Athyglisverð þröngsýni hagfræðinnar

Þegar ég les þessi ummæli Gylfa, mynnist ég einnig ummæla hans fyrir u. þ. b. ári síðan, þegar hann orðaði spá sem hann vonaði innilega að ekki myndi rætast, en rættist þó með undraverðri nákvæmni.

Líklega er ekki á hvers manns færi að skilja djúpa tóninn í þessum ummælum Gylfa, en þeim sem lentu í hringiðunni, ætti að vera hún ljós.  Ég mynnist þeirra daga, á árunum 1986 og 1987, er ég var nánast handlama í lok vinnudags, eftir að árita fjallháa stafla af skuldabréfaútgáfum ýmissa aðila, til endurgreiðslu á komandi 5 - 10 árum eða svo, til ýmiskonar byggingaframkvæmda eða aukningar á ýmiskonar þjónustustarfsemi.

Þarna voru ekkert lágar upphæðir á ferðinni og í flestum tilfellum ekkert hugsað fyrir mögulegum endurgreiðslum. Áhuginn beindist allur að því að ná til sín verðmætagildum, til að koma áhugamálum sínum og væntingum í framkvæmd.

Þarna er í raun grunnástæðan fyrir því að ég vildi ekki gera bankastarfsemi að lífsstarfi mínu, því þar var einungis hugsað um að fjölga eignfærðum talnagildum, á ímyndaðri eignahlið, en ekkert hugasð um nýmyndun fjármagns í þjóðfélaginu, til að bera uppi þessa auknu "eignamyndun".

Gylfi túlkar vel svokallaða "frjálshyggjuhagfræði", þar sem fyrst og fremst er litið á hækkandi talnagildi ímyndaðrar eignahliðar viðskiptajöfnunnar, en lán og skuldirnir, séu einungis ávísun á meiri eignir. Þetta er dálitið flókið ferli í útskýringum, sem ekki verður reynt að kryfja til mergjar hér. 

Nokkrir samverkandi þættir eru líklega undirstaða þess að Gylfi segir að: "Gríðarlegt tjón hefði orðið í bankahruninu en það væri í eðli sínu tjón á pappír...". Fyrst ber þar að nefna tilkomu tölvutækinnar, en þar skapaðist lánastofnunum alveg nýtt svigúm til að auka veltustöðu sína, án raungildisaukningar á peningum.

Margir muna líklega eftir því að á þessum tíma varð nánast útilokað að fá lán sem banki var að lána, greitt beint út í peningum. Regla var sett á fót um að öll ný útlán voru lög inn á innlánsreikninga og þaðan gat lántakinn tekið út lánsfjárhæð sína.

Ástæða þessa var, að sú veltuaukning sem tölvufærslan skapaði, þar sem samtímis var hægt að skrá útlán frá bankanum sem aukið innlán, skapaði bankanum umtalsvert aukið svigrúm til útlána, þó raunveruleg innlánaaukning eða raunveruleg eignastaða hefði ekkert aukist.

Þessi þróun vatt ótrúlega hratt upp á sig, og tíu árum síðar (1997) var fyrsti grunnurinn lagður að þeirri svikamyllu sem varð bankakerfinu að falli.

Það sem Gylfi flaskar á (eða sneiðir hjá viljandi), er að mínustala allra svona verðmætagjörninga, er raungildi framtíðar- verðmætasköpunar, en ekki talnagildi á pappír, sem afskrifuð verða af sjálfsdáðum vegna afkomubrests.

Skuldir venjulegs viðskiptamanns verða ekki þurkaðar út, þó eignavirði lánveitanda skuldabréfs eða viðskiptafærðs hlutabréfs, verði allt í einu verðmætalaust, og á kæruleysislegan hátt, BARA FELLT NIÐUR.

Þetta er í raun grundvallarþátturinn í hinni hættulegu óraunsæi svokallaðs "frjálshyggjuhagfræðings" að honum hefur ekki verið kennt að hugsa á grundvelli nýmyndunar fjármagns, í því hagkerfi sem hann er að vinna í.

Meðan þjóðin nær ekki að loka úti þessa villukenningu "frjálshyggjunnar" er ENGIN VON til varanlegra bóta á íslensku efnahagslífi.               

Hrunið í eðli sínu tjón á pappír