Lög nr. 100/2007 Almannatryggingar

pdf skjal með athugasemdum við 1. kafla laganna.

Þær athugasemdir sem ég geri eru innan ramma og með rauðu letri

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• 1_kafli_l_100_2007.pdf

Engin landamæri, er markmið NO BORDERS öfgahópsins.

Líklega eins og margir fleiri, hef ég oft heyrt nokkuð einfelningslegar upphrópanir öfgahóps sem kallar sig NO BORDERS  Iceland. Ég taldi litlar líkur á að hætta gæti skapast frá svona augljósum barnaskap eins og flestar þær upphrópanir hafa verið sem hópurinn hefur staðið fyrir. Það var því ekki fyrr en ég sá glitta í að friðhelgi trúarlífs okkar Íslendinga, í þjóðkrikjum okkar, væri stefnt í voða með afar kjánalegri samjöfnun milli aldagamalla hátta um að ofsóttir menn í beinni lífshættu eða alvarlegri árásarhættu, með yfirvofandi örkuml, gátu í sumum hinna gömlu samfélaga, leitað á náðir presta til að fá inni í kirkju svo þeir fengju grið frá ásækjendum sínum þar til viðurkenndur dómstóll eða viðeigandi yfirvald hefði fjallað um réttarstöðu þess sem ofsóttur var.

Mér þótti því með ólíkindum það dómgreindarleysi sem við blasti þegar í ljós kom að safnaðarprestar Laugarneskirkju höfðu í raun verið göbbuð í þá gildru að telja tvo erlenda menn, sem hingað höfðu komið án heimilda og alla vega annar þeirra reynt að villa á sér heimildir, væru í líkri stöðu og ofsóttur maður til forna, þar sem ætla mátti að líf hans yrði tekið ef hann næðist, án þess að ágreiningurinn yrði leiddur til lykta fyrir til þess bærum yfirvöldum.

Þeir útlendingar sem hér um ræðir höfðu dvalist hér, í friði og við það frelsi sem þeir gátu skapað sér, meðan til þess bær yfirvöld í landinu skoðuðu hvort þeim yrði veitt landvistarleyfi. Svarið sem þeir fengu var þeim ekki jákvætt og fengu þeir uppgefið um leið hvenær þeir ættu í síðasta lagi að vera farnir frá landinu. Líkur benda til að NO BORDERS hópurinn hafi staðið að baki ákvörðun þeirra að hlýðnast ekki opinberum fyrirmælum viðkomadi stjórnvalds. Og líkur benda einnig til þess að sviðsetningin í kirkjunni hafi einnig verið úr hugmyndasmiðju hópsins.

Frelsi fyrir ALLA og ENGIN landamæri.

Þegar ég rekst á sérkennilegan hugsunarhátt sem ekki getur gengið upp í raunverulegri framkvæmd, legst ég stundum í rannsóknir á hvaðan hin umræddu sérkenni eru komin og hverju hafi verið sleppt á leiðinni að niðurstöðunum.

Ég fór því inn á Facebook-síðu NO BORDERS og staldraði að lokum þar við pistil sem ber heitið ENGIN LANDAMÆRI. Þar kemur fram nokkur lýsing á hugsunargangi hugmyndasmiða hópsins. Hópurinn skilgreinir meginmarkmið sín á eftirfarandi hátt í nefndum pistli:     (feitletrun og litabreytingar leturs eru undirritaðs, til áhersluauka.)

Þegar lesið er í gegnum hugmyndafræði NO BORDERS, er ljóst að grunnstef draumsins er algjört frelsi fyrir alla, til að gera allt sem hver og einn vill og velur, án tillits til nokkurs annars. Eitt af meginstefum þess að ná fram þessu algjöra frelsi, telur hópurinn vera að losna við öll landamæri og fyrirkomulag þjóðríkja. Lítum á sýnishorn úr pistli hópisins. Þar segir:

„Landamæri geta verið skilgreind á ólíkan hátt af ólíkum hópum fólks. Margir Vesturlandabúar líta á landamæri sem eitthvað sem auðvelt er að komast yfir með því að veifa vegabréfi og fara í gegn um málmleitartæki. Fyrir aðra merkja landamæri lífshættu, ófrelsi, örbirgð og dauða.

Á sama hátt merkir afnám landamæra misjafna hluti. Fyrir þau okkar sem hafa alist upp við forréttindi vestrænna samfélaga, merkir afnám landamæra vegabréfslaus ferðalög og eru því fyrst og fremst lúxus.“

Þarna er dregin fram nokkuð ungæðisleg lýsing á landamærum. Á það ber að líta að svo, virðist sem felstir sem aðhillast hugmyndafræði hópsins sé ungt vestrænt fólk, sem alið er upp við frjálsræði en lítið samband við raunveruleika daglegs lífs. Aðallega eru dregnar upp tvær myndir af landamærum. Er þar dregin upp mynd af landamærum lífshættu, ófrelsi, örbirgð og dauða. Í þessari upptalningu er sleppt að tala um landamæri sem verndi tilverurétt tiltekinna ríkja og vernd gegn því að ráðist sé á landsvæði tiltekins ríkis. Landamæri vernda líka auðlindir ríkja og svæða. Mér sýnist að væru landamæri vegin á hefðbundinni vogarskál þjóðarhagsmuna, væru jákvæðu hagsmunirnir margfaldir á við neikvæðu viðhorf NO BORDERS hópsins.

En lítum þá á viðhorf hópsins til hinna vestrænu forréttinda sem um tíma hafa verið í gildi innan Evrópusambands og EES svæðis, um vegabréfalaust ferðalag milli landa. Hópurinn metur það fyrirkomulag fyrst og fremst lúxus.“ En svo virðist sem hópurinn hafi ekkert rennt huganum að öllum þeim vandamálum sem upp munu koma þegar allri skráningu yrði hætt um það hvar hver og einn væri staddur. Hvar heimilisfesti hans yrði skráð, hvar hann greiddi skatta sína.

Þá eru ótaldir ókostir þess, ef ættingjar hætta að fá fregnir af einhverjum fjölskyldumeðlim, að vita hvar á jarðarkúlunni eigi helst að leita mannsins. Landamæraleysi yrði líka líkt og veisluborð fyrir allskonar glæpahópa sem ekki þyrftu að óttast að verða stöðvaðir á landamærum ríkis þar sem þeir hefðu náð sér í drjúgan fjársjóð.

Hér hefur einungis verið í fljótheitum drepið á fáeinum mikilvægum atriðum sem væru ókostir landamæraleysis. Óksostirnir eru mikið fleiri en ekki verður eytt tíma lesenda í slíka upptalningu.

Segja má að frelsi, sem þarna er vísað til, sé sagt vera grunn mannréttindi sem allir eigi að njóta.

Hvað varðar hugmyndir um frelsi, vill hópurinn fara verulega út fyrir sköpunarverk mannsins, þar sem hið áskapaða frelsi einstaklingsins, nær aldrei lengra en að þeim stað sem það skerðir frelsi annars einstaklings, reglur nærsamfélagsins eða landslög. Það er því ævinlega fyrsta val einstaklings, þegar hann verður sjálfstæð og sjálfráð persóna, að velja hvort hann vilji lifa í samfélagi og samneyti við aðra einstaklinga og virða einstaklingsrétt hvers og eins að sama skapi og þeir virði einnig einstaklingsfrelsi hans.

Engin leið í lífinu er svo einföld og skýr, að einstaklingur geti farið allra sinna ferða eingöngu eftir eigin ákvörðun og hvergi kvikað frá henni. Aðstæður skapast sem einstaklingurinn þarf að læra af, bæði til að auðga lífsgæði augnabliksins en einnig til að eiga möguleika á að njóta lífsgæða í framtíðinni. Lítum á litla dæmisögu, sem gæti verið um mann í NO BORDER hópnum, sem telur það rétt sinn að fara þá leið sem hann vill og ákveður. Og enginn hafi rétt til að hindra hann í því áformi sínu. Sagan fjallar um ungnn mann, sem á kærustu í næsta þorpi. Sagan er svona:

Dag nokkurn tekur ungi maðurinn þá ákvörðun að fara að heimsækja kærustu sína. Hann er ákveðinn í að ganga eftir þröngum göngustíg sem liggur í gegnum skóginn milli þorpanna, skammt frá vatnsbakka á stóru stöðuvatni. Ákvörðun unga mannsins var skýr. Þennan göngustíg ætlaði hann að fara og engin frávik voru í þeim ásetning. Þegar hann var kominn rúmlega hálfa leiðina og var í skóginum þar sem hann var þéttastur, varð allt í einu á veginum stór krókódíll, með gapandi kjaftinn. Héri stökk upp er ungi maðurinn nálgaðist. Krókódíllinn sveiflaði hausnum til og gleipti hérann í einum bita, leit því næst til unga mannsins og beið nú með opinn kjaftinn eftir að hann stigi svolítið nær, svo hann gæti stokkið á hann og gleipt hann.

Þarna var komin hindrun sem tók ekkert tillit til ákvarðana unga mannsins, sem hefði aldrei hitt kærustu sína ef hann hefði haldið fast við ófrávíkjanlega ákvörðun sína að fara skógarstíginn. Ef hann gengi einum metra lengra gæti hann orðið næsta bráð krókódólsins.

Saga þessi sýnir í einfaldri mynd að maðurinn getur ályktað en hann tapar lífi sínu ef hann ber ekki fullkomna virðingu fyrir öllum aðstæðum í lífshlaupi sínu. Vilji einstaklingsins nær ekki lengra en að endimörkum þess sem hann ræður við aðstæður. Og ef hann ögrar aðstæðum annarra í umhverfi sínu, getur það kostað hann líf eða limi.

Í lokamálsgrein pistilsins Engin landamæri, gerir hópurinn frekari grein fyrir sér og áformum sínum. Þar segir eftirfarandi:

„No Borders Iceland er hluti af alþjóðlegri hreyfingu sem stefnir ekki bara að afnámi landamæra í þeim skilningi orðsins, heldur einnig að afnámi þjóðríkisins og niðurbroti ýmissa múra milli fólks, bæði efnislegra og hugmyndafræðilegra múra. Því stefna No Borders einnig að fjölmenningarlegu samfélagi og endalokum þjóðernishyggju og rasisma. No Borders Iceland stefna að fullu ferðafrelsi fyrir alla.“

Það er skýrasta vitnið um skort á rökrænni hugsun hjá hópi þessum að tileinka sér lykilatriði úr hugmyndafræði alþjóðlegra efnahags-hryðjuverkahópa um afnám þjóðríkisins. Á undanförnum áratug hafa slík öfgaöfl reynt að auðvelda sér fjárþjófnað víða um heim, með kvatningu um landamæralaust flæði fjármagns, helst allt í kringum hnöttinn. Slíkt segja þeir að skapi sem fjölbreyttasta möguleika til skráningar og uppgjörsdaga verðbréfa. Einnig verði sem fjölbreyttastir möguleikar á hindrunarlausri tilfærslu fjármagns milli landa og heimshluta. Slíkt auðveldi líka hraða tilfærslu fjármagns, vegna skoðana lánastofnana á veðstöðu lántaka og fleiri slíkum þáttum er lúta að flæði lausafjár.

Til að þetta verði mögulegt, þarf að skapa krefjandi viðfangsefni fyrir helstu stjórnmálamenn og aðra sem berjast þurfa fyrir starfi sínu og stöðu. Halda þarf þeim uppteknum við að leysa úr knýjandi viðfangsefnum sem herja á fólk og fyrirtæki. Meðan framangreindir vinnuþrælar landa, sveitarfélaga og fyrirtækja, eru uppteknir við að bjarga löndum og heimshlutum út úr t. d. skuldakreppu, sem hin umræddu öfl sköpuðu sér til hægðar og tekjuauka, eru stórar fjárfúlgur teknar úr umferð og í staðin settir inn í veltuna verðmætilausir pappírar sem greiðast eiga eftir 10 ár, eða svo. Afleiðingin er, eins og þekkt hefur verið á heimsvísu frá árinu 2007, skortur á lausafé og óviðráðanlegar skuldir.

Þegar rýnt er af yfirvegun í hugmyndaheim NO BORDERS vakna spurningar um hvort aðal hugmyndasmiðirnir séu ekki sömu vestrænu fjárplógsöflin og hönnuðu svonefnda „Alþjóðavæðingu“ fjármálakerfa heimsins. Margt er líkt og markmiðin virðast þau sömu, að gera núverandi stjórnun landa eða myntsvæða háða lánveitingum frá örðum löndum. Til að slíkt gerist hratt og örugglega þarf að eyða hindrunum sem nú eru vegna kerfisbundinna skráninga fjárflutinga milli jafnvægishólfa um myntframboð.

Einn anginn úr þessum viðhorfum birtist í hugmyndaskrá NO BORDERS, þar sem fjallað er um ferðafrelsi milli landa og svæða og leyfi eða heimildir til að setjast að þar sem aðilinn óskar sér.

„Fyrir marga aðra þýðir afnám landamæra að þau geti sest að þar sem þau vilja í heiminum, hvort sem það felur í sér einhverja skriffinsku eða ekki. Margir Íslendingar átta sig til dæmis ekki á því hversu erfitt það er fyrir manneskju sem er upprunin utan EES svæðiðsins að fá leyfi til að búa á Íslandi. Afnám landamæra gæti til dæmis þýtt að hver sem er mætti setjast hér að og þeirri mismunun á grundvelli uppruna sem nú er stunduð yrði hætt.“

Í þessu sér maður þá einhliða hugsun sem fylgir oftast ungu fólki sem alist hefur upp við að öllum þörfum þeirra er svarað af öðrum en þeim sjálfum. Á ég þar t. d. við að ungmenni í uppvexti eru ekki alin upp við umræðu um hvað það kosti að lifa sem sjálfstæður einstaklingur eða sem fjölskylda. Ungmennin venjast því að þeim sé séð fyrir herbergi, það þrifið og skipt á rúmi, fötin tínd upp af gólfinu, þvegin og sett samanbrotin inn í fataskáp. Ungmennið venst því að fá frá foreldrunum ríflega vasapeninga og af því vasapeningar eru rúmir verða þeir matvandir heima og borða bara það sem þeim finnst gott, annars fara þeir í sjoppuna og kaupa sér einhvern skyndibita. Hugarheimur ungmenna nemur því ekki hvaða skyldur fylgja því að vera sjálfstæð og sjálfráð og sjálfbær mannvera. Þau eru í raun alin upp við að þurfa bara að rétta út hendina eftir því sem þau vilja. Þar þarf skaffarinn að vera til staðar því í hugarheimi ungmenna hefur ekki vaxið hugtakið að afla sjálfur til eigin þarfa.

Allir þessir þættir kristallast rækilega í síðustu tilvísunum þar sem segir að afnám landamæra þýði, að þau geti sest að þar sem þau vilja í heiminum. Engin hugsun er um vilja eða getu þeirra sem fyrir væru á þeim svæðum sem þau kynnu að vilja setjast á. Engin spurning um hvort þau geti, á hinum útvöldu svæðum, aflað sér húsaskjóls atvinnu og ýmissa þarfa til framfærslu.

Við skulum enda þetta á sýn Íslendinganna í NO BORDERS á framvindu mála ef landamæri yrðu felld niður.

Afnám landamæra gæti til dæmis þýtt að hver sem er mætti setjast hér að og þeirri mismunun á grundvelli uppruna sem nú er stunduð yrði hætt.

Þeir sem fyrir eru hér hafa byggt upp öflugt menntakerfi og heilbrigðiskerfi, sem í augnablikinu líður fyrir fjárskort. Þeir sem fyrir eru hér hafa einnig byggt upp nokkuð margslungið velferðarkerfi. Hvergi bólar á hugsun hjá NO BORDERS hópnum hvort, eða hvernig nýkomna fólkið tengist þeim kerfum sem þeir hafa byggt upp sem fyrir voru. Enginn býr heldur á Íslandi án þess að hafa upphitað íbúðarhúsnæði til afnota. Telur hópurinn að einhver eigi að leggja nýkoma fólkinu til húsnæði eða þarf það sjálft að afla sér húsnæðis, vinnu til greiðslu þess kostnaðar sem fylgir því að búa á svona norðlægum sjóðum?

Ég sé ekki ástæðu til að rekja lengra í þessum óábyrgu hugmyndaþáttum sem hvergi virðast hafa fótfestu í framkvæmanlegum þáttum. Almennt verður fólk að tileinka sér að geta þekkt framkvæmanlegan raunveruleika frá ójarðbundnum ímyndarheimi, ef fólk vill í raunveruleika öðlast friðsæld og farveg til betra lífs. Af rugli og ójarðbundnum hugmyndum verður alltaf nóg og alltaf verður til fólk með sefjandi sannfæringarkraft, sem glapið getur þá sem sleppa tökunum á jarðneskum raunveruleika. Slík tjúnnun óraunveruleika hefur verið í þessu þjóðfélagi um nokkuð langa tíð, enda ber almennt heilsufar fólk glögg merki um slíkt.

Hugmyndafræði NO BORDERS mun því augljóslega ekki búa til betri heim eða berti samfélög. Til þess vantar í þau meginkjarna gagnkvæmrar virðingar.

Biskup Íslands, Frú Agnes M. Sigurðardóttir

Reykjavík 1. júlí 2016

Með djúpa sorg í hjarta sat ég drjúga stund eftir að ég las ummæli þín og séra Sólveigar í Fréttatímanum í dag. Þar er fjallað um nýjustu sviðsetningar öfgahópsins NO BORDERS, gegn eðlilegum stjórnunarháttum í samfélagi sem að einhverju leyti, leitast enn við að sýna kurteisi í samskiptum. Það undrar mig MJÖG, að þú, sem æðsti leiðtogi þjóðkirkju lands okkar, skulir á svo vanhugsaðan máta skella sök á lögreglu landsins fyrir það eitt að gegna skyldustöfum sínum eins og lög mæla fyrir um.

Af ummælum þínum að merkja lítur helst út fyrir að þú, eða alla vega embætti biskups, hafi lagt blessun sína yfir fyrirætlun öfgahópsins um að brjóta gegn úrskurði, til slíks bærra yfirvalda. Ég þykist viss um að hugmyndin um að nota kirkju innan þjóðkirkjunnar, til að brjóta gegn fyrirmælum og afgreiðslu, til þess bærra yfirvalda, hafi ekki fæðst hjá embætti biskups, heldur hjá NO BORDERS.

Varla reikna ég með að biskupsembættið hafi aflað sér upplýsinga hjá réttum yfirvöldum, á hvaða stigi hin umrædda höfnun á landvist væri. Öll þau mál sem ég hef haft spurnir af, hefur viðkomandi einstaklingur fengið svör frá Útlendingastofnun. Og ef svarið er neikvætt, fær viðkomandi tiltekinn tíma til að fara sjálfviljugur úr landinu. Ef viðkomandi aðili fer ekki, fær hann aðvörun, boðun um að koma á lögreglustöð og tilkynna sig. Ef slíku er ekki svarað er handtöku beitt og viðkomandi fluttur í lögregflufylgd til þess lands sem hann kom frá.

Öll umgjörð þeirra aðgerða sem greinilega eru sprotnar úr hugmyndafræði öfgahóps NO BORDER, benda sterklega til þess að ætlunin hafi verið að niðurlægja Ísland og þjóðkirkju landsins á þann veg að ófyrirséð væri hvort erlendir öfgahópar og hryðjuverkaöfl ráðist á þjóðkirkjuna og stjórnkerfi landsins og brjóti það niður. Slíkt niðurbrot er tvímælalaust æðsta markmið NO BORDERS öfgahópsins.

Það er sárt til þess að vita að æðstu yfirmenn þjóðkirkjunnar skuli vera svo illa að sér um hið alda gamla hugtak sem kallað hefur verið „kirkjugrið“. Kirkjugrið var ætlað og yfirlýst á þeim tíma sem athvart fyrir þá sem ofsóttir voru til lífláts, án dóms eða lögmætra úrskurða um deiluatriði. Kirkjugrið átti að tryggja slíkum aðilum friðland meðan rétt yfirvöld úrskurðuðu um deiluatriðið. Eða að kirkjugriðsverndin hjálpaði viðkomandi aðila að komast úr landi án atbeina lögreglu eða yfirvalda.

Ekkert af þeim atriðum sem voru undirstaða kirkjugriða síns tíma, eiga við í málefni því sem þjóðkirkjan lét öfgahóp sem vill brjóta niður stjórnskipan landsins, plata sig til þátttöku í.

Það minnir óþægilega á söguna um nýju fötin Keisarans, þegar æðstu menn þjóðkirkjunnar saka lögreglu um ofbeldi. Gæti það stafað af því hve óþægilegt er að horfa í spegil liðinnar tíðar og sjá hve siðrænt uppeldi barna hefur farið hratt hnygnandi, án þess að þjóðkirkjan, æðsti merkisberi virðingar, heiðarleika og löghlýðni, hafi beitt sér gegn slíku niðurbroti á grunngildum kristinnar trúar?

Ég spyr þig því Biskup Íslands. Eigum við, almenningur í þessu landi, að búast við beinni þátttöku þjóðkirkjunnar í áformum öfgahópa á borð við NO BORDERS, í því verkefni að brjóta niður stjórnskipulag þjóðríkis okkar?

Ég get vel viðurkennt að mér er síður en svo skemmt, ber ugg í brjósti til komandi tíðar ef þjóðkirkjan bregst hraðar og skilvirkar við beiðni öfgahópa um hjálp við að brjóta á bak aftur löglegar ákvarðanir, til slíks bærra yfirvalda; JÁ umtalsvert hraðar en hún bregst við neyðarkalli aldraðra og öryrkja í þessu landi, sem hafa í hart nær áratug verið rændir lögboðnum hækkunum á lífeyri sínum. Slíkt ákall virðist ekki hræra hjörtu ykkar en ákall um hjálp við að brjóta á bak aftur eðlileg og lögmæta afgreiðslu, réttra yfirvalda; slíku ákalli svarar kirkjan um hæl.

Einhver hefði sagt að fólk sem þannig stendur að embættisverkum sínum, ætti nú að gæta virðingar embættisins, með tilheyrandi aðgerðum

Virðingarfyllst

Guðbjörn Jónsson, kt: 101041-3289

Kríuhólum 4, 111 Reykjavík.

Að ábyrgjast eigin skrif og orð.

Undanfarna mánuði hef ég verið afar hugsandi vegna þeirrar þróunar sem mér hefur fundist vera á siðferði og ábyrgð afmarkaðs hluta fjölmiðlafólks, sem þó er einna mest áberandi. Þessi hópur virðist umgangast mörg viðfangsefni sín af nokkru kæruleysi fyrir eigin orðspori og áberandi virðingarleysi gagnvart mannréttindum þeirra sem fjallað er um.

Ég býst við að það séu fleiri en ég sem finnst að framganga þessa hóps fjölmiðlafólks sé á tiltölulega hröðu breytingaferli, frá kurteislega yfirvegaðri frásögn byggðri á traustum heimildum, yfir í ábyrgðarlausan æsifréttastíl, þar sem ósannindum er flaggað sem traustum heimildum en varin gagnrýni undir hjúp lögverndar vegna nafnleyndar heimildarmanns.

„Ólyginn sagði mér“ var sagnastíll Gróu á Leiti. Hún hélt vel hulinshjáp yfir meintum heimildarmönnum sínum og fannst það jafnast á við árás á sig sjálfa ef frásögn hennar var véfengd. Áþekk staða er fyrir hendi hjá umræddu fjölm iðlafólki nútímans, þar sem sögumanni (fjölmiðlamanni) finnst það nánast eins og árás á hans eigin persónu þegar efast er um sannleiksgildi orða hans, sem einungis styðjast við frásögn þriðja aðila, hins nafnlausa heimildarmanns.

Fréttamennska, í ætt við það sem hér hefur verið vikið að, einkennist iðulega af rætinni ósvífni í garð þolanda. Slíku viðhorfi virðist iðulega beitt þar sem frétt eða frásögn byggist eingöngu á frásögnum, með litlum eða engum dómtækum skjölum til sönnunar.

Kveikjan að því sem í slíkum tilvikum virðist stýra efnistökum fjölmiðlamannsins sem segir frá, virðist iðulega lenda í lægri hvötum en starfsreglur geri ráð fyrir að stjórni. Metnaður framsetningar virðist liggja í lítt duldum ásetningi að koma sem alvarlegustu höggi á þolanda umfjöllunar. Og í hita árásarinnar er í engu gætt laga eða siðferðisreglna eða annarri réttarstöðu þolanda.

Það sem hér að framan er dregið saman er ekki fljótfærnishugsun. Að baki þessu liggur langtíma skoðun á vinnubrögðum þess fjölmiðlafólks sem hvað mest hefur verið áberandi á undanförnum árum.

Nokkrum sinnum hefur undirritaður vakið máls á þessari þróun og þeim óhjákvæmilegu afleiðingum sem vaxandi virðingarleysi flestra fjölmiðla fyrir mannréttindum þolenda umfjöllunar hlýtur að hafa.

Einnig virðist vaxandi misnotkun á gildandi lögum um verndun heimildarmanna, hafa orðið til þess að auðveldlega er hægt að koma í umfjöllun fjölmiðla næsta ómenguðum ósannindum, í skjóli þess að gæta þurfi nafnleyndar heimildarmanns.

Þessari þróun verður að snúa við hið bráðasta áður en fleiri stórslys hljótast af. Já ég hika ekki við að taka svona sterkt til orða því engum vafa er undirorpið að næsta vísvitandi ósannindi fjölmiðla, eða alvarlegur þekkingarskortur fjölmiðlafólks, sem og afar alvarleg þöggun sömu fjölmiðla á mikilvægum og alvarlegum glæfraverkum gagnvart íslensku efnahagslífi og sjálfbærni samfélags okkar, hafa að mati undirritaðs valdið umtalsverðu tjóni á efnahag þjóðarinnar.

Tjáningarfrelsið er eitt mikilvægasta vopnið sem almenningur hefur til varnar kúgun og yfirgangi valdhafanna, er af tilteknum hópi fjölmiðlafólks alvarlega misnotað. Af þessu leiðir að tjáningarfrelsið, sem er fyrst og fremst mikilvægt fyrir almenning í landinu, er að verða almenningi algjörlega gagnslaus lagabókstafur.

Þróun mála hefur orðið sú undanfarna áratugi, að tjáningarfrelsi almennings hefur stöðugt verið að skerðast. Ástæða þess er sú að fjölmiðlafólk, í dægurmálum og fréttaflutningi, hefur sérstaklega tileinkað sér og sínu starfssviði ákvæði laga um tjáningarfrelsi og viðurkennir í litlu rétt almennings til slíks frelsins.

Það lítur afkáralegt út, frá sjónarhóli hins almenna borgara, þegar fjölmiðlafólk er svo upptekið af mikilvægi eigin notkunar á hugtakinu tjáningarfrelsi, að það beiti umfangsmikilli lokun og þöggun á heilbrigðar og eðlilegar gagnrýnisraddir gagnvart þeirra eigin efnistökum sem og á athafnir opinberra aðila.

Fjölmiðlafólk er yfir höfuð, án spursmáls um raunhæfa þekkingu á viðfangsefninu, sett í hlutverk móttakanda efnis, rannsakanda þess og síðan talandinn efnisins, út frá eigin þekkingarheimi. JÁ, tjáningsaðilinn til hlustenda, að nánast öllu sem fjölmiðillinn lætur frá sér fara til almennings í gegnum fréttir eða dægurmál.

Þrátt fyrir að mikil fjöldi fólks hafi á undanförnum áratugum farið í fjölþætta þekkingaröflun eftir þeim mörgu leiðum sem í boði eru til, er það einungis afar fámennur hópur svonefndra „sérfræðinga“ sem fjölmiðlafólk kallar sér til ráðgjafar þegar því finnst þörf á að auka trúverðugleika þess sem það setur fram sem þann sannleika sem hlustendur eiga að tileinka sér og trúa.

Hinir tilkölluðu „sérfræðingar“ leita jafnan engra upplýsinga frá þeim sem greiningarnar unnu. Í sjónhendingu fara þeir yfir samandregnar niðurstöður úr efnisöflun og úrvinnslu aðila sem þeir þekkja lítið eða ekkert til og fella þann úrskurð að niðurstöðurnar séu ekki raunhæfar og jafnvel að þær geti valdið skaða.

Þegar horft er yfir það ferli sem hér hefur verið lýst og það borið saman við hugarfar fjölmiðlamannsins, um mikilvægi þess að tjáningarfrelsið verði ekki skert gagnvart honum, er einkar athyglisvert að sjá hvert viðhorf þessa fjölmiðlamanns er gagnvart þeim niðurstöðum þekkingar sem fyrir hann eru lagðar en eru utan hans þekkingarsviðs.

Leiðir fjölmiðlamaðurinn fram þekkinguna frá þeim aðila sem lagði fram samandregnar niðurstöður yfirgripsmikillar rannsóknarvinnu, til fjölmiðilsins? NEI, fjölmiðlamanninum finnst tjáningarfrelsi þess aðila sem, þekkinguna hefur, ekki eiga að sitja við jafningjaborð með kröfu fjölmiðlamannsins um að hann sjálfur njóti óskerts tjáningafrelsis á hugsunum sínum og meintri þekkingu að mati hans sjálfs.

Getur þjóðfélag sem rekur samfélagsþætti sína af álíka virðingarleysi fyrir raunhæfri þekkingu og opnu tjáningarferli eins og að framan er lýst, með góðri samvisku kallað sig lýðræðislegt samfélag sem beri virðingu fyrir stjórnarskrá landsins og lögteknum fjölþjóðlegum mannréttindum?

Með kveðju, Guðbjörn

GLÆFRALEG RÁÐGJÖF LANDSBANKANS Í LÚXUMBURG

Nokkurum sinnum hef ég látið í það skína að Anna Sigurlaug hefði        allt eins geta tapað arfinum sínum hefði framvindan orðið með þeim hætti sem ráðgjafinn í Landsbankanum í Lúxumburg virðist hafa lagt upp með. Hvernig var hans plan.

Fram hefur komið hjá Önnu sjálfri að á þessum tíma hafi hún verið nýlega komin í bankaviðskipti við Landsbankann í Lúx. Þess vegna hafi hún snúið sér þangað til að fá ráðgjöf um hvernig hún kæmi væntanlegum arfi sínum í vinnu og ávöxtunarferli.

Hafa ber í huga að þetta er í nóvember 2007, í miðju þess tímabils þar sem skortur á lausafé hjá lánastofnunum fór stöðugt vaxandi. Á þessum tíma var einnig ákveðinn hópur manna sem talaði um að aldrei þyrfti að borga til baka þau lán sem tekin væru. Það yrðu bara tekin ný lán til að borga þau gömlu upp þegar komið væri að gjalddaga þeirra lána. Nokkur hópur fólks gekk í þessa gildru og tók milljarða og jafnvel tugi milljarða að láni með kúlulánum og nánast engum tryggingum til endurgreiðslu.

UPPHAFIÐ RAKIÐ

Samkvæmt því sem fram kemur á heimasíðu Sigmundar Davíðs, voru hann og Anna Sigurlaug á þessum tíma (árið 2007) búsett á Bretlandi og höfðu jafnvel hug á að búa þar eitthvað áfram. Á þessum sama tíma fær Anna Sigurlaug upplýsingar um að til hennar greiðist arfshluti hennar úr fjölskyldufyrirtæki foreldra hennar.

Á þeim tíma var Landsbankinn viðskiptabanki Önnu og Sigmundar. Því var af tilefni arfgreiðslunnar, haft samband við Landsbankann í Lúxumburg og óskað ráðgjafar.

Landsbankinn ráðlagði fyrirkomulag sem hann taldi henta til að hafa eignirnar aðgengilegar óháð búsetu eiganda. Yrði haldið utan um eignirnar og umsýslu þeirra á einum stað. Í samantekt Önnu og Sigmundar segir eftirfarandi í þessu sambandi:

„Hvorugt okkar hafði neina sérstaka þekkingu á slíkum félögum en á þeim tíma var venjan sú að efnuðum viðskiptavinum bankanna var gjarnan ráðlagt að stofna slík félög til að halda utan um eignir sínar. Stjórn þessara félaga var oft í höndum umsýslufyrirtækis sem bankinn lagði til og slík umsýslufyrirtæki lögðu m.a. til stjórnarmenn fyrir félagið.“

„Landsbankinn ráðlagði að umsýsla fjármunanna færi fram í félagi á Bresku Jómfrúreyjum sem bankinn myndi leggja til, en lagaumhverfi eyjanna byggist á breskum félagarétti. Þeirri ráðgjöf var fylgt síðla árs 2007. Í framhaldi voru eignir færðar inn í félagið Wintris og Anna eignaðist þannig kröfu á það. Fjárvarsla fór í upphafi fram hjá Landsbankanum og stjórn félagsins var sem fyrr segir í höndum umsýslufyrirtækis sem bankinn lagði til.“

HÆTTULEG RÁÐGJÖF.

Í því ferli sem hér að framan er lýst höfum við afar skýrt dæmi um það ábyrgðarleysi sem fór að einkenna bankana eftir einkavæingu þeirra.  Fram til þess tíma höfðu stjórnendur bankanna ekki heimilað að bankinn veitti ráðgjöf í fjármálum, nema að í sæti ráðgjafa sæti þrautreyndur maður með yfirgripsmikla þekkingu á öllum þeim laga- og málaflokkum sem um væri að ræða. Alvarleg og afgerandi breyting varð á þessu eftir einkavæðingu, þar sem hrúgað var í ráðgjafastörf ungu reynslulausu fólki, sem nýkomið var úr námi. Ber ráðgjöf Landsbankans í Lúxumbúrg glöggt dæmi um slíkt.

Í því tilfelli sem hér er til umfjöllunar er vitað að fjárhæðir eru háar, þó upphæðir séu ekki tilgreindar. Glæfraskapur ráðgjafa Landsbankans er  afar skýr og fellur alveg að því hugtaki sem ég fór að nota um nýju stjórnendur bankanna, að þar væru ÓVITAR á ferð. En lítum á hvaða vitleysur ráðgjafi Landsbankans gerir.

Í fyrsta lagi lýtur það að eignarhaldi á félaginu sem fara mun með þær eignir sem um ræðir. Eins og fram hefur komið litu þau Anna og Sigmundur þannig á útkomu úr samtali við ráðgjadfann í Landsbankanum í Lúx. að Landsbankinn mundi SKAFFA félagið til að halda utan um viðkomandi eignir. Tölvupóstur ráðgjafans í Landsbankanum til lögfræðiþjónustu Mossack Fonseca, sem fram kemur í Panamaskjölunum, bendir einnig til þess að félagið Wintris sé tekið frá fyrir Landsbankann.

Í ráðgjöf Landsbankans felst að bankinn muni fela lögfræðiþjónustu Mossack Fonseca að annast umsýslu Wintris og muni lögfræðiþjónustan leggja til þrjá menn í stjórn Wintris. Lítum þá aftur á stöðuna út frá sjónarhóli Önnu, sem á allar eignirnar sem í félaginu felast.

Ráðgjafi Landsbankans er þarna búinn að búa til félag og stjórnendur þess, til að annast um eignir Önnu, sem eru hrein eign hennar.  Ráðgjafi Landsbankans ætlar Önnu að leggja hreina eign sína inn í Wintris, eignalaust skúffufyrirtæki, sem reynist hafa verið stofnað 9. október 2007, af lögfræðiþjónustu Mossack Fonseca. Félagið skiptist í 50.000 hluti, sem við stofnun eru allir í eigu Mossack Fonseca.

Anna er sögð hafa tryggingu fyrir eignum sínum í jafn hárri kröfu á hendur Wintris og nemur þeim eignum sem hún lagði fram. En hvaða gagn er í slíkri kröfu, ef á reynir? Ef Anna á ekki forgangskröfu á fjármunasjóðinn sem slíkann, heldur bara almenna kröfu á félgið Wintris, gætu eignir Wintris lent í gjaldþroti eiganda þess, án þess að Anna kæmi sínum kröfum að nema að litlu leyti.

Anna og Sigmundur standa í þeirri trú að Landsbankinn eigi Wintris og láti þeim það í té til reksturs eignasaafns Önnu. Landsbankinn heldur því fram gagnvart Önnu og Sigmundi að hlutirnir í félaginu séu 2.000 og sé þeim skipt jafnt á milli þeirra tveggja, sem þá eigi félagið að fullu. Hið rétta er að hlutirinir eru 50.000 og við það að ánafna Önnu og Sigmundi 2.000 hluti, á lögfræðiþjónusta Mossack Fonseca eftir 48.000 hluti í félagimu, eða 96% eignarhlut.

Þegar á það er litið að ráðgjöf Landsbankans til Önnu er sú að hún leggi eignir sínar inn í félag sem Anna heldur að Landsbankinnn hafi átt og látið þeim í té með útgáfu tveggja 1.000 hluta hlutabréfa í félaginu. Þar með hafi Anna full yfirráð yfir félaginu. Á árinu 2009 kom í ljós að þannig er það ekki.

Á árinu 2009 skrifar Landsbankinn í Lúxumburg bréf til Wintris, þar sem Landsbankinn tilkynnir Wintris, að hann (Landsbankinn) hafi falið Mossack Fonseca umsýslu Wintris.

Ekki fellur þetta vel að framvindu mála frá nóvember 2007, er Mossack Fonseca virðist að ósk Landsbankans í Lúx. afhenda honum Wintris félagið í tveimur 1.000 hluta hlutabréfum sem 100% eign, sem Landsbankinn virðist láta ganga áfram til Önnu og Sigmundar. Af þessu leiðir að eignarhlad á félginu er engan veginn skýrt og mikil áhætta undirliggjandi.

Ég skynja þessa áhættu fólgna í því að komi upp verulegur ágreiningur milli Landsbanka og Mossack Fonseca, gæti lögfræiþjónustan leitað aðstoðar dómstóla til að fá viðurkennda 96% eignastöðu sína í félaginu Wintris.  Lögfræðiþjónustan gæti því með einni fundarákvörðun fellt úr gildi prókúruumboð Önnu og kosið nýja stjórn. Þar með væri Anna orðin sambandslaus við arfssjóðinn sinn.

Ég er ekki að segja að þetta gerist, en óljósir eignarþættir og eigendaáhrif í félagi sem fer með svona miklar eignir eins aðila eru veruleg áhættuatriði.

Panamaskjölin og árásin á Sigmund Davíð forsætisráðherra.

Þann 3. apríl s. l. sýndi Ríkissjónvarpið einn umdeildasta kastljósþátt sem sýndur hefur verið. Og vonandi verður aldrei aftur sýndur svo illa unninn þáttur í Íslenska sjónvarpinu.

Þátturinn byrjaði á því að kynnirinn, Helgi Seljan, yngri, upplýsti sem staðreynd að forsætisráðherra okkar, Sigmundur Davíð, væri á lista yfir eigendur félaga í skattaskjóli. Var í því samhengi sýnd mynd af honum með 11 öðrum aðilum sem tilnefndir voru. Helstu afrek þessara manna var að vera eigandi félaga í skataskjólum. Var í því semhnegi talin upp nokkuð fjölþætt glæpastarfsemi og í endan tiltekið að sá síðastnefndi afplánaði nú 9 ára fangelsi í Bandaríkjunum.

Það merkilega við þetta var að engar lesanlegar heimildir voru settar fram til staðfestingar á framangreindum meintum félagsskap sem þáverandi forsætisráðherra okkar væri tengdur. Ekkert var frekar getið um þann merkilaga lista sem forsætisráðherra okkar væri á. Ekkert nefnt hver hefði tekið þann lista saman eða á hvaða heimildum sá listi væri byggður.

Svo er að sjá sem Ríkisútvarpið, sjónvarp, telji ekki þörf á lesanlegum og traustum sönnunum fyrir því að tengja æðsta embættismann ríkisins við fjölþætta glæpastarfsemi. Verður það að teljast nokkuð sérstakt í ljósi þeirra lagareglna sem um starfsemi Ríkisútvarpsins gilda og með hliðsjón af siðareglum starfsmanna stofnunarinnar.

Þegar til þess er litið að aðalefni þessa tilnefnda þáttar kastljóss, var aðkeypt unnið efni, þykir mér afar athyglisvert að virða fyrir mér siðferði og lagaskilning dagskrárstjóra sjónvarps RÚV. Meginefni þáttarins er bein og lítt dulin árás á persónu forsætisráðherrans, en sú árás alls ekki studd neinum gögnum. Einnig virðist rökrænn skilningur framsögumanns efnisins vera af skornum skammti því hann virðist ekki skilja hvaða boðskapur felist í svonefndum Panamaskjölum.

Kjarni málsins virist hverfast um þann atburð að þáverandi sambýliskona Sigmundar Davíðs, Anna Sigurlaug Pálsdóttir, fái fyrirfram greiddan arf frá föður sínum. Arfurinn er umtalsverð fjárhæð sem verður til þess að Anna leitar ráðgjafar um meðferð og ávöxtun fjárins hjá viðskiptabanka sínum, sem var Landsbankinn í Lúxumburg.

Hjá bankanum sínum fær Anna þá leiðbeiningu að stofna félag sem yrði skráð á eyjunni Tortóla á Bresku Jómfrúreyjum. Býðst ráðgjafinn í bankanum til að annast slíkt fyrir Önnu. Í tilnefndum kastljósþætti kemur fram að Landsbankinn í Lúxumburg hafi verið meðal öflugustu viðskiptaaðila lögfræðifyrirtækisins Mossack Fonseca í Panama. En meðal afreka þess fyrirtækis var tiltekið að þar væru stofnuð mikill fjöldi skúffufyrirtækja, þar sem vafasöm viðskipti fari fram.

Þá er komið að þeirri merkilegu atburðarás sem getur farið af stað þegar sá sem framkvæmir, þekkir ekki reglur um stofnun og skráningu fyrirtækja. Og sá sem setur fram skýringuna hefur ekki heldur þekkingu á þessu sviði.

Í þeirri atburðalýsingu sem sett er fram í umræddum kastljósþætti má glögglega greina nokkuð mikið samstarf Landsbankans í Lúxumburg og lögfræðifyrirtækis Mossack Fonseca. Má m. a. greina það af orðalagi ráðgjafans hjá Landsbankanum þegar hann sendir tilgreindan tölvupóst til Mossack Fonseca, þar sem hann segir: GETUM VIÐ TEKIÐ FRÁ. Þetta orðalag, VIÐ, bendir til opins viðskiptasambands milli fyrirtækisins og Landsbankans. Þegar slíkt er haft í huga skýrist ýmislegt sem sagt er í knöppum setningum tölvupósts sendinga.

Ráðgjafi Landsbankans virðist hafa vitað að Mossack Fonseca hafi í gagnagrunni hjá sér nokkurt safn stofnaðra skúffufyrirtækja, með formlegum stofnsamningum og skráðri stjórn, sem skipuð væri starfsmönnum Mossack Fonseca. Það er í sjálfu sér eðlilegt að starfsmenn fyrirtækisins skrái sig sem stjórnendur þeirra félaga sem stofnuð eru af vinnuveitanda þeirra. Félög þessi eru ekki í starfsemi heldur sett á lista og höfð í geymslu hjá Mossack Fonseca, svo fljótlegt sé að útvega viðskiptaaðilum skráð félag með skjótum hætti.

Skoðum nú aðeins samskiptin milli Landsbankans í Lúxumburg og lögfræðifyrirtækis Mossack Fonseca. Landsbankanum er af viðskiptavini falið, eins og í því tilviki sem hér um ræðir, að stofna félag á Tortóla. Ráðgjafinn í Landsbankanum sendir tölvupóst til samskiptaaðila síns hjá Mossack Fonseca, með orðsendingunni: „Getum VIÐ tekið frá Wintris Inc.“ Í þessum tölvupósti er enginn tilgreindur sem umsóknaraðili, þannig að starfsmaður lögfræðistofunnar skilur eðlilega orðalagið þannig að það sé Landsbankinn sem óski eftir að fá Wintris til sín.

Allar líkur benda til þess að Landsbankinn hafi jafnan fengið öll nauðsynleg skjöl vegna svona skúffufyrirtækja löglega útfyllt frá lögfræðistofunni. Það sé ástæðan fyrir hinni einföldu ósk um hverjir eigi að vera skráðir prókúruhafar. Lögfræðistofan á sem sagt að setja nöfnin inn á skjalið sem síðan verði sent Landsbankanum í Luxumburg, þar sem það verði undirritað ásamt áritun rithandarsýnishorna prókúruhafa, svo sem reglur kveða á um. Að því loknu verði skjalið fært til skráningar. Ekkert slíkt skjal er hins vegar í skjölum Jóhannesar, enda Panamaskjölin frá Mossack Fonseca en ekki Landsbankanum í Lúsumburg, sem var að vinna fyrir Önnu. engar heimildir eru því til um það hvort eign var skráð á Önnu epa ekki.

Það sem ráðgjafinn hjá Landsbankanum virðist ekki hafa vitað, er að stofnsamningur er einungis lagður fram við upphaflega stofnun félags en aldrei þegar um er að ræða eigendaskipti á þegar stofnuðu félagi.

Sá blekkingaleikur sem viðhafður var í sambandi við Wintris, er mjög alvarlegur og hefði hæglega geta orðið orsök þess að Anna hefði misst arfinn í hendur eigenda Mossack Fonseca, án þess að geta borið fyrir sig neinum vörnum. Hvernig hefði það geta orðið?

Athugum hvert hefði geta orðið framhaldið ef stjórn Wintris Inc. hefði verið þrír starfsmenn Mossack Fonseca og formleg eigendaskipti á Wintris félaginu hefðu ekki farið fram. Engin vörn hefði verið í því fyrir Önnu að fá að hafa prókúruumboð við stofnun félagsins ef hún hefði ekki tryggt eignarhald á félaginu og tryggan stuðning meirihluta stjórnar.

Ef staðan hefði verið eins og Jóhannes vildi halda fram, að Wintris hafi verið stofnað af Mossack Fonseca, og verið þar tilbúið á lista með skráðri stjórn og stofnsamning, hefði Anna allt eins geta gefið lögfræðiþjónustunni arfinn eins og að leggja hann inn á bankareikning á nafni Wintris, sem hún hefði einungis prókúruumboð fyrir. Ef eitthvað hefði kastast í kekki á milli lögfræðistofunnar og Önnu, hefði lögfræðistofan geta kallað saman til fundar eigendur félagsins og stjórn þess, og samþykkt að fella úr gildi prókúruumboð Önnu og Sigmundar og setja prókúruumboðið á einhvern starfsmann lögfræðiþjónustunnar.

Við þessum ljóta leik hefði Anna ekki átt neitt svar, því þegar hún setti fjármunina í vörslu félags sem lögfræðiþjónustan Mossack Fonseca átti, hlaut hún að gera sér ljóst að hún átti allt undir þessu ókunna fólki, að fá að halda prókúruumboðinu. Stjórn félagsins hefði einnig geta hafnað áformum Önnu um fjárfestingaleiðir og t. d. samþykkt verðbréfakaup í starfsemi sem ætti sér engin lífsskilyrði til frambúðar. Anna hefði verið næsta áhrifalítil um eigin fjármuni, eða jafnvel lokuð alveg frá þeim.

Mikilvægt er að átta sig á því, sem virðist augljóst þeim sem þekkingu hafa á svona skjalavinnslu í bönkum, að gögnin í Panamaskjölunum eru líklega úr innanhúss gagnasafni hjá Mossack Fonseca og því líklega EKKERT þessara skjala raunveruleg og marktæk að öllu leyti. Einnig er afar undarlegt að heyra um innbrot í tölvu lögfræðifyrirtækis með starfsstöðvar í mörgum löndum, þar sem fyrir liggi gögn yfir 38 ára tímabil, endurhönnuð til að vera læsileg í þeim hugbúnaði sem í dag er notaður til gagnavistunar. Líklegast er að allt sem væri eldra en 5 ára sé komið á geysludiska sem geymdir eru utan tölvukerfa í skjalageymslu fyrirtækajnna.

Ef hins vegar, eins og mér finnst líklegast, að tölvuhakkarinn hafi geta hakkað sig inn á innanhúss gagnasafn vinnuskjala, gæti þar verið að finna skýringu á hinum gömlu skjölum. Þó er þar einnig fyrir hendi hindranir á að núverandi ritvinnslur eða gagnagrunnar, ráði við eldri formöt en 10 – 15 ára. Tímalengdin sem gefin er upp í sambandi við Panamaskjölin er afar ótrúverðug og set ég spurningamerki við hana þar til ég hef séð skjal úr þessu safni frá árinu 1977.

ENN TEKST FJÖLMIÐLAMÖNNUM AÐ EYÐILEGGJA MANNORÐ SAKLAUSS MANNS.

Á meðan mesti hasar átaka stendur yfir eins og þeirra sem fram fóru hér síðustu daga, er afar vonlítið að koma á framfæri sjónarmiðum sem ekki falla að þeirri hugmyndalínu sem er undirstaða æsingsins. Það er því fyrst núna sem mögulegt er að fólk gefi sér andrúm til að skoða önnur sjónarmið, sem komust ekki að meðan hasarinn var mestur. En hvað var þá athugavert eða gæti talist vanhugsað í hasar undanfarinna daga?

Frá mínum sjónarhóli virðast meginátökin snúast um tvenn sjónarmið. Annars vegar að ríkir menn, eða auðmenn, eigi ekki að vera í pólitík vegna þess að þeir hafi öðruvísi hagsmuni en fólk almennt hefur. Hæfileiki til að láta gott af sér leiða hefur í raun ekkert með peningana að gera, heldur snýst um upplag og eðlislægan vilja viðkomandi einstaklings. Ríkur einstaklingur gæti t. d. náð umtalsvert betri árangri fyrir fólkið í landinu, gagnvart fjármálaöflunum, því þau gætu ekki ógnað honum með því að loka lántökuleiðum hans og gjaldfellingu lána. Hann skuldar bönkunum ekki neitt, frekar gæti verið að bankarnir skulduðu honum.

Hinn þátturinn sem mér virðist mjög ráða afstöðu fólks er sú fullyrðing sem sett hefur verið fram t. d. í sambandi við fyrrverandi forsætisráðaherra, Sigmund Davíð Gunnlaugsson og konu hans. Fullyrt er að fyrst SDG sé giftur og enginn kaupmáli sé í spilinu, þá EIGI SDG 50% í félagi konu sinnar, þó hann hafi afsalað hinum skráða eignarhluta til hennar árið 2009.

Þessi fullyrðing stenst ekki því í hjúskaparlögum er tekið mjög skýrt til orða varðandi sameiginlegar skyldur hjóna. Í 4. gr. laganna er ákvæði um „Forræði eigna og skuldaábyrgð.“ Þar segir svo um eignir hjóna:

4. gr. Hvort hjóna ræður yfir eign sinni og svarar til skulda sinna eftir því sem nánar er fyrir mælt í lögum.

Þarna kemur skýrt fram að hvort hjóna fyrir sig ræður yfir eign sinni. Það staðfestir fullkomlega það sem SDG hefur ítrekað haldið fram, að þegar mistökin við skráningu félagsins var loksins leiðrétt með því að hann afsalaði sér þeim eignarhlut sem á hans nafn var skráð. Þar sem engar eignir til hans höfðu greiðst inn til félagsins var eignastaða hans engin í félaginu. Ef hann hefði afsalað sér þeim hlut sem á hann var skráður fyrir 0 krónur, hefði það verið talin vera gjöf til Önnu, sem skatturinn hefði metið sem 50% af bókfærðu verðmæti félagsins. Skatturinn hefði síðan reiknað Önnu S. Pálsdóttur gjöfina til tekjuauka á árinu 2009. Með því að selja hlutinn á 1 dollar, fær salan viðskiptalega stöðu í framtalslegu tilliti hjá skattinum og færð Önnu til eignaaukningar en ekki til tekjuaukningar. Hver reynir ekki að fara ódýrustu leiðina í gegnum skattalega umhverfið? Það ætti þjóðin að þekkja því líkur benda til að undanskot frá skatti hér eru ótrúlega mikil.

En við vorum að skoða á hvaða vegu almenn fjárhagsleg tengsl hjóna eru. Heyrst hefur t. d. að fyrst SDG og Anna S. Pálsdóttir séu gift, teljist félagið og eignir þess vera sameign þeirra. Af þeirri ástæðu hafi SDG verið skylt að gefa upp til hagsmunaskrár Alþingis 50% eignarhlut sinn í félaginu.

Þetta er ekki rétt. 4. gr. hjúskaparlaga, sem vísað er í hér að framan, skýrir ótvíræð yfirráð annars hjóna yfir eignum sínum en sameiginleg skylda hjóna er t. d. skilgreind í 2. mgr. 2. gr. hjúskaparlaga, en þar segir eftirfarandi:

(áhersluletrun G.J.)

„Hjón eiga í sameiningu að annast uppeldi barna sinna, sjá þeim farborða og hjálpast að við að framfæra fjölskylduna með fjárframlögum, vinnu á heimili og á annan hátt.“

Einnig segir í 1. mgr. 3. gr. húskaparlaga að:

„3. gr. Hjón skulu skipta milli sín verkefnum á heimili eftir föngum, svo og útgjöldum vegna heimilisrekstrar og framfærslu fjölskyldu.“

Þarna kemur skýrt fram að við hjónaband myndast einskonar „sjálfstætt fjárfélag“ sem hjónin bera ábyrgð á að jöfnu. Hjónunum ber að leggja þessu fjárfélagi til tekjur til greiðslu rekstrargjalda fjölskyldunnar, en þar fyrir utan getur hvort þeirra um sig átt eignir sem hinn aðilinn á engan rétt á aðgangi að.

Þegar grannt er skoðað kemur í ljós að SDG sagði í öllum aðalatriðum satt og rétt frá varðandi þau eigna eða hagsmunaréttindi sem að honum sneru og honum var skylt að upplýsa Alþingi um á árinu 2010.

Í öllum þessum árásum á æru og trúverðugleika SDG hefur aldrei verið reynt að tengja hann við annað félag í skattaskjólum en félagið Wintris, sem stofnað var til varðveislu og ávöxtunar á arfgreiðslu til Önnu S. Pálsdóttur. Fyrir mistök bankamanns hjá Landsbanka í Lux. var SDG skráður helmings eigandi félagsins þó ekki væri gert ráð fyrir neinum eignum frá honum inn í félagið og ekkert fjármálalegt samband milli SDG og sambýliskonu hans.

Það vekur sérstaka undrun mína hve mikil harka er lögð í að véfengja að framangreind skráning SDG sem helmingseiganda í Wintris hafi verið mistök bankastarfsmanns í Landsbanka Lux. Hins vegar hafa á engan máta verið véfengdar upplýsingar frá öðrum aðilum, sem einnig höfðu látið Landsbankann í Lux. stofna fyrir sig félög, en aðilar hafa stigið fram og upplýst um samskonar eða sambærileg mistök bankans og um ræðir í tilviki SDG. Engin skýring er gefin á því hvers vegna SDG sé talinn segja ósatt en hinir segi satt?

Í þeim kastljósþætti sem sýndur var sunnudaginn 3. apríl 2016, brutu kastljósmenn afar alvarlega, kurteisis, jafnræðis og sannleika regluna í lögum um Ríkisútvarpið. Jóhannes Kr. hjá Reykjavik Media gerði sig hins vegar brotlegan á svo mörgum sviðum, bæði séð frá lögum um blaðamenn og fjölmiðla, stjórnarskrá varðandi mannréttindi, hegningalög varðandi ærumeiðingar og Sakamálalög vegna óheimilar innrásar á lokaðan einkafund forsætisráðherra með sænskum fréttamanni. Þar veittist Jóhannes að forsætisráðherra með frekju og dónaskap sem vel líklega verður kennsluefni um það hvernig ekki eigi að koma fram við æðstu stjórnendur ríkis.

Í þessum pistli hefur einungis að litlu leyti verið raktar rangfærslur og bein ósannindi sem viðhöfð hafa verið í þessum árásum á SDG til að ræna hann ærunni, embættinu og fella ríkisstjórn sem allt benti til að mundi starfa til loka kjörtímabils. Ekki er óhugsandi að bótakrafa geti skapast á hendur Ríkisútvarpinu og Jóhannesi, ásamt hinum Þýska fréttamanni Þýsks stórblaðs, sem sagt er vera dreifingar- og aðal úrvinnsluaðili Panamaskjalanna. Þá verður athyglisvert að sjá hvernig Sænsk stjórnvöld líta þá staðreynd að Sænskur fréttamaður hafi greinilega aðstoðaði Jóhannes við ólögmæta innrás hans á lokaðan einkafund forsætisráðherra Íslands. Hann aðstoðaði Jóhannes við innrásina með því að víkja úr sæti spyrils og hleypa Jóhannesi þar að. Hinn sænksi fjölmiðlamaður braut einnig alvarlega af sér gagnvart forsætisráðherra með því að taka upp á myndband, án heimildar forsætisráðherra, yfirgang og frekju Jóhannesar gagnvart forsætisráðherra og dreifði þeirri upptöku til fjölmiðla, án heimilar forsætisráðherra. Við slíku broti hlýtur einnig að liggja umtalsverð refsing, sem vart getur annað en aukist þegar um erlendan fjölmiðlamann er að ræða sem aðstoðar við ólögmæta aðför að forsætisráðherra landsins.

Það mun koma í ljós hvernig ríkisstjórnir Þýskalands og Svíþjóðar meta slíka framkomu þegna sinna við forsætisráðherra vinaþjóðar.

Árás ríkisfjölmiðils á forsætisráðherra þjóðarinnar utan laga og réttarfarsreglna.

Ágætu þingmenn. 

Ég þykist vita að ykkur sé heitt í hamsi og hyggist hefja átök við forsætisráðherra þjóðarinnar vegna meintra vanefnda hans á upplýsingagjöf til skrifstofu þingsins varðandi aflandsfélag á Tortola eyju, til geymslu á arfi núverandi kona hans, eins og ítarlega hefur verið rætt að undanförnu.

 

Það sem mér ofbýður hins vegar er framkoma ríkisútvarpsins í þessu máli.  Væntanlega er enginn þingmaður svo fjarri umræðunni um skattaskjól að þið séuð ekki meðvituð um að Skattrannsóknarstjóri er í u.þ.b. heilt ár búinn að leita eftir að fá gögn um meint undanskot eða misferli í tengslum við þessi umtöluðu skattaskjól.

 

Í Kastljósþætti Ríkisútvarpsins Sunnudaginn 3. apríl 2016, kl. 18:00, kom fram að starfsmenn kastljóss hjá ríkissjónvarpinu hafa í marga mánuði haft undir höndum umfangsmikil gögn, að þeirra eigin sögn vera um eða yfir ein milljón skjala, þar sem fram komi umtalsvert af vafasömum viðskiptum 600 Íslendinga tengdum 800 aflandsfélögum.  Gögnum þessum virðast þessir starfsmenn ríkisútvarpsins ekki hafa framvísað til skattrannsóknarstjóra, eða til Ríkissaksóknara, sem þó hlýtur að vera skylda þeirra, vegna þeirra meintu brota sem þeir telja vera að finna í gögnum þessum.   Mér vitanlega er það meira en lítið alvarlegt mál ef starfsmenn ríkisfjölmiðils halda frá viðkomandi rannsóknar- eða Ákæruyfirvöldum svo viðamiklum upplýsingum sem þarna virðast á ferðinni. Slíkt tel ég afar alvarlegt brot á hegningarlögum, þar sem við liggja að mínu viti þungar refsingar.

 

Síðan kemur að framsetningunni. Ríkisfjölmiðill getur ekki með löglegum hætti tekið að sér hlutverk ákæranda gagnvart æðsta embættismanni ríkisvaldsins. Slíkt er í beinni andstöðu við ákvæði stjórnarskrár lýðveldis okkar, auk þess að vera brot á lögum um opinbera starfsmenn og einnig lögum um ríkisútvarpið sjálft.

 

Hver sá Íslendingur sem tekur beinan eða óbeinan þátt í slíku afbroti sem þarna var framið, lýsir sig í raun andvígan þeim réttarfarsreglum sem tilgreindar eru í stjórnarskrá og lögum um meðferð opinberra mála. Þjóðfélag okkar er vægast sagt komið út á afar hættulega braut, þegar ríkisfjölmiðill sem lýtur yfirvaldi eins ráðherra brýtur svo gróflega mannréttindi  og réttarvernd æðsta embætismanns ríkisins, eins og átti sér stað í téðum Kastljósþætti Sunnudaginn 3. apríl 2016. Slík framkoma hefði verið siðlaust lögbrot gegn harðsvíruðum glæpamanni, þó starfsmenn kastljóss teldu sér heimil slík mannréttindabrot gagnvart æðsta embættismanni ríkisins.

 

Ég tel í sjálfu sér að það ætti að vera óþarft að vekja athygli ykkar á hinu mjög svo alvarlega afbroti sem starfsmenn Kastljóss gerðu sig seka um í þessu tilfelli, væntanlega með samþykki viðkomandi yfirmanna sinna og á ábyrgð Útvarpsstjóra og ráðherra menntamála.  Ég geri það nú samt vegna þess að ég mun sjálfur mánudaginn 4. apríl 2016, senda Ríkissaksóknara formlega kæru, sem ríkisborgari þessa lands og áheyrandi að þeirri gengdarlausu illmennsku gagnvart forsætisráðherra, sem einkenndi framsetninguna. Engin afstaða er hér tekin varðandi það hvort forsætisráðherra er sekur eða saklaus af þeim ávirðingum sem á hann eru bornar.  Meginatriðið er það, að ríkisfjölmiðillinn Ríkisútvarp er ekki ákærandi í slíku máli og getur aldrei orðið það. Rikisfjölmiðill á ekki að stunda MANNORÐSMORÐ gagnvart neinum, og þá ekki heldur gagnvart æðsta embættismanni ríkisins. Formleg ákæra verður því send á mánudegi, eins og tilgreint er.

 

Mælikvarði á vitund ykkar og virðingu gagnvart Stjórnarskrá og landslögum mun koma í ljós í því hve mörg ykkar gera kröfu um að Ríkissaksóknari yfirtaki umrædd gögn ríkisútvarpsins og birti þeim ákæru sem bera ábyrgð á svo alvarlegu lagabroti sem lýst var hér að framan.  Þið verðið vafalítið spurð um viðbrögð ykkar við svona lögbroti fyrir næstu kosningar.

 

Virðingarfyllst,

Guðbjörn Jónsson kt: 101041-3289

Kríuhólum 4,  111 Reykjavík,

Sími 567 2001  GSM 860 84 00

Sannleikurinn um hækkun lífeyris eldri borgara

Ég mikið búinn að velta vöngum yfir öllu því talnaflóði sem frá Hagstofunni kemur og undrast aðferðir til sundurliðunar og uppgjörs útgjaldaliða. Einkum er athyglisvert hvernig niðurstöðutölur breytast á hverju ári mörg ár aftur í tímann, þannig að ekki kemur fram nein áreiðanleg samantekt af rauntölum tekju- eða gjaldaliða fyrir samfélags okkar.

Þetta hefur oft valdið mér nokkru basli og einnig nú að undanförnu, því ég hef verið að leita að skýringum á því hvers vegna sagt er í „kerfinu“ að t. d. eldri borgarar hafi fengið til baka þær skerðingar sem af þeim voru teknar eftir bankahrunið 2008.

Það ætti að vera hægt er að sjá vísbendingar um slíkt með því að skoða lykilþætti í rekstri samfélagsins okkar gegnum skráningu Hagstofunnar. Ég hef til glöggvunar verið að skoða tímabilið frá 1998 – 2015 varðandi skerðingar. En að hinu leytinu skoða fólksfjölgun á árunum frá 1955 – 2015, til að bera saman við spá Hagstofunnar um mannfjöldaþróun næstu 50 ára. Ýmislegt athyglisvert hefur þegar komið í ljós, sem greint verður frá síðar.

Hafa kjör eldri borgara verið leiðrétt.

Á myndinni hér til hliðar má sjá að nokkur hækkun varð á vísitölu neysluverðs á árabilinu 1998 - 2015. Er þar um að ræða álíka breytingu og varð einnig á heildar útgjöldum hins opinbera á sama tímabili, eins og næsta mynd sýnir.

Þegar myndin hér til hliðar er skoðuð kemur í ljós að báðar línurnar eru með sömu þætti heildarútgjalda 13 ár aftur í tímann. Árið 2015 sótti ég skrá inn á vef Hagstofunnar sem hafði að geyma mestu sundurliðun á útgjöldum stjórnvalda fyrir árabilið 1998-2013. Er það rauða línan. Þegar ég var að vinna þau gögn sem hér birtast fór ég aftur á vef Hagstofunnar til að sækja meiri upplýsingar, sem þá væru til ársloka 2014. Tók ég þá eftir því að aðrar tölur voru komnar í nákvæmlega sömu skrána sem ég hafði sótt upplýsingar í ári fyrr. Óheimilt á að vera, í öllum tilvikum, að breyta niðurstöðutölum útgjalda fyrri ára eftir að rekstrarreikningi ársins hefur verið lokað og Ársreikningur gefinn út. Engu að síður breytir Hagstofan niðurstöðutölum rekstrarliða fyrri ára, án áberandi athugasemda. Engin leið er að vera viss um, hvort þær upplýsingar sem koma fram í bláu línunni, muni vera á sömu skrá á næsta ári.

Af myndinni hér til hliðar má sjá hlutfallsleg útgjöld til Almannatrygginga og velferðar, sýnt með blárri línu. En hins vegar sama viðmið varðandi öldrun (rauða línan), örorku og fötlun (græna línan) og fjölskyldu og barna (fjólublá línan). Glögglega má sjá þarna að tilgreindir málaflokkar halda ekki hlutdeild sinni í heildarupphæð málaflokksins. Öldrun er einnig nokkuð víðtækur flokkur. Þess vegna leitaði ég frekari sundurliðunar hjá Hagstofunni.

Til frekari glöggvunar á lífeyrismálum eldri borgara, tengdi ég sundurliðun Hagstofunnar á safnliðnum ÖLDRUN, við þá sundurliðun Öldrunarliðar sem ég fékk senda. Ég setti upp línurit sem sýnir hvert sé hlutfallið af heildarútgjöldum sem fer til liðsins „Almannatryggingar og velferð“. Einnig er frá sama viðmiði heildarútgjalda skoðað hlutfall liðsins „Öldrun“ og helstu sundurliðunarþættir þess liðar, sem eru: Ellilífeyrir, Tekjutrygging, Heimilisuppbót og Aðrar bætur vegna aldraðra. Allir þessir liðir voru teknir út sem hlutfall af heildarútgjöldum.

Á myndinni hér til hliðar má sjá það hlutfall heildarútgjalda hin Opinber sem fara annars vegar til liðsins Almannatryggingar og velferð (Blá lína), en hins vegar til liðsins Öldrun (Rauð lína). Heildar útgjöldum hins opinbera á árinu 2014 námu 908,2 milljörðum króna.

Samkvæmt þessum virðist málaflokkurinn Öldrun vera rétt um eða yfir 5% af heildarútgjöldum hins opinbera. Lífeyrisgreiðslur til eldri borgara eru líklega nálægt helmingi af kostnaðarliðnum ÖLDRUN og því líklega nálægt 2,5- 3% af heildarútgjöldum.Varla er það hlutfall útgjalda óyfirstíganlegt.

Ef við lítum hins vegar til mikils vaxtar margra útgjaldaliða undanfarinna ára, t. d. á safnliðnum Almannatryggingar og velferð, þar sem liðurinn Öldrun er undirflokkur, virðist ljóst að aldraðir hafi ekki haldið hlutdeild sinni í heildarútgjöldum. Kemur það glöggtt fram þegar borið er saman vöxtur liðsins Almannatrygginga og velferð og vöxt liðsins ÖLDRUN, sem er undirflokkur Almannatrygginga.

Hér til hliðar gefur að líta í meginatriðum hvernig uppgjörsliðurinn Öldrun sundurliðast sem hlutfall af heildarútgjöldum liðsins Öldrunar.

Eins og fyrri myndin sýndi var liðurinn Öldrun rétt rúm 5% af heildarútgjöldum. Af þessari sundurliðun hér til hliðar má sjá að heildarútgjöld Tekjutryggingar hafi verið að hækka aðeins að undanförnu. Þegar skoðað er hver breytingin hafi orðið á hvern mann sem nýtur slíkra greiðslna, virðist breytingin ekki vera mikil.

Svona segir Hagstofan  skiptinguna vera á hvern bótaþega. Þarna er tekið  saman ellilífeyrir, tekju-trygging, heimilisuppbót og aðrar greiðslur vegna öldrunar. Þarna sést að árið 2014 var upphæð á hvern mann að verða svipuð og á árinu 2003. En á það hefur verið bent að frá árinu 2003 hefur vísitala neysluverðs hækkað töluvert, eins og sjá má á fyrstu myndinni. Þannig að greiðsla á mann nú, sem nær álíka verðgildi og 2003, ætti að vera umtalsvert hærri en þarna sýnir.

Ef heildarútgjöld hefðu verið svipuð upphæð og á árinu 2003, væri ekki mikið hægt að setja út á þetta. Hins vegar er ljóst að launakjör og verðlag hafa hækkað umtalsvert frá árinu 2003 en þær hækkanir hafa eldri borgarar ekki fengið bættar ennþá. Á þessari síðustu mynd má sjá hve lítið hlutfall af heildarútgjöldum er verið að tala um. Það ætti ekki að vera mönnum ofviða að leiðrétta kjör eldri borgara strax.

 

1. Athugasemd við Frumvarpsdrög um náttúruauðlindir

Ég velti fyrir mér hvort geti verið að það skorti málskilning og málvitund í þann hóp sem samdi textann í hina nýju væntanlegu 79. gr. stjórnarskrár Íslands? Þegar litið er til þess sem segir í 2. kafla greinargerðar með frumvarpinu, vakna enn fleiri spurningar því þar segir eftirfarandi: (Ath. feitletrun og litabreytingar texta eru undirritaðs.)

„Við undirbúning frumvarpsins hefur verið lagt til grundvallar að markmið auðlindaákvæðis yrði að setja löggjafanum skýr mörk varðandi nýtingu og ráðstöfun á náttúruauðlindum og réttindum til þeirra.“

Þegar maður les svo hina væntanlegu lagagrein, eins og hún birtist í frumvarpinu, og ber það saman við markmiðin um að setja löggjafanum skýr mörk, fer um mann ónotalegur hrollur. Lítum á 1. mgr. hinnar væntanlegu 79. gr. stjórnarskrár. Þar segir eftirfarandi:     

„Auðlindir náttúru Íslands tilheyra íslensku þjóðinni. Þær ber að nýta ၠsjálfbæran hátt og til hagsbóta landsmönnum öllum. Ríkið hefur eftirlit og umsjón með meðferð og nýtingu auðlindanna í umboði þjóðarinnar.“

Hvað skildi orðið tilheyra eiga að merkja þarna í 1. málslið 1. mgr. Ég tilheyri t. d. íbúum fjölbýlishússins sem ég bý i. Ég tilheyri einnig tiltekinni fjölskyldu, en ég hef ákvörðunarvald í fjölbýlishúsinu í samræmi við eignarhlut minn en EKKERT ákvörðunarvald innan fjölskyldunnar. Ég verð að viðurkenna að ég skil alls ekki hugtakið tilheyra þarna í 1. málslið, því augljóst er að ef náttúruauðlindirnar eru innan 200 sjómílna efnahagslögsögu þjóðarinnar, þá tilheyra þær íslensku þjóðinni.

Í 2. málslið 1. mgr. er einnnig verið að tala um auðlindirnar en þar segir að þær beri að nýta á sjálfbæran hátt og: til hagsbóta landsmönnum öllum. Hagsmunir landsmanna eru áreiðanlega svo tugþúsundum skiptir og einnig ólíkir að umfangi og gerð. Því verður að telja víst að markmiði 2. málsliðar 1. mgr. verði ógerningur að koma í framkvæmd. Líklegast er að stjórnunarþáttur sé þar með brostinn. Í 3. málslið 1. mgr. þykir mér þó sett eftirtektarvert met í skilningsskorti á eðli og stjórnskýringu stjórnarskrár. Í frumvarpinu er málsliðurinn svohljóðandi:

„Ríkið hefur eftirlit og umsjón með meðferð og nýtingu auðlindanna í umboði þjóðarinnar.“

Hvernig skildu textahöfundar þessa 3. málsliðar 1. mgr. hinnar væntanlegu 79. gr. stjórnarskrár sjá þetnnan 3. málslið 1. mgr. fyrir sér í framkvæmd. Hvaða skilning skildu þeir hafa lagt í orðið Ríkið? Hvernig sjá þeir fyrir sér að Ríkið hafi eftirlit og umsjón í umboði þjóðarinnar? Hvaða merkingu leggja þessir textasmiðir í orðið Ríkið? Lítum aðeins á hvað segir um þetta orð á VIKIPEDIA, frjálsa alfræðiritinu. Þar segir eftirfarandi um orðið RÍKIÐ:

„Ríki eru stjórnmálalegar einingar ábúenda tiltekinna landsvæða sem eru fullvalda. Skilgreining Max Webers um að ríki hafi einokun á lögmætri valdbeitingu á afmörkuðu landsvæði er viðtekin. Innlent fullveldi hefur ríki ef íbúar þess líta á það sem lögmætt. Alþjóðlegt fullveldi hefur ríki hljóti það einnig slíka viðurkenningu frá samfélagi þjóðanna.“

Af því sem hér hefur verið skoðað virðist ljóst að RÍKIÐ, hefur hvorki sjálfstæða skynjun, eftirtekt eða huglæga getu til að hafa umsjón með nokkrum sköpuðum þáttum. Ljóst virðist að RÍKIÐ getur ekki gætt hagsmuna þjóðarinnar. Sú hugmyndafræði er álíka og að hús eigi að gæta hagsmuna íbúa sinna. Það mundi treglega ganga upp.

En hvernig gæti þá 1. mgr. væntanlegra 79. gr. stjórnarskrár litið út, í ljósi þeirra fyrrnefndu markmiða sem sett eru fram í greinargerð með frumvarpinu. Skoðum dæmi:

Auðlindir náttúru ́slands utan þinglýstra eignamarka og/eða lögmætra samninga, einstaklinga eða lögaðila, skal teljast ótvíræð eign íslensku þjóðarinnar. Slíkar auðlindir ber að nýta ၠsjálfbæran hátt til tekjuöflunar fyrir ríkissjóð, eða til samfélagslegra verkefna, samkvæmt nánari ákvæðum þar um í almennum lögum.

Alþingi setur lög og staðfestir reglur sem viðkomandi ráðherra setur um nýtingu auðlindanna. Ráðherra eða undirstofnun ráðuneytis hans hefur umsjón með meðferð og nýtingu auðlindanna í umboði Alþingis og þjóðarinnar. Eftirlit til lands verður í höndum Ríkislögreglustjóra og lögreglu í hverju umdæmi en til sjávar verður eftrlit í höndum Landhelgisgæslunnar.

Með hliðsjón af því útþynnta og tilgangslausa orðavali sem notað er í 1. mgr. væntanlegrar 79. gr. stjórnarskrár okkar læt ég staðar numið í bili við frekari skoðun á þeim texta sem þarna hefur verið lagður fram sem lagatexti fyrir stjórnarskrá Íslands. Reynist áhugi fyrir bættu orðfæri og beinni meiningu í væntanlegan lagatexta gæti e. t. v. komið fleiri athugasemdir. M.bk. Guðbjörn