Meira um skipan héraðsdómara

Í Morgunblaðinu þriðjudaginn 29. jan. ´08 skrifar Sigurbjörn Magnússon, hæstaréttarlömaður grein um skipan héraðsdómara. Grein sem er að meginstofni ósannindi og rugl. Af því tilefni sendi ég honum eftirfarandi bréf.

Hr. Hæstaréttarlögmaður,
Sigurbjörn Magnússon.

Í Morgunblaðinu, þriðjudaginn 29. Janúar 2008, er grein eftir þig með fyrirsögninni "Um skipan héraðsdómara".  Ég verð að segja, með hliðsjón af því að þú tiltlar þig hæstaréttarlögmann, er ég afar undrandi á flestu því sem fram kemur í þessari grein.

Í grein þinni vísar þú til 7. gr. reglugerðar nr. 693/1999, sem sett er við lög um dómstóla nr. 15/1998. Og að í 7. greininni segir einnig að umsögn nefndarinnar sé ekki bindandi um skipan í embætti héraðsdómara.

Í fyrsta lagi er um þetta að segja, að þér, sem lögmanni, á að vera kunnugt um að reglugerð gengur ekki framar lögum og að séu ákvæði í reglugerð sem ekki eru til staðar í lögum, þá hafa þau ákvæði ekki lagagildi.

Í 12. gr. laga nr. 15/1998, um dómstóla, segir þú: "skal sérstök nefnd láta í té umsögn um umsækjendur." Þarna gengur þú nokkuð greinilega á snið við sannleikann, því þér er áreiðanlega kunnugt um að í þessari grein laganna er "nefndinni", sem í lögunum heitir dómnefnd, falið að fjalla um hæfni umsækjenda um embætti héraðsdómara. Í umræddri 12. gr. þessara laga er hvergi getið um rétt dómsmálaráðherra til að hafa nein afskipti af vali úr hópi umsækjenda, enda væri slíkt svo augljóst og hrikalegt brot á 2. gr. stjórnarskrár. Umrædd 3. mgr. 12. gr. laganna um dómstóla er svohljóðandi: (Leturbr. G.J.)

"Dómsmálaráðherra skipar þrjá menn í dómnefnd til þriggja ára í senn til að fjalla um hæfni umsækjenda um embætti héraðsdómara. Skal einn nefndarmanna tilnefndur af Hæstarétti og er hann formaður nefndarinnar. Tilnefnir Dómarafélag Íslands annan mann í nefndina úr röðum héraðsdómara en Lögmannafélag Íslands þann þriðja úr hópi starfandi lögmanna. Varamenn skulu tilnefndir og skipaðir á sama hátt."

Ég get bætt hér við því sem ég sagði í bréfi til annars hæstaréttarlögmanns sem viðhafði álíka heiskuleg ummæli í blaðagrein. Ég sagði:

Eins og þarna má sjá, SKIPAR dómsmálaráðherra þrjá menn í dómnefnd sem fjalla á um hæfni umsækjenda. Dómsmálaráðherra fær ekki að hafa nein áhrif á hverjir valdir eru til að gegna starfi í þessari nefnd, þó honum sé gert að SKIPA hana. Jafnframt má einnig sjá þarna að löggjafarvaldið hefur EKKI ætlast til að dómsmálaráðherra hefði neitt með það að gera að meta hæfnisþætti umsækjenda, því honum er hvergi ætlaður staður í því ferli. Þekkt er að þegar ráðherra hefur eitthvað að segja um efnisval, flokkun eða niðurstöður úr starfi nefnda, þá gerir löggjafinn ráð fyrir að viðkomandi ráðherra skipi formann nefndarinnar.  Þarna er ekki svo.

Það virðist augljós óheiðarleiki eða grunnhyggni að blanda inn í þessa umræðu þáttum úr grein Páls Hreinssonar "Álitsumleitan". Sú grein fjallar um aðila og nefndir sem leitað er álits hjá, en í þessu umrædda tilviki er um DÓMNEFND að ræða sem, fjalla á um hæfni umsækjenda. Það eykur ekki álit þjóðarinnar á lögfræðimenntuðum mönnum, þegar þeir ryðjast hver á fætur öðrum fram á ritvöllinn með þvílíka vitleysu sem raunin hefur verið á að undanförnu.

Í grein þinni segir þú:  (Leturbr. G. J.)

"Ef ráðherrann er ekki sammála mati nefndarinnar er honum þannig bæði rétt og skylt að lögum að taka aðra ákvörðun."
Ég segi af þessu tilefni. Bentu mér á þann LAGATEXTA í 12. gr. dómstólalaga sem styður þessa fullyrðingu þína. Það þýðir ekki í þessu sambandi að vísa til reglugerðar um eitthvað sem ekki er tilgreint í lögunum.

Einnig segir þú í greininni: (Leturbr. G. J.)

"Ráðherra taldi að gallar hefðu verið á umsögn álitsnefndarinnar,..."

Ég skil ekki hvers vegna þú kýst að skrökva að lesendum. Þú veist vel að þessi nefnd er ekki álitsnefnd. Samkvæmt orðanna hljóðan í lögunum sjálfum er þetta DÓMNEFND. Á þessu tvennu er reginmunur, sé litið á það frá heilbrigðri hugsun.

Enn fremur segir þú í greininni: (Leturbr. G. J.)

"Störf þessarar nefndar hafa áður verið umdeild og sætt gagnrýni meðal löglærðra, þótt einhverra hluta vegna hafi það ekki farið hátt."

Líklega er það nú fyrst og fremst af tillitsemi við "löglærða" sem svona heimskuleg gagnrýni er ekki í hávegum höfð.  Ég vona að dómgreind þín hafi þroska til að skilja það.

Og enn heldur vitleysan áfram í grein þinni er þú segir: (Leturbr. G. J.)

"...er ég fyrir mitt leyti sammála því mati ráðherrans að nefndin hafi mjög vanmetið hæfni Þorsteins Davíðssonar einkum með hliðsjón af störfum hans í ráðuneyti því, sem fer með málefni er lúta að dómstólum, réttarfari og réttarvörslu í landinu."
 
Líklega eru engin takmörk fyrir því hvaða barnaskap "hámenntaðir" menn geta látið út úr sér þegar þeir eru að flaðra upp um þá sem þeir telja geta orðið sér til framdráttar. Flestir eðlilega hugsandi menn vita að dómsmálaráðuneytið fjallar ekkert um þá þætti sem skipta mestu máli í störfum dómara. Hve oft á undanförnum áratugum hefur dómsmálaráðuneytið t. d. þurft að leggja mat á málsástður, málatilbúnað og fella úrskurði um slíkt?

Í niðurlagi greinarinnar segir þú: (Leturbr. G. J.)

"Þótt eflaust megi, eins og alltaf, deila um það hver sé hæfastur meðal margra hæfra, þá er ekki sérstakt tilefni til að deila á þá ákvörðun ráðherra að fara ekki eftir mati nefndarinnar, fyrst hann var ekki sammála því, nema síður sé."

Þetta er afar athyglisvert. Í grein þinni kemur þú hvergi inn á beinar lagaheimildir til handa ráðherra til að víkja frá niðurstöðum lögskipaðrar DÓMNEFNDAR og kórónar svo alla vitleysun með því að segja að ekki sé ástæða til að amast við því að ráðherra brjóti gróflega 2. gr. stjórnarskrár lýðveldisins. Margir eru nú spurðir af minna tilefni hvort þeir séu andlega heilbrigðir?

Eins og hér hefur verið rakið er greinin þín í Morgunblaðinu að meginstofni til argasta bull og hlaðin svo miklum ósannindum og rangfærslum að hún er þér og stétt þinni til verulegrar smánar. Best væri að þú bæðist opinberlega afsökunar á þessari vitleysu þinni og dragir greinina til baka.

Þetta bréf mun birtast á Netinu, á bloggsíðu minni "gudbjornj.blog.is." Auk þess mun þetta verða efni í ritverk sem ég er að vinna að, um heimskuverk hámenntaðra manna.

Ég mun biðja þess að Guð hjálpi þér að gera ALDREI oftar svona lítið úr sannleikanum og réttlætinu, eins og þú gerðir í þessari grein.

Guð blessi þér framtíðina.

Reykjavík 30. janúar 2008
Guðbjörn Jónsson



 

Er friðun leið til uppbyggingar fiskistofna?

Ég hef velt þessari spurningu fyrir mér um margra ára skeið og ævinlega fengið ónotahroll innra með mér þegar talið berst að því að stækka fiskistofna með því einu að takmarka veiði.

Við höfum afar talandi dæmi frá Kanada, um árangur af friðun veiða. Þar hrundi þorskstofninn fyrir 15 árum og öllum þorskveiðum  var hætt. EN, þrátt fyrir það vex stofninn ekki aftur. Var það þá kannski ekki eingöngu veiðin sem olli hruni þorskstofnsins við Kanada? Það virðist aldrei hafa verið rannsakað. Í það minnsta virðist fiskifræðingur frá Kanada ekki geta greint frá neinum rannsóknum á fæðuframboði fiskistofnanna hjá þeim. Getur verið að þeir sitji enn með hendur í skauti og bíði eftir breytingum á náttúrunni? Kannski hafa þeir enga þekkingu á fæðukerfi hafsins og viti þess vega ekki að hverju þeir eigi að leita. Hvað á maður að halda?

Eðlilega hugsar maður sem svo að útilokað sé að allur þorskur hafi verið drepinn við Kanada. Áreiðanlega hafa orðið eftir einhver hundruð þúsunda fiska á lífi þegar öllum veiðum var hætt; fiska sem komnir voru upp fyrir náttúrulega dánasrstuðla. Ef við gefum okkur að þessir fiskar hafi verið 2ja, til 5 ára þegar veiðum var hætt, má velta fyrir sér hve mörgum einstaklingum þessir fiskar hafi hryngt á þessum 15 árum. Elstu fskarnir eru líklega dauðir úr elli.

Þegar við lítum til þess að hver sæmilega haldinn þorskur sem orðinn er 7 ára eða meira, gefur af sér mikinn fjölda einstaklinga á hverju ári, er ljóst að margfeldið á 15 árum hefði átt að verða mikið, ef veiðarnar hefðu verið ástæðan fyrir hruni stofnsins. Staðreyndirnar eru þær, að veiðar hafa ekki verið leyfðar aftur, en þrátt fyrir það vex stofninn ekki. Spurningin er því þessi. Er eitthvað svo mikið að í fæðukerfi hafsins við Kanada, að nánast allt seiðamagn þorsksins fari sem fæða fyrir hungruð sjávardýr, eða að það vanti fæðu fyrir seiði og ungfisk þannig að hrognin nái ekki að þroskast og verða að seiðum og síðan sjálfbjarga ungfiski? Kemur þetta ástand fram í öðrum fiskiitegundum sem lifa á svipuðu æti og þorskurinn? Um þetta er ekkert rætt og ekki sjáanlegt að þetta hafi verið mikið rannsakað.  Er hugsanlegt að þetta ástand sé tengt hita og seltustigi sjávar á uppeldisstöðvum þorsksins?

Af niðurstöðum friðunar og veiðibanns við Kanada, er alveg ljóst að takmörkun veiða, með þeim hætti sem verið hefur, er ekki leiðin til uppbyggingar þorskstofnsins. Við þurfum greinilega að hugsa þetta verkefni út frá einhverjum öðrum leiðum, því okkar leið skilar ekki árangri, frekar en hún skilaði árangri hjá Kanadamönnum. Meðan við vitum ekki um afkastagetu fæðukerfisins á uppeldis og gönguslóðum fiska við landið okkar, getur ekki verið gáfulegt að fjölga stöðugt þeim sem lifa þurfa á þeirri fæðu.

Í lokin ein lítil dæmisaga um svipað efni en úr öðru umhverfi.

Það var fjárbóndi í sveit. Fyrstu árin eftir að hann byrjaði búskap var fé hans vænt og fallþungi dilka með því betra sem gerðist. Þegar frá leið fóru menn að taka eftir því að fé hans var ekki eins vel haldið, varð horaðara og ræfilslegra og dilkarnir sem slátrað var á haustin voru farnir að léttast. Forðagæslumenn, sem voru sérfræðingar í eldi sauðfjár, rannsökuðu málið og reiknuðu út hvað gæti verið að. Bóndinn sjálfur taldi að heyin hjá sér væru bara að verða lélegri og svo virtist sem hann yrði bara að fara að fækka á fóðrum hjá sér meðan skýringa á ástandinu væri leitað. Fræðingunum fannst það algjört óráð og eftir mikla yfirlegu gáfu þeir út leiðbeininguna um hvernig ætti að bregðast við. Þeir sögðu: Eina leiðin til að ráða bót á þessu er að banna bóndanum að slátra nema helmingnum af lömbunum sínum, því hann þarf að geta framleitt meiri húsdýraáburð til að bera á túnin svo heyin batni. Sá eini sem mótmælti þessu var bóndinn sjálfur, sem sá fram á það að allur bústofn hans mundi deyja úr hor og hugri. Ráðamenn sögðu það ekki geta verið. Sérfræðingarnir hefðu sagt hitt og það hliti að vera rétta leiðin.

Já dómgreindin fer ekki alltaf eftir fagtitlum, prófgráðum eða embættum.   

Kauphallarvísitalan hrynur, en hvað langt niður?

Það er skammgóður vermir að pissa í skó sinn, segir gamalt  máltæki. Þó þetta máltæki sé vafalaust ekki búið til af hagfræðingi eða öðrum háskólamenntuðum vísindamanni, hefur það að geyma gullinn og óvéfengjanlegan sannleika. Meira að segja sannleika sem lögfræðingar eiga áreiðanlega erfitt með að véfengja.

Af þessu máltæki má ráða að þegar hagsmunir þurfa að vara til langs tíma, er ekki ráðlegt að haga aðgerðum sínum með þeim hætti að ávinningur þeirra geti ekki enst nema yfir skamman tíma.

Það var fáliðaður sá hópur sem gagnrýndi unglingadeildir (verðbréfadeildir) lánastofnana á þeim árum sem verðbréfavísitalan á Íslandi var að rjúka upp um marga tugi prósenta á ári, án þess að sýnileg eða merkjanleg verðmæti væru að baki hækkuninni.  Nú er "pissið" í skónum að kólna og menn að nálgast raunveruleikann, en þurfa þá að ná jafnvægi og borga miklar skuldir, blautir í fæturna og kaldir.

 Erlendar skuldir þjóðarbúsins (sjá Seðlabankann) hafa aukist um meira en FIMM ÞÚSUND MILLJARÐA á síðustu fimm árum. Mun meira sé litið lengra aftur. Eignir voru sagðar standa að einhverju marki á móti þessari skuldsetningu, en af völdum hruns á verðbréfamörkuðum hafa þær verið að rýrna um mörg hundruð, ef ekki þusundir milljarða á einungis örfáum mánuðum. Rétt er að hafa í huga að megnið af þessum lánum munu vera svokölluð skammtímalán, sem greiðast eiga upp á fáeinum árum. Spurningin er því hvernig gangi að endurfjármagna þessa skuldasúpu ef verulegur brestur verður á endurgreiðslu lána.

En hvernig er svo atvinnulíf okkar undir það búið að takast á við að greiða þær miklu skuldir sem óvitagangur lánastofnana hefur hlaðið upp. Hefur miklu af þessu lánsfé verið veitt til eflingar tekjugefandi (gjaldeyrisskapandi) atvinnureksturs? Því miður er slíkt ekki sjáanlegt.  Á árinu 2006 voru heildar útflutningstekjur okkar 242 milljarðar. Líklega verða þær svipaðar, eða litlu meiri á árinu 2007, þegar samantekt þess líkur. Innflutningur okkar hefur þó nánast alltaf verið hærri en tekjurnar, svo ekki hefur þar myndast afgangur til greiðslu skulda.

Enn er sjávarútvegurinn áberandi burðarþáttur í tekjuöflun okkar. Hins vegar er staða hans nú orðin sú að líklega hefur hann aldrei tekið til sín stærra hlutfall heildartekna af fiskveiðum en nú er orðið.  Árið 1986 tók útgerðin til sín u.þ.b. 52,5% heildar tekna af fiskveiðum. Ég hef að vísu ekki tekið saman stöðuna nú, en þegar litið er til hinnar miklu skuldastöðu sjávarútvegsins, sem nú er kominn yfir 300 milljarða, sem líklega er u.þ.b. 250 milljörðum umfram rauneignir, virðist ljóst að sjávarútvegurinn er búinn að draga til sín nánast allar tekjur þjóðfélagsins af fiksveiðunum; enda telur útgerðin sig ekki geta greitt neitt veiðigjald.

Þegar ferli síðustu 20 ára er skoðað sést greinilega hvaða áhrif það hefur haft að stjórnvöld stóðu ekki vaktina við að gæta heildarhagsmuna þjóðfélagsins til langs tíma, heldur virðast hafa setið í fílabeinsturni og yljað sér við "pissið" sem þá var enn að renna í skóna þeirra. Á sama tíma sátu við völd í lánastofnunum menn sem af fullkomnu ábyrgðarleysi gagnvart þjóðarheildinni stunduðu óábyrga útlánastarfsemi, sem var í líkum anda og hafði þá nokkur ár á undan, valdið bönkunum svo miklu útlánatapi að það nam hærri fjárhæð en heildartekjum þeirra yfir sama tímabil. Þrátt fyrir alla þessa endaleysis vitleysu hefur þjóðinni verið talið trú um að það hafi verið sérstakt góðæri og við ein ríkasta þjóð í heimi.

Það er til skýring á því hvers vegna svona stór hópur þjóðarinnar lætur skrökva svona að sér, en líklega er betra að hafa ekki hátt um það í bili.

 

Vegna greinarinnar "Dæmalaus dómnefnd" í Mbl. 17. jan. 08

Vegna einstaklega rætinnar greinar á bls. 24 í Morgunblaðinu fimmtudaginn 17. jan. 08, sendi höfundinum eftirfarandi bréf í tölvupósti. 

Herra Hæstaréttarlögmaður,
Þorsteinn Einarsson.

EFNI: Vegna greinarinnar "Dæmalaus dómnefnd"  sem birtist í Morgunblaðinu í dag,  fimmtudaginn 17. Janúar 2008.

Ég las greinarkorn þitt í Morgunblaðinu í morgun og varð afskaplega hryggur yfir því sem ég las. Mér finnst það afskaplega sorglegt og til mikils vansa fyrir hina mikilvægu stétt Hæstaréttarlögmanna, þegar menn með slíka menntun og starfsheiti, skauta kæruleysislega framhjá sannleikanum og jafnvel fara með bein ósannindi, hvort sem það er í mæltu- eða rituðu máli.

Væntanlega veist þú, líkt og allir þeir sem fylgst hafa með þessari niðurlægingu forystumanna Sjálfstæðisflokksins, að dómnefndin tjáði sig ekki fyrr en eftir að Árni Math. vóg afar ódrengilega að starfsheiðri þeirra manna sem skipa nefndina. Það er undarleg dómgreind hæstaréttarlögmanns að vega að þeim mönnum sem reyna að verja æru sína, þegar þar er um að ræða menn með sömu menntun.

Ég geri því ekki skóna að þér sé ókunnugt um hvað standi í 2. gr. Stjórnarskrár okkar. Ég geri því ekki heldur skóna að þér sé ókunnugt um hvernig lög eru upp byggð; hvers vegna sumt er sagt en öðru sleppt. Í ljósi þessa er undarlegt að lesa ummæli þín um dómnefndarmenn annars vegar og valdssvið ráðherra hins vegar.

Fjórði dómnefndarmaðurinn á blaðamannafundinum var, eins og lesa má í grein þinni, augljóslega fastamaðurinn í nefndinni sem vék sæti í málinu, en vildi auðsýnilega sína varamanni sínum samstöðu í málinu með því að vera viðstaddur. Vonandi öðlast þú fljótlega þroska til að skilja svona einfalda samstöðu manna. Í grein þinni segir þú:

"Sú niðurstaða dómnefndar að ráðherra hafi borið  að fara að umsögn hennar er röng. Dómnefndin misskilur hlutverk sitt og misles einfaldan lagatexta. Lögin eru skýr. Dómnefnd er falið eitt og aðeins eitt hlutverk: Að veita ráðherra umsögn um umsækjendur, sem hann hefur til hliðsjónar þegar hann tekst á hendur það lögskipaða hlutverk sitt að gera upp á milli umsækjenda. Nefndin veitir álit en ákveður ekki neitt. Ráðherra metur sjálfur umsækjendur."   (Leturbreytignar eru mínar G.J.)

Þetta er afar athyglisverður kafli úr grein þinni, sérstaklega þegar skoðað er hver fer rangt með og hver misles einfaldan lagatexta. Lítum nú á hvernig þetta hljómar í samanburði við dómstólalög.

Það er 12. gr. Dómstólalaga sem fjallar um val og skipan héraðsdómara. Fyrsta málsgreinin hlóðar svo:

"Dómarar í héraði eru 38 að tölu og skipaðir ótímabundið í embætti héraðsdómara af dómsmálaráðherra."

Þetta er einfaldur texti sem flestum er auðvelt að skilja. Þarna er tekið fram að dómsmálaráðherra skipi héraðsdómara, en hvergi minnst á að hann velji þá.

Í þrígreiningu valdssviða í lýðræðisskipulagi okkar, er það yfirleitt svo að valþáttur fylgir ekki skipunarvaldi, vegna þess að þessi þrjú svið: framkvæmdavald (ráðherrar), löggjafarvald (Alþingi) og dómsvald, eiga að vera aðskilin og mega því ekki hafa áhrif hvert á annað. Við höfum horft fram hjá þessu með Alþingi og ríkisstjórnir, en við höfum borið gæfu til að hafa dómsvaldið tiltölulega sjálfstætt, þar til nú á síðustu árum.

Samkvæmt þrískiptingunni, fer forsetinn og ráðherrarnir með framkvæmdavaldið saman. Forseinn VELUR EKKI ráðherrana en hann skipar þá í embætti og lætur þá framkvæma vald sitt. - Forsetinn fer með löggjafarvaldið með Alþingi, en hann VELUR EKKI hverjir sitja á Alþingi. Hann stýrir ekki starfi þess en segir fyrir um hvenær það komi saman og hvenær það fari í leyfi eða frí. Lagagjörningar Alþingis verða ekki heldur að veruleika fyrr en forseti hefur staðfest þau.

Alla þessa þætti þekkjum við og viðurkennum. Meginreglan er sem sagt sú að sá sem hefur skipunarvaldið innan þessarar þrígreiningar valdssviða lýðræðisskipulags okkar, hann hefur ekki jafnframt valdið til að velja hverjir eru skipaðir.  Sama á við um skipan héraðsdómara, eins og glögglega kemur fram í 3. málsgr. 12. gr. Dómstólalaga, sem einmitt fjallar um aðferðarfræði við val og skipun héraðsdómara. Þar segir svo:

"Dómsmálaráðherra skipar þrjá menn í dómnefnd til þriggja ára í senn til að fjalla um hæfni umsækjenda um embætti héraðsdómara. Skal einn nefndarmanna tilnefndur af Hæstarétti og er hann formaður nefndarinnar. Tilnefnir Dómarafélag Íslands annan mann í nefndina úr röðum héraðsdómara en Lögmannafélag Íslands þann þriðja úr hópi starfandi lögmanna. Varamenn skulu tilnefndir og skipaðir á sama hátt."

Eins og þarna má sjá, SKIPAR dómsmálaráðherra þrjá menn í dómnefnd sem fjalla á um hæfni umsækjenda. Dómsmálaráðherra fær ekki að hafa nein áhrif á hverjir valdir eru til að gegna starfi í þessari nefnd, þó honum sé gert að SKIPA hana. Jafnframt má einnig sjá þarna að löggjafarvaldið hefur EKKI ætlast til að dómsmálaráðherra hefði neitt með það að gera að meta hæfnisþætti umsækjenda, því honum er hvergi ætlaður staður í því ferli. Þekkt er að þegar ráðherra hefur eitthvað að segja um efnisval, flokkun eða niðurstöður úr starfi nefnda, þá gerir löggjafinn ráð fyrir að viðkomandi ráðherra skipi formann nefndarinnar.  Þarna er ekki svo, því sá maður sem Hæstiréttur tilnefnir skal vera formaður nefndarinnar.

Eins og hér hefur verið rakið er greinin þín í Morgunblaðinu í dag að meginstofni til argasta bull og hlaðin svo miklum ósannindum og rangfærslum að hún er þér og stétt þinni til verulegrar smánar. Best væri að þú bæðist opinberlega afsökunar á þessari vitleysu þinni og dragir greinina til baka.

Þetta bréf mun birtast á Netinu, á bloggsíðu minni "gudbjornj.blog.is. Auk þess mun þetta verða efni í ritverk sem ég er að vinna að, um heimskuverk hámenntaðra manna.

Ég mun biðja þess að Guð hjálpi þér að gera ALDREI oftar svona lítið úr sannleikanum og réttlætinu, eins og þú gerðir í þessari grein.

Guð blessi þér framtíðina.

Reykjavík 17. janúar 2008

Guðbjörn Jónsson

Ný skilgreining Árna M. Math. á skipanavaldinu

Ég sá kastljósið í gærkvöldi, þar sem viðtal var við Árna M. Math. Annað hvort er hann svona forhertur í alræðishugsun eða dómgreind hans er ekki meiri en þar kom fram. Hann taldi sig hafa fullt vald til að velja sjálfur hvern hann skipaði sem dómara, þrátt fyrir að lög kveði á um að dómsmálaráðherra komi ekki nálægt því að öðru leiti en SKIPA þann hæfasta. Verði skilgreining Árna að veruleika og Ólafur Ragnar verði áfram forseti, gæti orðið skrítið að sjá næstu ríkisstjórn Geirs H. H. - Það er jú forsetinn sem hefur SKIPANAVALDIÐ þegar ráðherrar eru skipaðir. Fréttin af ríkisstjórnarskiptum gæti verið á þessa leið.

Geir H. H. mætti í morgun á Bessastaði með fráfarandi ríkisstjórn, til síðasta ríkisráðsfundar hennar. Að þeim fundi loknum eru kallaðir til þeir aðilar sem forseti skipar í þá ríkisstjórn sem taka á við. Kallar hann þá til Geir H. H. sem forsætisráðherra, Guðjón Arnar sem sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, Atla Gíslason sem dómsmálaráðherra, Ingibjörgu Sólrúnu sem utanríkisráðherra, Guðlaug Þór sem heilbrigðisráðherra, Jóhönnu Sigurðar sem félags- og tryggingaráðherra, Steingrím Sigfússon sem iðnaðar- og orkumálaráðherra, Ágúst Ólaf sem fjármálaráðherra, Björgvin G. Sig. sem viðskiptaráðherra, Guðfinna Bjarnadóttir sem menntamálaráðherra, Kristján Þór Júlíusson sem samgönguráðherra, og Illuga Gunnarsson sem umhverfisraðherra.

Þegar allir þessir aðilar eru sestir við borðið lítur Geir hissa á forseta og spyr hvers vegna hann skipi þessa menn en ekki þá sem hann hafi tilnefnt. Forseti svarar.

Ja, ég sá að þér hafði orðið á alvarleg mistök sem ég skýri ekki nánar. Ég hef skipunarvaldið og þetta er það fólk sem ég tel hæfast til þeirra starfa sem hér er verið að skipa í.

En þetta er ekki rétt segir Geir. Þú átt að skipa í þessi embætti eftir þeim tilnefningum sem ég lét þig hafa.

Það er nú svo, segir forseti. Þú og Árni M. Math. gáfuð sjálfir út leiðbeiningar um hvernig ætti að líta á tilnefningar og framkvæma skipanavaldið. Þú getur varla verið óánægður með að farið sé eftir þinni forskift með það?

ER FRAMTÍÐIN EITTHVAÐ Á ÞESSA LEIÐ?       

Er Sjálfstæðisflokkurinn á leið til öfgafullrar einræðisstefnu?

Sigurður Líndal, lagaprófessor, skrifar athyglisverða grein í Fréttablaðið í dag, þriðjudaginn 15. janúar 2008. Þar fjallar hann aðallega um valdhroka, taumlausa vildarhyggju og beinlínis ódulda alræðishyggju sem birtist hvað eftir annað í framgöngu forystusveitar Sjálfstæðisflokksins. Með fullum rétti og af mikili ábyrgð, bendir hann einnig á að þetta eru sömu eiginleikar og voru ríkjandi í Þískalandi á árunum eftir 1930, en það var einmitt tímabilið þegar nasistarnir voru að hreyðra um sig og með samspili af undirferli og valdhroka að ná tökum á lykilþáttum þíska þjófélagsins, sem síðar leiddi til alræðis þeirra og yfirgangs. Valdhroki þeirra og drotnunargirni urðu svo kveikjan að síðari heimsstyrjöldinni.

Engum sem með heilbrigðri dómgreind hefur fylgst með þeim breytingum sem orðið hafa á framgangi Sjálfstæðisflokksins á undanförnum áratugum hefði átt að dyljast þessi tilheyging. Þeim tókst hins vegar með því undirferli sem svona yfirgangsöfl hafa í ríku mæli, að telja ungu- og öðru reynslulitlu fólki, trú um að þeir væru að berjast fyrir FRELSI einstaklingsins. Sefjun þessa átrúnaðahóps hefur verið slík, að þótt forystusveit þessa flokks hafi hvað eftir annað sýnt og beitt yfirgangsvaldi sínu gegn heildarhagsmunum þjóðarinnar, stara þeir heilaþvegnir á átrúnaðargoðin og fyllast heilagri reiði ef einhver andar gagnrýni í þeirra garð.

Nýjasti yfirgangs- og valdfhroki þessa hóps birtist í framgangi Árna Mathiesen við skipun héraðsdómara. Í annarri grein á þessu bloggi, "Dómgreind við dómaraval", fjalla ég um lögformlegu þættina við skipan héraðsdómara. Ég endurtek það ekki hér. Hins vegar er rétt að vekja athygli á hversu opinskátt hann, ásamt varaformanni flokksins, ganga fram fyrir skjöldu og verja hið augljósa stjórnarskrárbrot sem Árni fremur.

Í Dómstólalögunum er afar skýrt kveðið á um að dómsmálaráðherra á ekki að hafa nein afskipti af vali héraðsdómara. Honum er ekki einu sinni heimilt að skipa mann frá sér í þá dómnefnd sem dæma á um hæfi og hæfni umsækenda. Eina lagalega aðkoma dómálaráðherra að endanlegu vali héraðdómara er sú, að ef tveir eða fleiri teljast jafnir og hæfastir, að mati hinnar lögformlegu dómnefndar, er dómamálaráðherra heimilt að velja einn af þeim hæfustu til að gegna embættinu. Aðra aðkomu hefur dómsmálaráðherran ekki að vali héraðsdómara samkvæmt gildandi lögum; sem líka er auðskilið þegar litið er til 2. gr. stjórnarskrár okkar, en þar segir:

2. gr. Alþingi og forseti Íslands fara saman með löggjafarvaldið. Forseti og önnur stjórnarvöld samkvæmt stjórnarskrá þessari og öðrum landslögum fara með framkvæmdarvaldið. Dómendur fara með dómsvaldið. (Leturbreyting G.J.)

Þarna sést það skýrum stöfum að forsetinn hefur yfirumsjón með löggjafarvaldinu annars vegar og framkvæmdavaldinu hins  vegar, en dómavaldið stendur algjörlega eitt og sjálfstætt, án íhlutunar frá hinum  sviðum undirstöuvalds lýðræðis okkar. Ekki einu sinni forsetinn hefur íhlutunarrétt inn í dómsvaldið, sem ætti að leggja mönnum enn ríkari skyldur á herðar að virða hlutleysi þess og þau lög sem um dómsvaldið eru sett. Sú ríkisstjórn sem segir skilið við þessar grundvallarreglur lýðræðisskipulags okkar, segir í raun skilið við lýðræðislega stjórnarhætti og er þar með komin með báða fætur i fótspor nasistahreyfingarinnar , sem og annar yfirgangs- og öfgaafla sem ævinlega birtast hér og þar, þegar þegnar samfélaga sofna á verðinum, annað hvort heilaþvegnir eða í velsældarvímu ímyndaðs góðæris.