Dómurinn ein af stærstu mistökum réttarkerfisins

Svokallaður "vaxtadómur", sem kveðinn var upp í Héraðsdómi Reykjavíkur föstudaginn 23. júlí 2010, var á margan hátt mjög gallaður.

Í fyrsta lagi ber að líta til þess að eiginmaður dómarans, mun vera vinur sækjandans og reka þeir saman lögfræðistofu að Lágmúla 7 í Reykjavík. Ótrúlegt verður að teljast að sjónarmið og rök sækjandans hafi ekki náð eyrum dómarans, eftir öðrum leiðum en hefðbundnum málflutningsleiðum. Við slíkar aðstæður má telja útilokað að dómarinn hafi komið að málinu með opna og ólitaða hugsun.

Í öðru lagi er hvergi í dómnum að finna haldbæra framsetningu fyrir því að ákvarðanir samningsins um vaxtakjör, sem lánveitandinn ákvað, hafi orðið fyrir forsendubresti. Hafi svo orðið, er ekkert vikið að því hver beri ábyrgð á þeirri framvindu.

Í þriðja lagi virðist dómarinn ekki gera sér grein fyrir eðlismun verðtryggingar höfuðstólsfjárhæðar annars vegar, og vaxtagreiðslum af höfuðstól hins vegar.

Verðtrygging er eingöngu til að viðhalda raunvirði höfuðstóls, frá lántökudegi til greiðsludags. Verðtrygging er ekki til ávöxtunar höfuðstólsins, til þess eru vextirnir. Vextir eru því bein þóknunargreiðsla lántaka til lánveitanda, fyrir afnot lántaka á fjármagni lánveitanda.

Skilmálar vaxtakjara á samningum eins og hér um ræðir, eru ævinlega ákveðnir af lánveitandanum, án mögulegrar aðkomu lántaka.  Þessir tveir þættir eru því algjörlega sjálfstæðir, hver fyrir sig, og eiga ekki að geta hafi yfirfæranleg vægiáhrif þótt önnur hvor forsendan breytist af aðstæðum sem ekki eru af völdum lántaka.

Í fjórða lagi gefur dómarinn sér, í niðurstöðum  sínum, ýsmar forsendur sem hvergi eru reifaðar í málinu. Dómarinn virðist telja lántaka bera hlutaábyrgð á þeim óförum sem urðu, þar sem hann hafi valið gengistryggingu, í stað verðtryggingar eða óverðtryggðs láns.

Í forsendum dómsins koma hvergi fram haldbær rök fyrir þessari niðurstöðu dómarans. Hann virðist eingöngu "gefa sér" þessar forsendur, út frá því að fyrirfram prentað form lánasamningsins er hið sama fyrir öll framangreind þrjú lánaformin. Svo virðist sem dómarinn hafi ekkert haldbært í höndum um að lántakinn hafi, að eigin frumkvæði, valið gengistryggingu lánsins, hvað þá að lántakinn hafi sjálfur ákveðið vaxtakjörinn á því láni.

Margt fleira er athugavert við þennan dóm, en hér verður látið staðar numið í bili. Ég hef í huga að gera ítarlega úttekt á þessum dómi og senda dómstólaráði þá greinargerð. Því miður virðast stjórnendur héraðsdómsstigsins hjá okkur enn vera í "gamla Íslandi" og ekki vera tilbúnir að hefja sig upp fyrir spillingu, hugsunarleysi og misnotkun dómsstigsins. Meðan svo er, verður áfram til staðar viðkvæm brotalöm í réttarfari okkar, sem mikil þörf er á að uppræta.                  

Gengislánin „frumskógur“