6.9.2011 | 22:13
Meira um svar Sešlabankans til Umbošsmanns Alžingis.
Sama kvöldiš og svar Sešlabankans byrtist, gerši ég athugasemd viš fyrsta lįnaśtreikning žeirra. Nś hef ég lesiš yfir allar 13 bls. sem svariš er og verš aš višurkenna aš įherslumerkingar eru svo miklar aš meira en helmingur textans er merktur til athugasemda. Ég į žó ekki von į aš ég setji žaš allt į netiš, en ętla žó aš drepa į nokkrum atrišum sem mér finnst skipta miklu mįli.
Žar sem ég byrjaši į aš gagnrżna lįnareikning Sešlabankans, finnst mér kannski rétt aš klįra žann žįtt mįlsins og lķta einnig į śtreikning žeirra į 5 įra lįninu. Sešlabankinn er žar meš sömu fullyršingar og ķ fyrra dęminu, um 1 milljón ķ eins įrs lįni.
Nešst į bls. 8 er tafla sem žeir kalla "Ašferš 1" , sem sżnir Greišslu hvers gjalddaga vegna 5 įra lįnsins. Ekki er mér ljóst hvers vegna Sešlabankinn setur žetta upp meš öšrum hętti en almenningur žekkir, frį reiknivélum bankanna. Getur veriš aš žaš sé gert til aš rugla fólk sem ekki setur sig mikiš inn ķ svona śtreikninga? Ég veit žaš ekki. Kannski er žetta bara hugsunarleysi.
"Ašferš 1" hjį Sešlabankanum er žeirra śtfęrsla, af aš veršbętur séu lagšar į greišslu vaxta og afborgunar en ķ višbótardįlk eru veršbętur sżndar. Sešlabankinn gerir žau mistök žarna aš reikna veršbętur į vexti žess gjalddaga sem til umfjöllunar er. Slķk innheimta getur ekki įtt rétt į sér, žar sem vextir yfirstandandi vaxtatķmabils eru ekki į gjalddaga fyrr en į gjalddaga afborgunarinnar. Vextirnir verša žvķ aldrei aš skuld sem hęgt sé aš vaxtareikna.
Veršbótažįttur, hefur til langs tķma veriš hluti af vaxtafęti. Ž. e. aš inni ķ öllum vaxtatölum er įkvešiš hlutfall vaxtaupphęšar vegna veršbólgu. Kom žetta t. d. fram fyrir skömmu ķ Kastljósi, žar sem Vilhjįlmur Bjarnason, lektor viš Hįskóla Ķslands, og framkvęmdastjórni Félags fjįrfesta, višurkenndi aš svo vęri. Žaš er žvķ AFAR óheilbrigt aš Sešlabankinn skuli setja fram śtreikninga, žar sem vextir eru veršbęttir eins og upphęš afborgunar af höfušstól lįnsins. Fyrir slķku geta ekki veriš traustar lagaheimildir, auk žess sem žaš stangast į viš heilbrigša skynsemi aš vaxtareikna greišslu, ķ 30 daga minnst, įšur en komiš er aš gjalddaga.
Nęst mį vķkja aš žvķ - snjóboltaferli - sem lesa mį śt śr vķsitölumęlinum okkar. Glögglega mį lesa žetta upphlešsluferli śt śr vķsitölum žeirra fimm įra sem lįnareikningur Sešlabankans nęr yfir. Forsendurnar eru sagšar 10% veršbólga į įri ķ 5 įr, sem ętti aš gera 50% veršbólgu. Ef ętlunin vęri aš lįta 10% veršbólgu į fyrsta įri hlaša hękkunum hverri ofan į ašra, hefši įtt aš miša viš jafnašarveršbólgu upp į 71,6% yfir tķmabiliš, eša 14.32% į įri. Svona ferli skapst žegar ein vķsitala er lįtin sękja breytileika sinn ķ vķsitölu annarra uppgjörsžįtta.
Ķ grundvallaržętti afkomugreiningar, eru "tekjuflokkur" og "kostnašaraflokkur" į sitt hvorum skįl vogarinnar. Tekjuflokkurinn stendur fyrir veršmęta- og eignasköpun og flokkast meš EIGNAŽĮTTUM ķ afkomugreiningu. Kostnašarflokkar hins vegar tilheyra śtgjaldališum, sem żmist eru einnota eša byggja sig upp og geta oršiš aš eign aš afloknu uppgjöri.
Ef raunveruleiki į aš greinast ķ efnahagslķfi einstaklings, fyrirtękis eša žjóšar, verša žessir tveir meginžęttir efnahagslegs jafnvęgir aš vera fullkomlega ašskildir og įn allra sjįlfvirkra formśluįhrifa frį öšrum. Sé žvķ ekki haldiš žannig, heldur sé annar žįtturinn lįtinn upphefjast śt frį vexti hins, veršur engin leiš aš greina raunverulegt afkomujafnvęgi, eša raunvirši eignar, sem tekiš hefur į sig "formślustękkun" sem er algjörlega veršmętalaus, žvķ aš baki stękkunar eša vaxtar eignar, eru engin raunveršmęti; einungis veršmętalaus reikniformśla.
Žetta vissu menn fyrri tķšar, žegar reynt var aš koma į "verštryggingu" į grundvelli framfęrslukostnašar. Žį voru engar tölvur og žvķ erfišara aš svindla į uppsöfnunarlišum. Žess vegna voru menn fljótir aš losa sig vafnema verštryggingaržįttinn, strax og ljóst var aš veršbólga fęri upp fyrir višmišunarmörk.
Nś eru hins vegar komnar tölvur og meš žeirra hjįlp er afar aušvelt aš svindla į uppsöfnunaržįttum, žannig aš eignaaukning viršist hafa oršiš vegna hękkandi talna, žó aš baki talnanna sé eingöngu reikniformślur en engin raunveršmęti.
Žaš er meš žeim hętti sem hér hefur veriš lżst, sem Sešlabanki okkar vill reikna raunveršmętisaukningu į krónunni okkar. Forsendur śtreikninganna eru ķ raun brot į alžjóšlegri reiknireglu og reikniskilavenju. Kannski er žaš ekki įlitin nein naušsyn, af hįlfu Sešlabankans, aš reiknižęttir efnahagsumhverfis žjóšarinnar hvķli į višurkenndri reiknireglu. Getur veriš aš reiknimeistarar ęšstu fjįrmįlastofnunar žjóšarinnar séu svo flęktir ķ formśluleikfimi tölvukerfa, aš žeir hafi tapaš raunveruleikanum? Śtreikningar žeirra gętu bent til žess. Lķtum į dęmi:
|
|
|
|
| Į veršlagi hvers įrs | |||||||||
Įr | Höfušstóll | Afborgun | Vextir | Greišsla | Greišsla | -Vķsitala | ||||||||
0 | 1.000.000 |
|
|
|
| 100,0 | ||||||||
1 | 800.000 | 200.000 | 50.000 | 250.000 | 275.000 | 110,0 | ||||||||
2 | 600.000 | 200.000 | 40.000 | 240.000 | 290.400 | 121,0 | ||||||||
3 | 400.000 | 200.000 | 30.000 | 230.000 | 306.130 | 133,1 | ||||||||
4 | 200.000 | 200.000 | 20.000 | 220.000 | 322.102 | 146,4 | ||||||||
5 | 0 | 200.000 | 10.000 | 210.000 | 338.207 | 161,1 | ||||||||
| Alls | 1.000.000 | 150.000 | 1.150.000 | 1.531.839 | 771,6 | ||||||||
Hér höfum viš töflu yfir lįn žar sem veršbętur eru reiknašar į bęši afborgun og vexti. Svona setur Sešlabankinn žetta upp fyrir Umbošsmann Alžingis. Lķtum svo į ašra töflu, meš sömu forsendum, žar sem fariš er eftir lagafyrirmęlum og heišarleika. Reiknaš er śt frį nįkvęmlega sama breytileika veršbólgu milli įra, eins og er ķ töflu Sešlabankans.
Höfušstóll | Afborgun | Vextir | Veršbętur | Greišsla | Eftirstöšvar | ----Vķsitala | ||||||||
1.000.000 | 200.000 | 50.000 | 20.000 | 270.000 | 800.000 | 10,00% | ||||||||
800.000 | 200.000 | 40.000 | 42.000 | 282.000 | 600.000 | 21,00% | ||||||||
600.000 | 200.000 | 30.000 | 66.200 | 296.200 | 400.000 | 33,10% | ||||||||
400.000 | 200.000 | 20.000 | 92.800 | 312.800 | 200.000 | 46,40% | ||||||||
200.000 | 200.000 | 10.000 | 122.200 | 332.200 | 0 | 61,10% | ||||||||
| 1.000.000 | 150.000 | 343.200 | 1.493.200 |
|
| ||||||||
Į žessum fimm greišslum munar 38.639 krónum. En hver skildi svo raunveruleikinn vera.
Sį mismunur sem žarna kemur fram, felst ķ rangri ašferš Sešlabankans viš śtreiking veršbóta. Į seinni töflunni eru veršbętur reiknašar samkvęmt ešlilegum breytileika višmišunar vķsitölu. Sama breytileika og er i töflu Sešlabankans. Ķ töflu Sešlabankans reiknast veršbętur kr. 381.839, en ķ seinni töflunni eru veršbętur kr. 343.200. Mismunur kr. 38.639.
Sešlabankinn heldur žvķ fram aš enginn mismunur sé į žeirri ašferš aš reikna veršbętur ofan į höfušstól, eša aš reikna veršbętur į greišsluna hverju sinni. Til sönnunnar į žessum stašhęfingum eru lagšir fram śtreikningar śt frį lķkingažętti framtķšar. EN, hvernig skildi raunveruleikinn lķta śt.
Į įrinu 2000, tókum viš hjónin hśsnęšislįn hjį ķbśšalįnasjóši aš upphęš 6.420.000. Reglulega hefur veriš greitt af žessu lįni, auk žess sem höfušstóll var greiddur nišur um 2.000.000 króna. Aš lokinni jślķgreišslu nś ķ sumar, segir į greišslusešli aš eftirstöšvar séu kr. 8.986.747.
Nś vill svo til aš ég hef alla tķš fęrt žetta lįn į greišsluskrį, žar sem veršbętur hverju sinni vęru reiknašar į afborgun en ekki höfušstól. Veršbętur hafa žvķ ekki veriš įgiskun, heldur notašar žęr vķsitölur sem fram koma į greišslusešli hvers mįnašar į móti upphafs vķsitölu lįnsins. Sś greišsluskrį sem žannig hefur veriš haldin, segir aš eftirstöšvar lįnsins ęttu aš vera kr. 3.615.258.
Greišslusešill jślķmįnušar, frį Ķbśšalįnasjóši hljóšaši upp į kr. 40.598. Greišsluskrįin samkvęmt lögskipušu ašferšinni viš śtreikning veršbóta, reiknar jślķgreišsluna kr. 35.147.
Ķ žessu tilfelli er um blįkaldann raunveruleikann aš ręša. Raunveruleika lišins tķma. Engin leiš er žvķ aš skjóta sér fram hjį honum meš ķmyndušum forsendužįttum. Raunveruleikinn er svona.
Svo mikiš er af įlitamįlum ķ svörum Sešlabankans til Umbošsmanns, aš ég hef ekki tķma aš gera athugasemdir viš žaš allt. En lķklega koma einhver brot sķšar.
Meginflokkur: Stjórnmįl og samfélag | Aukaflokkar: Bloggar, Fjįrmįl, Vefurinn | Breytt s.d. kl. 22:45 | Facebook
Nżjustu fęrslur
- EES samningur og ętlaš vald ESB
- Efnahags og višskiptanefnd Alžingis 2021 / Hver er žekking įl...
- Žjóš įn fyrirhyggju og dómgreindar: Fyrirlestur saminn og flu...
- Žetta jašrar viš hęttulegt įbyršarleysi hjį fomanni stęrsta s...
- BREYTING ER NAUŠSYN TIL BETRA LĶFS
- YFIRSTJÓRN SEŠLABANKANS Lög 2019
- EES samningur og ętlaš vald ESB
- ÓSAMRĘMI MILLI LAGA UM STJÓRN FISKVEIŠA OG FRAMKVĘMDA ...
Eldri fęrslur
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
Heimsóknir
Flettingar
- Ķ dag (21.11.): 0
- Sl. sólarhring:
- Sl. viku: 5
- Frį upphafi: 0
Annaš
- Innlit ķ dag: 0
- Innlit sl. viku: 4
- Gestir ķ dag: 0
- IP-tölur ķ dag: 0
Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar
Bloggvinir
- alla
- framtid
- mammzan
- hallgrimurg
- huldumenn
- jaxlinn
- johanneliasson
- maggij
- photo
- haukurn
- runar-karvel
- sigrunsigur
- skodunmin
- svarthamar
- vestskafttenor
- athb
- thjodarsalin
- seiken
- skinogskurir
- bjarkitryggva
- bjarnimax
- brahim
- gattin
- einarhardarson
- einarorneinars
- bofs
- dramb
- haddi9001
- heimssyn
- tofraljos
- don
- hordurvald
- fun
- visaskvisa
- huxa
- jonasphreinsson
- jonl
- jobbi1
- jonvalurjensson
- jonthorolafsson
- josefsmari
- juliusbearsson
- ksh
- kolbrunerin
- kristbjorg
- liu
- skrafarinn
- maggiraggi
- markusth
- os
- raksig
- rosaadalsteinsdottir
- fullvalda
- siggileelewis
- duddi9
- siggith
- saemi7
- tryggvigunnarhansen
- vga
- thjodarheidur
Athugasemdir
"Forsendurnar eru sagšar 10% veršbólga į įri ķ 5 įr, sem ętti aš gera 50% veršbólgu. Ef ętlunin vęri aš lįta 10% veršbólgu į fyrsta įri hlaša hękkunum hverri ofan į ašra, hefši įtt aš miša viš jafnašarveršbólgu upp į 71,6% yfir tķmabiliš, eša 14.32% į įri."
10% veršbólga į įri er ekki 50% veršbólga į fimm įrum. Žaš veršur aš margfalda veršbólguna eins og vextina.
Ef žś reiknar žér vexti į innlįnsreikningum, žį margfaldaršu vextina. Vegna žess aš höfušstóllinn hękkar.
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 6.9.2011 kl. 23:28
Sęll Stefįn og takk fyrir athugasemdina. Žaš sem ég er aš benda į žarna er megingalli į vķsitölukerfunum okkar, sem er aš žęr skrśfa hver ašra upp, ķ staš žess aš vera sjįlfstęšar, hver ķ sķnum greiningarflokki.
Žegar viš ķ hagdeild Samvinnubankans vorum aš gera spįr um framvinduna, settum viš fram okkar hugmynd um vķsitölubreytingar yfir tķmabiliš og gįfum sķšan upp heildarbreytingar tķmabils og sķšan mešaltals breytingar.
Ķ dęminu sem žś vķsar til er veršbótatķmabiliš ekki žaš sama og vaxtatķmabiliš. Vaxtatķmabiliš er alla 5 mįnušina 30 daga (einn mįnušur), en veršbótatķmabilin eru 1. einn mįušur, 2. tveir mįnušir, 3. žrķr mįnušir, 4. fjórir mįnušir, 5. fimm mįnušir.
Veršbętur hvers tķmabils greišast frį lįntökudegi til greišsludags afborgunar. Veršbętur reiknast į afborgunina (eins og lögin segja fyrir um). Veršbótatķmabil hverrar afborgunar veršur žvi sléttur mismunur į vķsitölu lįntökudags og vķsitölu greišsludags afborgunar. Engin snjóboltastękkun er žvķ ķ žessu ešlilega kerfi sem ętlaš var meš lagasetningunni 1979.
Hvaš innlįnsvextina varšar, žį eru žeir, ķ flestum tilfellum, reiknašir einu sinni ķ mįnuši, į 1. eša 21. degi mįnašar. En žeir leggjast ekki alltaf viš höfušstól strax. Žeir leggjast viš höfušstól į 6 eša 12 mįnaša fresti, eftir įkvęšum innlįnssamninga.
Mér sżnist žvķ gagnrżni žķn snśa aš žvķ aš žér hafi yfirsést mismunurinn į mįnašarlegu tķmabili vaxta er alltaf einn mįnušur, en tķmabil verštryggingar er hverju sinni frį lįntökudegi til greišsludags. Žess vegna veršur ķ raun ekki sś stķgandi hękkun, frį mįnuši til mįnašar, sem Sešlabankinn birti ķ śtreikningum sķnum.
Žaš er vel skiljanlegt aš fólki finnist žetta skrķtiš žar sem žaš er oršiš svo inngróiš ķ alla framreiknihugsun aš nota įvinnsluna, frį mįnuši til mįnašar. Žaš žarf tķma til aš melta žetta svolķtiš. En lykillinn er aš įtta sig į aš veršbótatķmabil hvers gjalddaga er bara eitt, hvort sem um er aš ręša einn mįnuš, 12, 25, 100, eša frį fyrsta til sķšasta gjalddaga.
Žetta er kerfiš sem var aš baki lagaįkvöršuninni įriš 1966. Ašferšafręšin ķ lögunum er en ķ dag sś sama, žó Sešlabankinn hafi alla tķš fariš ašra leiš, sem hvergi var getiš ķ lögum um verštryggingu.
Meš kvešju. G.J.
Gušbjörn Jónsson, 7.9.2011 kl. 13:01
Gušbjörn, mér yfirsįst ekki neitt. Ertu aš segja aš 10% veršbólga į 5 įrum sé 50%
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 7.9.2011 kl. 14:26
Sęll aftur Stefįn. Mér sżnist aš žś kveikir ekki enn į žvķ aš veršbótaatmabilin eru ekki bara bara mįnušur. veršbótatķmabil hvers gjalddaga er frį lįntökudegi til gjalddaga. Ef lįniš er til 5 įra, vęri sķšasti gjalddagi meš 5 įra veršbótatķmabili. Ef lįniš vęri til 25 įra, vęri sķšasti gjalddagi meš veršbótatķmabili frį lįntökudegi til greišsludags.
Gušbjörn Jónsson, 7.9.2011 kl. 15:07
Gušbjörn, žaš skiptir ekki mįli hvaš veršbótatķmabilin eru löng. Žaš skiptir ķ raun og veru engu mįli ef žś notar réttar tölur viš aš reikna sem samsvara hękkunum į tķmabilinu. Žess vegna er ég aš spyrja žig. Ég spyr ķ žrišja sinn, er 10% veršbólga į fimm įrum 50% veršbólga?
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 7.9.2011 kl. 18:08
Elsku Stefįn minn. Ég var bśinn aš lęra aš žekkja svona formśluhroka žegar žś varst enn meš bleyju. Žś veist eins vel og ég aš žś ert aš reyna aš draga fram svör įn efnislegra stašreynda. Ég lagši fyrir žig śtfęrslu žess sem ég er aš segja; śtfęrslu sem 12 įra barn skildi įgętlega. Ég lįi žér svo sem ekki žó žś skiljir žetta ekki. Žaš vęri lķklega nokkuš afrek eftir aš hafa gleipt ranga ašferšarfręši ķ aldarfjóršung, įn žess aš heilbrigš gagnrżni fengi aš heyrast.
En žér er alveg frjįlst aš haga žér eins og kjįni, jafnvel kalla mig kjįna ef žér lķšur betur meš žaš. Hafšu žaš sem best žér hentar. Kvešja. G.J.
Gušbjörn Jónsson, 7.9.2011 kl. 22:43
Gušbjörn, ég er aš spyrja til aš skilja.
En aš žś skulir gera lķtiš śr mér fyrir aš spyrja, žaš skil ég ekki.
Ef einhver spyr žig aš einhverju sem hann ekki skilur, byrjar žś žį aš gera lķtiš śr honum eša skżrir žaš śt hvernig 10% veršbólga er 50% veršbólga į 5 įrum?
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 7.9.2011 kl. 22:47
Žś kemur nś fram eins og hįlfgeršur kjįni, Stefįn minn. Ég er ekki ķ neinum reiknikśnstaleik. Ég setti fram įkvešnar vel śtskżršar forsendur lįnareiknings meš žekktri ašferšarfręši. Fyrst žś skilur žaš ekki, žį get ég bara alls ekki hjįlpaš žér. Ég er margbśinn aš lįta ķ ljós viš žig aš ég fer ekki ķ reiknikśnstaleik viš žig. Meš kvešju. G.J.
Gušbjörn Jónsson, 8.9.2011 kl. 18:04
Gušbjörn, ég held aš žś sért kjįninn ef žś getur ekki skżrt śt hvernig 10% veršbólga į 5 įrum sé 50%.
Ef žś getur ekki skżrt žaš śt, žį ętti žś kanski aš hętta aš koma meš dęmi sem žś sjįlfur getur ekki skżrt śt nema meš skżtkasti og leišindum.
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 8.9.2011 kl. 18:14
Hvernig fęršu śt aš žaš hafi veriš 71,6% veršbólga yfir tķmabiliš?
Žaš vęri įgętt aš fį formślur žannig aš ég geti sjįlfur reiknaš śt lįnin mķn.
Formślan getur ekki veriš leyndarmįl ef žetta er rétt hjį žér. Viš veršum öll aš fį aš njóta formślanna sem žś notar.
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 8.9.2011 kl. 19:59
Ég žarf ekkert aš sanna fyrir žér. Hérna er svar Sešlabankans, žegar ég sendi žeim śtreinkninga mķna.
Kęrar žakkir fyrir skjót višbrögš.
Žaš munaši einhverjum tķeyringum (sem einungis eru nś til ķ minningunni) į Sigmarstölunum og žvķ sem menn fengu hér śt sjįlfir. Viš žekkjum vķst į sjįlfum okkur hvernig talnapedantar eru, vilja helst reikna alla lķftóru śr žvķ sem žeir fįst viš.
Žķnar tölur duga įreišanlega til aš eyša žvķ örlitla sem žar munar.
Endurteknar bestu žakkir
Xxxxxx Xxxxxxxxxxx
Hagfręšisviši Sešlabankans 569-9681 891-7184
Gušbjörn Jónsson, 8.9.2011 kl. 20:21
Ég er ekki aš bišja um sannanir heldur ašeins formśluna.
Ég skil žetta ekki. Hvernig į ég aš getaš reiknaš eitthvaš śt ef ég hef ekki formślur?
Žaš vęri frįbęrt aš fį žęr. Žakka žér fyrirfram fyrir.
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 8.9.2011 kl. 20:32
Gušbjörn, kanski finnst žér leišinlegt hvaš ég brosi į myndinni.
Ég var ķ žessu fyrir svo löngu sķšan og mig langar ašeins aš fį žęr formślur sem eru notašar. Mig langar ašeins aš skilja žetta žvķ ég fę ekki žaš sama śt og žś og mig langar ašeins aš skilja žaš og bera saman viš lögin.
Vinir mķnir segja aš žś hafir rétt fyrir žér eša aš hluta og aš ég hafi rangt fyrir mér. Lögin segja annaš og žess vegna langar mig aš bera žetta saman.
Žaš er ašeins ķ vinsemd sem ég spyr en ekki meš hroka.
Ég vona aš ég hafi ekki móšgaš žig eša gert žig illan.
Ef žś vilt frekar svara mér annars stašar žį er netpósturinn minn juliusson@alice.de
Ég vona aš žś hafir žaš fķnt og njótir helgarinnar.
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 9.9.2011 kl. 20:20
Langtķma, lengri en 5 įr, rekstrar og heimilis vešskuldarbréf er flest til 30 įra ķ stöndugum fjįrmįlaborgum og hluti aš vešsöfnum. Žessi markašur ef markaš skala kalla t.d. ķ Žżskalandi er alfariš ekki til boša ķ Kauphöllum žar sem keppni er um aš kaupa og selja bréf meš "real intersest" aš sżna hęrri vexti ķ 5 įra uppgjörum en ašrir keppendur. Žetta er allt janfvęgis grunn stöšuleika sjóšir eša Prime AAA+++ merkir 100% öruggt raunvirši jafnstreymis sem er lķka hreint eiginfé veltusafnsins.
Žaš nęgir aš sanna fyrir mér ef vešsafn er ekki metiš 100% öruggt um aš skila raunvirši jafnstreymis žį geta ekki öll bréfin veriš verštryggš ķ heildina litiš. Hér komst upp 2004 aš Ķslandmarkašu įtti engin örugg vešsöfn, undantekninlaust flokkuš subPrime. Skżring er einföld bókhalsskyldu lög hér voru sett um 1911. Ķ samęmi viš ķmyndarafl innfęddra. Hér er full af oršum ķ notkun sem er ekki ķ samręmi viš skilgreingar į meintum jafngildum ķ erlendum mįlum. Raunviršis jafnstreymi milli Ķslandsmarkašar og EU hefur lękkaš um 40% sķšan 1982. Žetta sįst ekki ķ sżndum efnahagreikningum Ķslands eina skżring er falsaš bókhalds vega vanžekkingar į bókun og ešli eiginfjįr. Žaš žurfti ekki aš skylda ašlia minnst frį 1300 öld aš bóka rétt ķ višskiptum. Žeir studdust viš tvķhliša bókhald sem heldur um eigrétt sé žaš skiliš réttum skilning. Ķ upphaf er bókuš skuldbinding rekstraleyfi eign markašar: KRED og DEB į móti ķ bókhaldi lögašila. Žetta KRED er hreint reišufé eša spilapengar eignanda markašarins sem skylyršir leyfiš og gefur śt įvķsanir: sešla eša mynt nśna rafęrslur. Ķ Bóhaldi eiganda markašar fęrist DEB reišufé og kred krafa um skatta og skyldur. Eignandi hér įšur fyrr var Konungur Dana. Žetta er žśfan sem veltir hlassinu. Žetta er opnun og ašgangur aš markaši KRED [skuldbingar] <=> DEB [reišufé] hreinar skuldir til uppgjörs m.a. skatta myndat svo sķšar. Hér var mér kennt aš lęra fęra deb og kred og loka svo meš Mismunur į eignu og skuldum fęrist svo į eignfé til hękkunar eša lękkunar. Endurskošandi sér svo um leišréttingar į eiginfé. Hinvegar ef ég hefši fęšst ķ Holland og veriš allin af lögila, aldrei lįtiš endurskošenda vera fikta ķ mķnum tvķhliša efnhagsreikningum. Enda byrjar mašur į žvķ aš bóka eiginfé og passa sķšan upp į aš mismunur į hreinni eign og hreinum skuldum, sé sį sami og upphafs eigin fé, mismunur eru tekjur til aš skipta į milli mķn og eiganda markašarins, hluthafa ef eigendur eru margir. Til aš passa upp į tekjur, verš altaf aš gera rįš fyrir mešalhękkunum į mörkušum ef mašur vill ekki verša eftirbįtur annarra. Žetta dettur ķ hug aš žurfi brįšnaušynlega aš setja ķ lög. Mešlaverš į mörkušum hveru veriš aš hękka sķšan Jesś fęddist aš mešatali į hverju įri. Hękkun į eiginfé kosta žvķ minnst reišfé sem jafngildir žessum mešalhękkunum. Umfram hękkun: sżnt eiginfé, er vķsbendingum um "expansion" framtķšar. Mjög óvinsęlt į heimamarkaši ef um jafna keppni er ķ geira. Klessa sjóšsleišréttingum į Prime AAA+++ vešskuldarinnborgnir gerir žessi lįn ekki Prime AAA+++ , minnkar greišslu öryggiš śr 100%. Žetta mį ekki flokka ķ ensku og žżsku undir longtime home loans og segja CIP indexed. Žvķ žaš gildir um öllu Prime AAA+++ vešsöfn erlendis. Žessvegna gat Darling ekki séš hruniš fyrir, ekki er ekki aš sanna aš hafi grunaš Gvend um heimsku. Hér įtti aš lękka eignfjįr uppfęrslu kostanaš meš aš lengja 25 įr ķ 30 įr. Sķšan man ég aš žegar breytt var śr įrsborgun ķ mįnašarinnborganir, komu skżringar um aš nafnvextir žyrftir aš vegna bankans, žetta er bara rangt žvķ žetta flżtir fyrir innstreymi, žetta getur skilaš 1,0% nafnvaxta lękkun. Viš getum sagt aš žegar 10 įr voru lišinn frį markmišum um 60% hękkun į reišfjįrstreymi žį hafa starx komiš fram vķsbendingar um óešliš, fleir skiptu um fasteignir til aš fį nżjar 25 įra śtborganir, margir fóru ķ greišslu erfišleika [drįttarvaxtatekjur] og žó nokkuš margir undir hamarinn. Žetta er alls ekki Prime AAA+++. Mismunar einstaklingum eftir strafstéttum og arfi. Erlendis eru jafngeišsluinnaborganir meš föstum nafvöxtum allan tķman, ef nafnvöxtu er breytt į endgrišslu tķma žį breytist ekki sjóšrekstur ķ framhaldi, žį er innborganir breytlegar og žetta žvķ ekki jafngreišsluvešskuld. Ķ UK er bśiš aš dęma um slķkt og jafngreišluvešskuldir mį bara kalla svo ef allar greišslur er jafnhįrar. Hitt er tališ fals og aušgunarbrot. Eining žegar um vešskuldir žar sem innborgarnir hękka stöšugt aš raunvirši er bannaš segja skrįšum mešeiganda vešsins aš žetta sé jafngildi 30 įra jafngreišslu žótt žaš geti skilaš jafnhįrri heildar greišlu į fimm įrum. Žaš gildir ķ 22,5% veršbólgu ķ fimm įr. Svo gildir žaš ekki lengur. Vegna minni mešal veršlagshękkanna ķ Žżskalandi gęti žetta haldiš ķ 18 įr. Žetta heita Baloon longtķme vešskuldir sem Ķbśšalįnsjóšur bķšur upp į. Ólögmęti žeirra žarf ekki um, žaš hlżtur aš gilda sami grunn skilningu hér og annarstašar um eignarétt. Eignréttur skrįšeignanda er aš kaup til sķn eingarvešhlut žess sem borgar śt ķ fyrirfram umsömdum hlutföllum reikušum IRR, vextir framtķšar eignir ekki teknar meš. Hér į Ķslensku veršbętur og raunvextir ekki meš. Til aš stękka vešeignir [bankans] var reikniašferšum breytt, meš žvķ aš skerša fyrstu innborgun žaš er bara žann hluta sem feri ķ aš auka eignar hlut skrįšseignanda skeršinginn er mikill ekki žótt mįnašskot sé gķfurlegt, žanning aš žetta er fręšileg lękkun til aš byrja meš į fyrstu innborgun en ķ stašin ef greišlur er 359 eftir žį er sś margfalda skeršinar upphęš lįnhöfstóll til śtreikning į vešlosun erlendis. Meš žessu eykst raunvirši bréfsins į Ķslandsmarkaši eingöngu, um minnst 1,0% eftir 5 įra verši vešlagshękkanir hér hlišstęšar og ķ UK. Žaš žar aš bera žetta undir ašra Sešlabankastjóra en Ķslenskan. Žį er žetta ekki verštryggt žegar žetta vex uppfyrir heildaneysluvķstölu. Žetta var kallaš raunvirši lęgst fyrst og mest sķšast kemur jafnt śt ķ heildina litiš. Žetta eru allt lygar og śtśrsnśningur. Lagarefir kynda undir rangan mįlflutinng til styrkja sķnar lygar. Ég er meš kennslubók frį žar sem kennt er aš reikna raunvirši alžjóšlegrar jafngreišlurašar miša viš CIP eša annan index žessvegna, og žar gildir sama ašferš og 1982. Reglur erlendis eru skżrar žegur um śtborgunn į móti innborgum er aš ręša. Hrein eign banka ķ upphafi er śtborgunn, hitt er framtķšar gagnkvęmskulding skuldbing, skuldbinginn veršur hrein eign banka meš tķš og tķma į sam hįtt eignast skrįšur eigandi alla vešsettu eigininna. Žar sem bankin er bśinn aš afsala sér hluta af rįšstöfunar eignarrétti sķns eiginfé. žį žar veršur aš semja um hvort hann geti notaš summu ókręfra innborgnanna [framtķšar eignir] til aš hagnast į žvķ. Žaš žarf ekki rķfast viš vitleysinga ķ Sešlabanka, žar er bśiš aš semja um eignaskiftingu ķ upphafi. Eftir hruniš ķ USA voru efasemdir um žessa vešlosunardreifingu eša eingarskiptingu. Žį er sat aš Irvin Fisher [Faiš CIP] hafi sanniš aš hśn héldi um eignarrétt svo ekki skeikaši cent į 30 įrum miša viš heildar hękkun į CIP 150%, minnst og mįnašar sveiflu er jafnar śt ķ sjóšssamhengi. Sjį ARION eftir 1 sept. meš ARM śtgįfu žaš er samsett jafgreišlulįn 5 x5 eša 5 x9. Žetta eru breytileguvaxa heimilislįnin ķ USA. Kallast ARM nafnvextir breytast į 5 įra fresti. Allt eru žetta verštyggingar vešsöfn, til aš nį śt reišfé, žį hękka nafnvextir til draga śr eftirspurn eftir śtborgunum, til aš tryggja raunvirši jafnstreymis framtķšar eru śtborgnir verštyggšar, valdir eins greišendur ķ hvert vešsafn fastra tölu greišenda. Fimm įrinn er alltaf žyngst, nżtt hśsnęši ber įhęttu vaxta auka. Žess vegna žegar stigiš var snöggt į bremsuna ķ sumum hverfum USA, fékk liš sem hafi ekki komist yfir fyrstu 5 įrin aš skila lyklum. Nafnvextir voru of hįir. Mikiš var um nż hverfi ķ UK og sér ķlagi Ķralandi fjįrfestar frį UK. Žetta er aldrei meira en 10% af öllum vešsaöfnum ķ žessum rķkjum sem fór śr böndum. Dónaskapur aš lķkja Ķslandi saman viš. Hér hafa heildarvextir veriš alltof hįir sķšan um 1980. Žaš kostar aš uppfęra eiginfjįrreišustreymi gagnvart veršlagshękunnum ķ UK og EU lķka. 60% alžjóšlegt raunvirši [višviš nżbygginarkostnašog leigužręla] į fasteiginni sem ég er skrįšur eru um 8,7 milljónir, žetta raunvirši hef ég greitt, meš sparnaši aš hluta, mér kemur ekkert viš fasteignahękkanir R-listans, hér eru egnar of verša ekki ķ framtķšinni. samt er bśiš aš klessa į žetta 5,7 milljónum. Sešabankasjóri og rķkistjórn geta borgaš sķna heimsku sjįlf. Hér er veriš aš lękka lķfeyrisskuldbindingar žótt innstreymiš sé 70% hęrra. Ef žetta heldur įfram aš 20% skuldlausir haldi įfram aš heimta raunvexti žį fękkar žjóšinni. Žess vegn er engin įstęša aš skerša lķfeyri ķ dag. Ég vil ekki greiša ķ lķfeyrisjóš hér eša versla ķ žeirra fyrirtękjum eša viš fyrirtęki nżskrįšra eignanda sem skuld žroti bśi Landsbankans. Ég vil fį sama réttlęti og Alžjóšsamfélagiš fékk. Fasteing sparnašur vegur žungt ķ žżsklandi og allstašar, hann tryggir višhald og kemur öšrum aš gagni. Innborganir vegna heimilskulda er miklu hlutfallslaga meira virši fyrir alla banka en geymsla į reišufé. Almenningur ķ EU hefur aldrei įtt mikiš ķ bundnu sparifé. Skartgripir og fasteignir.
yfirdrįttar kostnašur į móti inneign ķ banka stżrir žvķ hvort žjóšverjar vilja tapa į yfirdrętti eša innlįnsparnaši. Spara frį sér heilu ķbśširnar er Ķslensk sérfręši. Bull og vitleysa.
Jślķus Björnsson, 9.9.2011 kl. 21:09
Ég kann bęši alžjóšlegt bókhald og ęšri stęršfręši, mat į skekkjum, hvaš mikiš mį stytta hala óręšra talna ķ formślu įn žess aš hafi įhrif į loka nišurstöšu meš 8 markatękum aukastöfum.
Sešlabanki sem į enginn Prime A vešsöfn dęmir sig sjįlfur. Žaš į hvorki aš svindla į erlendum stjórnsżslum eša ķslensku almenningi. Sešlabanki talar um vęntingar į veršbólgu, "expect" merkir aš gera rįš fyrir ķ fjįmįlheiminum, hope merking er mįllżska USA almenningins. Sešlanbanki sannar sinni skilning į alžjóšlegu fjįrmįla mįli. Lįti gengi fljóta er aš lįta višskipta rķki meš eftirspurn stilla žaš, eftirspurn ręšst aš gengiskrįningu heimaSešlabanka. Žjóšvejar eru bśnir aš benda į aš ef vanžroskuš rķki skerša raunviršisaukagrunn meš raunvaxta kröfu grunnvešskuldir minnkar męldur raunhagvöxtur ķ samburši viš önnur rķki Kķnverja byggja upp nżja stóborgargrunni meš ókeypis vinnuafli, žetta kallast neikvęš raunįvöxun ķ vestrum rķkjum. Vešskuld er hluti af safni. Sešlabanki sem vešjar ekki į 90% žjóšarinnar, į leggja nišur. Matvęla dreifing kostar lķtinn pening ef raunviršiš ķ boši er žaš.
Jślķus Björnsson, 9.9.2011 kl. 21:30
Jślķus, žetta er svo langt hjį žér;)
Viš erum sammįla ķ žessu. Vextir eru vextir, en ķ hvaša skilningi. Vextir eru góšir, en ašeins ef žeir eru "góšir".
Ef viš horfum į Ķsland og ķslenkst efnahagslķf, vęri žį ekki betra aš "ašlaga" sig aš žvķ erlenda? An žess žó endilega aš ganga ķ ESB eša annaš rķkjasamband?
Erum viš žį ekki ķ raun fįtękari en viš teljum okkur vera ķ samanburši viš önnur rķki? Eša eigum viš ašeins aš taka til?
Stefįn Jślķusson (IP-tala skrįš) 9.9.2011 kl. 21:36
Stefįn. Fyrirgefšu, ég er ekki aš hunsa žig, en er mjög upptekinn ķ nokkra daga, svo skal ég svara erindi žķnu. Kvešja G.J.
Gušbjörn Jónsson, 10.9.2011 kl. 12:19
Vissir žś Stefįn aš um Prime žroskuš vešskuldarsöfn gildir aš skuldbindinarskylda um raunvirši įrsreišfjįrstreymis er hreint eiginfé žeirra og alžjóšlegt markašsverš?
Žar gildir aš reišfé til śtborgunnar=reišufé innborgnanna, og žaš er įkvešiš hlutfall af heildar sżndareignveltu framtķšar. Formślan er mjög einföld : Raunvirši =hreineign er heildarsżndareignarvelta/ žroskaaldur safns = endurgreišslutķmi śtborganna.
Fyrir 30 įr er žetta 3,33% ķ reišfé, 2,22% fyrir 45 įr, 4% fyrrr 25 įr.
Žjóšverjar bentu Grķsku žursunum aš fara žżsku öruggu grunn stöšugleika leišina, žeir er greinlega jafn tregir og žeir į Ķslandi. Sviss segir veršandi bankastjórum žessa einföldu stašreyndir žegar žeir er valdir. Sömu bankastjórar velja lķka nżja skrįš eigendur ķ hvert veltuvešsafn. Eftir 8 kynslóšir 240 įr getur ekki einu sinni EU fellt žį. Žjóšverjar eru stöšugir žurfa ekki aš nišurgreiša vexti og gefa afslįtt af vsk. vegna fasteignavešsparnašar. USA sżndir Prime AAA+++ vešsöfnskuldarsöfn. Ķsland sannast bara eiga SubPrime 2004. Almenn įvöxtunar krafa į grunn raunveršmętasköpunnar étur upp raunhagvöxtinn, nema veršlag hękki ķ samręmi almennt. Žaš žarf ekki aš fara ķ EU til skilja žetta, reynsla af vsk. resktri eša heimilisbókhaldi nęgir. Aršur hjį mér til geymslu er enginn og žvķ er raunhagvöxtur enginn. Prime kostar nżjar vešskuldir almennt. Skilning į stöšugleika og viršingu viš jafn eigarrétt. Žetta skilar višsnśing. Gera eins og USA og Žżskaland gera best. Apa ekki eftir Haķtķ og Grikkjum.
Jślķus Björnsson, 10.9.2011 kl. 16:05
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.