslaus til pólitískrar ákvarðanatöku.

Ef við viljum vera trúverðug við mótmæli gegn ólögmæltum ákvörðunum og athöfnum, verðum við líka að hafa kjark til að mótmæla ólögmætum ákvörðunum, þó þær lúti að þáttum sem við erum í raun sammála.

Sá sem nýtir sér ólögmæta ákvörðun til framdráttar baráttumáli sínu, verður ævinlega ótrúverðugur, því hann hefur sýnt að heiðarleikinn er honum einskis virði, einungis að hann geti náð sínu fram, sama með hve ólögmætum hætti það er gert.

Var ekki verið að tala um að byggja upp heiðarlegt umhverfi í opinberri stjórnsýslu? Er krafa um að ólögmæt reglugerð verði látin standa óbreytt, leiðin til heiðarlegri stjórnunarhátta?

Ég get ekki tekið undir slíkt, þó ég geti hugsað mér hvalveiðar hér við land.              

200 störf slegin út af borðinu

Ekki hægt að gera skuldbindandi samninga við börn eða ungmenni undir fjárráða aldri

Ég skil nú ekki hvers vegna er verið að fara í kringum glæpaverk sem framin eru fyrir allra augum, að því er virðist.

Það á að vera ljóst, öllum sem hafa aldur, vit og þroska til að reka fyrirtæki, að það er með öllu óheimilt að gera skuldbindandi samning við ófjárráða einstakling, án þess að fjárráðamaður hans geri samninginn fyrir hans hönd.

Slík sölustarfsemi, sem lýst er í fréttinni, er afar alvarlegt lögbrot. Slíkt ætti umsvifalaust að kæra, t. d. til umboðsmanns barna, sem og til viðskiptaráðuneytis, sem hefur alla möguleika á að svipta svona fyrirtæki starfsleyfi.

Það er oft búið að fjalla um álíka mál á liðnum árum, en svo virðist sem virðing sumra fyrirtækja, fyrir sjálfum sér og öðrum, sé af svipuðum þroska og hjá forföllnum fíkniefnaneytendum, sem gera hvaða óhæfuverk sem er, til að ná sér í peninga.

Svona fyrirtæki á að sniðganga að öllu leiti og engin viðskipti að eiga við þau. Sú refsing ætti að duga, nú í vonandi batnandi heimi.             

Gagnrýnir símasölu fjarskiptafyrirtækja