Setur offramboð á peningum heimilin á hausinn?

Þessi undarlega yfirskrift er á einskonar fréttaskýringu á bls. 4, í blaðinu 24 stundir í dag, laugardainn 27. sept. Það er í raun verulega ámælivert þegar víðlesið dagblað, sem jafnframt birtist á netinu, setur fram jafn mikið rugl og fram kemur í þessum umræddu skrifum.

Skrifin bera með sér fullkomna vanþekkingu á því efni sem til umfjöllunar er. Þannig segir í fyrsta lið þessara skrifa:

Verðbólga er það þegar verð á hlutum hækkar á ákveðnu tímabili. Hún verður vegna þess að peningum í umferð fjölgar hraðar en vörunum sem hægt er að kaupa fyrir þá.

Verðbólga er að nokkru leiti hliðstæð við yfirdrátt á heimilisreikningnum. Yfirdrátturinn verður til vegna þess að eytt hefur verið meiri fjármunum en til voru. Þegar bankinn krefst greiðslunnar eru engir peningar til. Sá sem á að greiða yfirdráttinn reynir því hvað hann getur til að afla peninga til greiðslunnar og til þess vinnur hann jafnvel fyrir þó nokkuð lægra kaup en eðlilegt gæti talist.

Sama munstrið er hvati verðbólgunnar. Þegar notkun okkar á gjaldeyri verður meiri en gjaldeyristekjurnar, þurfum við með einhverjum ráðum að fá keyptan gjaldeyri til að greiða innflutninginn. Seljendur gjaldeyris vita af þessari brýnu þörf, og segjast því vilja fá fleiri krónur fyrir mynt sína en eðlilegt gæti talist.

Til þess að brúa það bil sem þannig myndast, reyna innflytjendur að selja vörurnar fyrir fleiri ísl. krónur, til að fá örugglega fyrir kostnaðinum af innflutningnum.

Undanfarinn áratug höfum við geta tekið erlend lán til að greiða þennan innflutning, þannig að ekki hefur borið á þessum eiginleikum umframeyðslunnar fyrr en nú, þegar ekki er meira lánsfé í boði.

Einnig segir í fyrsta lið hinna umræddu fréttaskýringar: leturbr. G.J.

Seðlabanki Íslands ákveður stýrivexti en þeir stjórna öðrum vöxtum.  

Þetta er ekki rétt. Í landinu er fullt frelsi ALLRA LÁNASTOFNANA til ákvörunar vaxta. Seðlabankinn ákvarðar einungis vexti af sínum eigin lánum til lánastofnana, en þau lán eru afar takmörkuð samanber lög um bankann. Svokallaðir stýrivextir hétu áður REFSIVEXTIR, því þegar lánastofnanir voru farnar að þurfa lánveitingar frá Seðlabanka, væru þær orðnar með hættulega mikil útlán miðað við eigið fé og lauasfé. Stýrirvexti þykir greinilega þægilegra að tala um.

Í 10. grein laga um Seðlabanka segir svo um vaxtaákvarðanir bankans: leturbreyting G.J.

Seðlabanki Íslands ákveður vexti af innlánum við bankann, af lánum sem hann veitir og af verðbréfum sem hann gefur út. 

Af þessu má sjá að það er ekki Seðlabankinn sem ákvarðar útlánavexti lánastofnana í landinu, því lán lánastofnana frá Seðlabanka er óverulegt hlutfall þess heildarfjár sem þessar stofnanir eru með í útlánum.

Af því sem hér hefur verið ritað má sjá að hin umrædda fréttaskýring á bls. 4 í 24 stundum, í dag, byggir í meginatriðum á rangfærslum, sem líklega stafa af þekkingarskorti. Mælst er til að blaðið dragi þessi skrif til baka og biðjist velvirðingar á, með fyrirheitum um að slíkt endurtaki sig ekki.     

Sorglegt skilningsleysi á hugtakinu "verðtrygging"

Á þessu hausti eru liðin 28 ár síðan ég setti fram mína fyrstu gagnrýni á svokallaða "verðtryggingu lánsfjár". Margir hafa reynt að hrekja röksemdir mínar, en enginn enn geta lagt fram trúverðuga niðurstöður sem hrekja það sem ég hef sett fram. 

Á árinu 1988 var á vegum Alþingis leitað til danskra sérfræðinga, með það að markmiði að hrekja endanlega óvægnar árásir mínar á Alþingi, vegna ólögmætrar mismununar sem hin svokallaða "verðtrygging lánsfjár" olli. Svo neyðarlega vildi til, að niðurstöður þessara dönsku sérfræðinga voru nákvæmlega þær sömu og ég hafði alla tíð haldið fram. Línurit mín og þeirra falla algjörlega saman og sína sama ferlið.

Þrátt fyrir þetta, hafa Alþingismenn ekki enn haft kjark til að leiðrétta það ranglæti sem felst í svokallarði "verðtryggingu". Slíkt er í raun afar sorglegt, því auðvelt er að færa gild rök fyrir því, að einmitt vegna þessarar svokölluðu "verðtryggingar", hefur Íslenska þjóðin misst af tækifæri til almennrar velsældar, sem fólst í greiðara flæði fjármagns milli landa, sem hófst á síðari hluta síðustu aldar. Eldmóður uppbyggingar tekjuskapandi atvinnuvega var drepinn niður með vitlausum aðferðum við stjórnun fjármála þjóðfélagsins. Afleiðingarnar þekkjum við af hruni útflutningsatvinnuvega og óviðráðanlegum kjörum atvinnulífs sem einstaklinga, á því lánsfé sem nauðsynlegt var til eðlilegrar starfsemi.

Nú á þessu ári hafa skapast alveg sérstakar aðstæður til að bera saman aðstæður á lánsfjármarkaði, hér heima og svo í þeim vestrænu löndum sem við berum okkur aðallega saman við. Bensín- og olíuverð hefur víðast hvar hækkað, og einnig hafa orðið umtalsverðar hækkanir á mötvöru afar víða. leitið upplýsinga um hvað þessar verðhækkanir hafa hækkað mikið höfuðstól lána þeirra sem þar skulda og berið það saman við það sem hefur verið að gerast hér. Ég á ekki von á að þið finnið mörg lönd þar sem verðbreytingar á vöru eða þjónustu hækki sjálfkrafa höfuðstól lána þeirra sem skulda.

Hver skildi ástæðan vera?

Svo virðist sem vestrænar þjóðir, að okkur einum undanskildum, geri sér grein fyrir því að verðmæti gjaldmiðils þjóðarinnar felst í magni erlends fjármagns sem til þjóðarinnar streymir sem eign (ekki sem lánsfé). Þennan grunnþátt er auðvelt að færa niður á plan fjölskyldu, og segja að þau verðmæti aukast sem fjölskyldan getur skipa með sér, eftir því sem tekjur aukast, sem inn á heimilið koma.

Ein af æðstu skyldum stjórnvalds (ríkisstjórnar) er að gæta þess að eðlilegt jafnvægi sé á milli umsvifa í þjóðfélaginu (viðskipta- og atvinnulífs) og þess fjármagns sem  er í umferð.

Stjórnarskrárbundin skylda hvílir á Alþingi að gjaldmiðill þjóðarinnar hafi sama verðgildi hjá öllum sem nota hann innanlands, og Alþingi er í raun óheimilt að fá öðrum í hendur vald eða heimild til að ákvarða breytingu á gengi gjaldmiðilsins, í viðskiptum manna í milli innan þjóðfélagsins. Þess vegna eru lög um verðtryggingu alvarlegt brot á grundvallarreglu stjórnskipunar okkar.

Sameinumst um að krefjast leiðréttingar, líkt og gert var 1983.         

 

 

Skuldin hækkar hraðar en eignin