Meira um svar Seðlabankans til Umboðsmanns Alþingis.

Sama kvöldið og svar Seðlabankans byrtist, gerði ég athugasemd við fyrsta lánaútreikning þeirra. Nú hef ég lesið yfir allar 13 bls. sem svarið er og verð að viðurkenna að áherslumerkingar eru svo miklar að meira en helmingur textans er merktur til athugasemda. Ég á þó ekki von á að ég setji það allt á netið, en ætla þó að drepa á nokkrum atriðum sem mér finnst skipta miklu máli.

Þar sem ég byrjaði á að gagnrýna lánareikning Seðlabankans, finnst mér kannski rétt að klára þann þátt málsins og líta einnig á útreikning þeirra á 5 ára láninu. Seðlabankinn er þar með sömu fullyrðingar og í fyrra dæminu, um 1 milljón í eins árs láni.

Neðst á bls. 8 er tafla sem þeir kalla "Aðferð 1" , sem sýnir  Greiðslu hvers gjalddaga vegna 5 ára lánsins. Ekki er mér ljóst hvers vegna Seðlabankinn setur þetta upp með öðrum hætti en almenningur þekkir, frá reiknivélum bankanna. Getur verið að það sé gert til að rugla fólk sem ekki setur sig mikið inn í svona útreikninga? Ég veit það ekki. Kannski er þetta bara hugsunarleysi.

"Aðferð 1" hjá Seðlabankanum er þeirra útfærsla, af að verðbætur séu lagðar á greiðslu vaxta og afborgunar en í viðbótardálk eru verðbætur sýndar.  Seðlabankinn gerir þau mistök þarna að reikna verðbætur á vexti þess gjalddaga sem til umfjöllunar er. Slík innheimta getur ekki átt rétt á sér, þar sem vextir yfirstandandi  vaxtatímabils eru ekki á gjalddaga fyrr en á gjalddaga afborgunarinnar.  Vextirnir verða því aldrei að skuld sem hægt sé að vaxtareikna.

Verðbótaþáttur, hefur til langs tíma verið hluti af vaxtafæti. Þ. e. að inni í öllum vaxtatölum er ákveðið hlutfall vaxtaupphæðar vegna verðbólgu. Kom þetta t. d. fram fyrir skömmu í Kastljósi, þar sem Vilhjálmur Bjarnason, lektor við Háskóla Íslands, og framkvæmdastjórni Félags fjárfesta, viðurkenndi að svo væri.  Það er því AFAR óheilbrigt að Seðlabankinn skuli setja fram útreikninga, þar sem vextir eru verðbættir eins og upphæð afborgunar af höfuðstól lánsins. Fyrir slíku geta ekki verið traustar lagaheimildir, auk þess sem það stangast á við heilbrigða skynsemi að vaxtareikna greiðslu, í 30 daga minnst, áður en komið er að gjalddaga.

Næst má víkja að því - snjóboltaferli - sem lesa má út úr vísitölumælinum okkar. Glögglega má lesa þetta upphleðsluferli út úr vísitölum þeirra fimm ára sem lánareikningur Seðlabankans nær yfir. Forsendurnar eru sagðar 10% verðbólga á ári í 5 ár, sem ætti að gera 50% verðbólgu. Ef ætlunin væri að láta 10% verðbólgu á fyrsta ári hlaða hækkunum hverri ofan á aðra, hefði átt að miða við jafnaðarverðbólgu upp á 71,6% yfir tímabilið, eða 14.32% á ári. Svona ferli skapst þegar ein vísitala er látin sækja breytileika sinn í vísitölu annarra uppgjörsþátta.

Í grundvallarþætti afkomugreiningar, eru "tekjuflokkur" og "kostnaðaraflokkur" á sitt hvorum skál vogarinnar. Tekjuflokkurinn stendur fyrir verðmæta- og eignasköpun og flokkast með EIGNAÞÁTTUM í afkomugreiningu.  Kostnaðarflokkar hins vegar tilheyra útgjaldaliðum, sem ýmist eru einnota eða byggja sig upp og geta orðið að eign að afloknu uppgjöri.

Ef raunveruleiki á að greinast í efnahagslífi einstaklings, fyrirtækis eða þjóðar, verða þessir tveir meginþættir efnahagslegs jafnvægir að vera fullkomlega aðskildir og án allra sjálfvirkra formúluáhrifa frá öðrum. Sé því ekki haldið þannig, heldur sé annar þátturinn látinn upphefjast út frá vexti hins, verður engin leið að greina raunverulegt afkomujafnvægi, eða raunvirði eignar, sem tekið hefur á sig "formúlustækkun" sem er algjörlega verðmætalaus, því að baki stækkunar eða vaxtar eignar, eru engin raunverðmæti; einungis verðmætalaus reikniformúla. 

Þetta vissu menn fyrri tíðar, þegar reynt var að  koma á "verðtryggingu" á grundvelli framfærslukostnaðar.  Þá voru engar tölvur og því erfiðara að svindla á uppsöfnunarliðum. Þess vegna voru menn fljótir að losa sig vafnema  verðtryggingarþáttinn, strax og ljóst var að verðbólga færi upp fyrir viðmiðunarmörk.

Nú eru hins vegar komnar tölvur og með þeirra hjálp er afar auðvelt að svindla á uppsöfnunarþáttum, þannig að eignaaukning virðist hafa orðið vegna hækkandi talna, þó að baki talnanna sé eingöngu reikniformúlur en engin raunverðmæti.

Það er með þeim hætti sem hér hefur verið lýst, sem Seðlabanki okkar vill reikna raunverðmætisaukningu á krónunni okkar. Forsendur útreikninganna eru í raun brot á alþjóðlegri reiknireglu og reikniskilavenju. Kannski er það ekki álitin nein nauðsyn, af hálfu Seðlabankans, að reikniþættir efnahagsumhverfis þjóðarinnar hvíli á viðurkenndri reiknireglu.  Getur verið að reiknimeistarar æðstu fjármálastofnunar þjóðarinnar séu svo flæktir í formúluleikfimi tölvukerfa, að þeir hafi tapað raunveruleikanum? Útreikningar þeirra gætu bent til þess. Lítum á dæmi:

 

											Á verðlagi hvers árs
	Ár		Höfuðstóll		Afborgun		Vextir		Greiðsla		Greiðsla		-Vísitala
	0		1.000.000										100,0
	1		800.000		200.000		50.000		250.000		275.000		110,0
	2		600.000		200.000		40.000		240.000		290.400		121,0
	3		400.000		200.000		30.000		230.000		306.130		133,1
	4		200.000		200.000		20.000		220.000		322.102		146,4
	5		0		200.000		10.000		210.000		338.207		161,1
			Alls		1.000.000		150.000		1.150.000		1.531.839		771,6

Hér höfum við töflu yfir lán þar sem verðbætur eru reiknaðar á bæði afborgun og vexti. Svona setur Seðlabankinn þetta upp fyrir Umboðsmann Alþingis. Lítum svo á aðra töflu, með sömu forsendum, þar sem farið er eftir lagafyrirmælum og heiðarleika. Reiknað er út frá nákvæmlega sama breytileika verðbólgu milli ára, eins og er í töflu Seðlabankans.

	Höfuðstóll		Afborgun		Vextir		Verðbætur		Greiðsla		Eftirstöðvar		----Vísitala
	1.000.000		200.000		50.000		20.000		270.000		800.000		10,00%
	800.000		200.000		40.000		42.000		282.000		600.000		21,00%
	600.000		200.000		30.000		66.200		296.200		400.000		33,10%
	400.000		200.000		20.000		92.800		312.800		200.000		46,40%
	200.000		200.000		10.000		122.200		332.200		0		61,10%
			1.000.000		150.000		343.200		1.493.200

Á þessum fimm greiðslum munar 38.639 krónum. En hver skildi svo raunveruleikinn vera.

Sá mismunur sem þarna kemur fram, felst í rangri aðferð Seðlabankans við útreiking verðbóta. Á seinni töflunni eru verðbætur reiknaðar samkvæmt eðlilegum breytileika viðmiðunar vísitölu. Sama breytileika og er i töflu Seðlabankans. Í töflu Seðlabankans reiknast verðbætur kr. 381.839, en í seinni töflunni eru verðbætur kr. 343.200. Mismunur kr. 38.639.

Seðlabankinn heldur því fram að enginn mismunur sé á þeirri aðferð að reikna verðbætur ofan á höfuðstól, eða að reikna verðbætur á greiðsluna hverju sinni.  Til sönnunnar á þessum staðhæfingum eru lagðir fram útreikningar út frá líkingaþætti framtíðar. EN, hvernig skildi raunveruleikinn líta út.

Á árinu 2000, tókum við hjónin húsnæðislán hjá íbúðalánasjóði að upphæð 6.420.000. Reglulega hefur verið greitt af þessu láni, auk þess sem höfuðstóll var greiddur niður um 2.000.000  króna.  Að lokinni júlígreiðslu nú í sumar, segir á greiðsluseðli að eftirstöðvar séu kr. 8.986.747.

Nú vill svo til að ég hef alla tíð fært þetta lán á greiðsluskrá, þar sem verðbætur hverju sinni væru reiknaðar á afborgun en ekki höfuðstól. Verðbætur hafa því ekki verið ágiskun, heldur notaðar þær vísitölur sem fram koma á greiðsluseðli hvers mánaðar á móti upphafs vísitölu lánsins. Sú greiðsluskrá sem þannig hefur verið haldin, segir að eftirstöðvar lánsins ættu að vera kr. 3.615.258.

Greiðsluseðill júlímánuðar, frá Íbúðalánasjóði hljóðaði upp á  kr. 40.598. Greiðsluskráin samkvæmt lögskipuðu aðferðinni við útreikning verðbóta, reiknar júlígreiðsluna kr. 35.147.

Í þessu tilfelli er um blákaldann raunveruleikann að ræða. Raunveruleika liðins tíma. Engin leið er því að skjóta sér fram hjá honum með ímynduðum forsenduþáttum. Raunveruleikinn er svona.

Svo mikið er af álitamálum í svörum Seðlabankans til Umboðsmanns, að ég hef ekki tíma að gera athugasemdir við það allt. En líklega koma einhver brot síðar.

 

Er hægt að tryggja verðgildi gjaldmiðils?

Í hart nær þrjá áratugi höfum við reynt að tryggja ákveðnum aðilum verðgildi gjaldmiðils okkar með tilteknum aðferðum sem aldrei hafa verið raunprófaðar eða áhrif þeirrar aðgerðar á afkomu þjóðarinnar rannsakað. Hvers vegna ætli það sé svo? Ég veit það, en geri það ekki opinskátt að sinni.

Byrjum á því að velta fyrir okkur hver eru hin raunverulegu verðmæti krónunnar okkar; og hvort nauðsynlegt sé að verðgildið sé bara eitt, eða hvort þjóðin geti haft mörg verðgildi krónunnar. Kannski líkt og þegar ærgildi voru verðmætisviðmið. Þá gat eitt ærgildi haft mismunandi verðgildi, eftir landshlutum, héruðum eða jafnvel bændum.

Í fjölþættu viðskiptasamfélagi nútímans er nauðsynlegt að verðgildi gjaldmiðilsins sé aðeins eitt. Og það gildi um öll viðskipti sem gjaldmiðillinn er notaður við. Mikilvægt er að allir viti fyrirfram hvert verðmæti hverrar krónu er. Sama hvort hún er að koma inn á heimili, í fyrirtæki eða banka. Hvort verið er að greiða með útgjöld, svo sem vörur, þjónustu, eða vexti og afborganir af lánsfé. Verðgildi krónunnar verður að vera aðeins eitt og hið sama á öllum sviðum. Ástæður þess eru margar, en helsta ástæðan er að stjórnaarskrá okkar gerir ráð fyrir að allir séu jafnir fyrir lögum landsins, og að krónan er okkar lögeyrir, í öllum viðskiptum okkar.

Þó við höfum talið okkur reka nútímalegt fjölþætt viðskiptasamfélag undanfarna þrjá áratugi, höfum við ekki haft eitt og sama verðgildið á krónunni fyrir alla landsmenn. Við höfum veitt afmörkuðum aðilum sérstaka aðstöðu til að krefjast hærra verðs, fyrir hverja krónu sem þeir hafa til útlána, en almennt gerist í viðskiptum manna í milli innan samfélagsins. Lítum hér á litla dæmisögu:

Fyrirtæki sem smíðar innréttingar, skrifstofuhúsgögn og annarskonar húsgögn, ákvað að endurnýja vélakost sinn. Til að fjármagna það, leitaði fyrirtækið eftir 6 milljóna króna láni hjá bankanum sínum. Lánið átti að vera til fimm ára, afborgunarlaust fyrstu 6 mánuðina. Þá yrðu greiddir áfallnir vextir en síðan yrði lánið greitt niður með mánaðarlegum afborgunum. Bankatryggja þurfti seljandanum greiðsluna, sem inna þurfi af hendi þegar seljandinn væri búinn að setja vélarnar upp og stilla þær til framleiðslu. Bankinn féllst á að veita lánið og tryggja greiðslurnar.

Skömmu eftir að nýja vélasamstæðan var komin í gang, var ákveðið að ráðast í endurnýjun innréttinga í fjórum útibúum bankans. Skipta átti um skrifstofuhúsgögn og innréttingar. Stjórnendum bankans leyst vel á framleiðsluna úr nýju vélunum hjá þessu umrædda fyrirtæki og gera samning um kaupin hjá þeim. Vörurnar átti að afhenda í fjórum áföngum á tveimur árum, þannig að eitt útibú væri í hverjum áfanga. Samningurinn var uppá 5,8 milljónir króna, sem greiðast átti í fjórum hlutum, 30 dögum eftir afhendingu hvers áfanga samningsins.

Þar sem samningurinn var óvæntar tekjur, utan við áætlanir fyrirtækisins um endurgreiðslu lánsins, var þetta eins og Lottóvinningur. Þar að auki var samningurinn nánast sama upphæð og lánið sem fyrirtækið hafði fengið til að kaupa nýju vélarnar. Fyrirtækið fór því fram á breytingu á forsendum lánsins, á þann veg að þeir greiddu vexti mánaðarlega en greiðslurnar frá bankanum, vegna samningsins, gengu til greiðslu höfuðstóls lánsins. Og að verkinu loknu, mundi fyrirtækið gera upp eftirstöðvar lánsins. Þetta var samþykkt af hálfu bankans.

Framkvæmdin gekk öll samkvæmt áætlun og mánuði eftir afhendingu síðasta áfanga samningsins, fór eigandi fyrirtækisins í bankann til að gera upp þær 200 þúsund krónur sem var mismunur lánsins og verksamningsins. En þegar hann ætlar að greiða þessar eftirstöðvar lánsins, er honum sagt að þær séu nú heldur hærri en 200 þúsund.

Hvernig getur staðið á því, segir eigandi fyrirtækisins. Ég tók 6 milljónir króna að láni, bankinn gerði við mig viðskiptasamning upp á 5,8 milljónir, sem ákveðið var að gengju upp í greiðslu lánsins. Vextina greiddum við mánaðarlega. Samningurinn er uppfylltur. Síðasta afhending var fyrir mánuði og ég hér kominn til að greiða þessar 200 þúsund krónur sem eftir eiga að vera af láninu.

Það er ekki svona, sagði bankamaðurinn. Á tímabilinu var 12% verðbólga á ári, sem hækkaði vísitölu lánsfjárins, þannig að nú, þegar verksamningur þinn hefur verið greiddur að fullu skuldar þú okkur 1.118.000, sem eftirstöðvar lánsins.

Hvernig í ósköpunum getur þú fengið út svona tölu, þegar einungis 200 þúsund krónur er hinn talnalegi mismunur lánsins og verksamningsins, segir eigandi fyrirtækisins.

Það ræðst af því, segir bankamaðurinn, að krónan sem við lánum þér er verðbætt með neysluvísitölu, en krónan sem við borgum þér með er ekkert verðbætt. Þetta reiknast sko svona. Fyrstu mánuðina skuldar þú okkur 6 milljónir. Á því tímabili reiknaðist verðbólgan 6%, sem þýðir að sem verðbætur á þessar 6 milljónir koma 369.121 krónur.

Eftir þessa 6 mánuði kemur fyrsta innborgun á verksamninginn, sem er 1.450.000 krónur. Við það lækkar lánið niður í 4.550.000. Næstu 6 mánuði stendur lánið í þessari upphæð og verðbólga er enn 6% á tímabilinu. Það þýðir að verðbætur reiknast 279.917 krónur.

Þá kemur önnur greiðsla frá verksamning þínum inn á lánið, þannig að eftirstöðvar þess verða 3.100.000 krónur. Þannig stendur lánið í 6 mánuði og á þeim tíma er einnig 6% verðbólga. Það þýðir að verðbætur reiknast 190.712 krónur.

Þá kemur þriðja greiðslan frá verksamningnum inn á lánið, þannig að eftirstöðvar þess verða þá 1.650.000. Þannig stendur lánið í 6 mánuði og á því tímabili er verðbólgan líka 6%. Það þýðir að verðbætur reiknast 101.508 krónur.

Þegar fjórða greiðslan kemur inn á lánið, verða eftir 200 þúsund af upphaflegum höfuðstól lánsins. Auk þess eru 941.258 krónum uppsafnaðar verðbætur og 4.622 í vexti af verðbótunum yfir lánstímann. Eftirstöðvarnar verða því samtals 1.145.880 krónur.

Já en góði maður, segir eigandi fyrirtækisins. Þetta eru sömu krónurnar sem ég borga ykkur og þær sem þið lánið mér. Og í lögunum um gjaldmiðil okkar, krónuna, er sagt að hún sé lögeyrir með fullt verðgildi í öllum greiðslum. Hvernig getur þá staðið á því að krónan sem þið greiðið mér fyrir verksamninginn, sé þetta mikið verðminni en krónan sem þið lánuðuð mér? Þetta getur ekki verið heilbrigt. Þegar samningarnir eru gerðir er einungis 200 þúsund króna mismunur á upphæðunum.

Bankinn lánaði mér til að greiða þýsk mörk. Enn í dag fengi ég jafn mörg þýsk mörk fyrir sömu upphæð íslenskrar króna. En þrátt fyrir þetta allt segið þið að krónan sem þið borguðuð Seðlabankanum fyrir þýsku mörkin á sínum tíma, hafi rýrnað svo að nú muni milljón. En samt geti ég nú í dag, fengið sömu upphæð þýskra marka, fyrir sömu upphæð íslenskra króna og ég borgaði þegar lánið var tekið.

 Ég veit ekkert um það, segir bankamaðurinn. Þú verður að ræða þau mál við þingmennina. Það eru þeir sem ákveða að hafa þetta svona.

Já en bíddu við. Þú sagðir að þessi viðbót væri vegna 12% verðbólgu. Tók ég ekki rétt eftir því? Spurði eigandi fyrirtækisins.

Já það er alveg rétt hjá þér, svarar bankamaðurinn.

Já en þessi viðbót sem þú ert að rukka mig um er 15.69% viðbótarálag ofan á lánið, auk vaxta af því, til viðbótar því að við höfum greitt ykkur 6% vexti af láninu allan tímann. Ég skil bara ekki svona reiknikúnstir, segir eigandi fyrirtækisins.

Ég get að vísu ekki upplýst þig nákvæmlega um þessa útreikninga, því það er skuldabréfakerfið í Reiknistofu bankanna sem reiknar verðbótaþáttinn á lánin. En eins og ég sagði þá eru það þingmennirnir okkar sem vilja hafa þetta svona, svo ég tel heppilegast fyrir þig að ræða við þá, ef þú telur að þetta fyrirkomulag sé að brjóta á þér rétt, sagði bankamaðurinn.

Eftir að hafa samið við bankamanni um afborganir af hinum meintu eftirstöðum lánsins, fór eigandi fyrirtækisins að kanna þessi verðtryggingamál sérstaklega. Í framhaldi af því pantaði hann fund með formanni viðskiptanefndar Alþingis, því hann taldi þessi mál heyra undir þá nefnd.

Fundurinn með formanni viðskiptanefndar byrjaði vel. Eigandi fyrirtækisins lagði fram afrit af verksamningnum, afrit af lánasamningnum og breytinguna á fyrirkomulagi endurgreiðslu. Þá lagði hann einnig fram forsendurnar sem bankamaðurinn hafði látið honum í té um eftirstöðvarnar, og hvernig þær höfðu orðið til. Hann kynnti alla þessa pappíra fyrir formanninum.

Áður en eigandi fyrirtækisins hafði lokið máli sínu, fórnaði formaðurinn höndum og sagði.

Hvað heldur þú að ég geti gert í þessu. Ég er ekki einu sinni viss um að ég skilji allt sem þú hefur verið að segja mér. Hvernig á ég að geta deilt á lög sem einn virtasti doktor í lögum, samdi fyrir hart nær 20 árum. Ætlar þú að reyna að segja mér að það væri ekki einhverjir búnir að fara í mál út af þessu á 20 árum, ef þetta væri ekki allt 100% eins og það á að vera?

Eigandi fyrirtækisins horfði undrandi á formanninn. Hann velti fyrir sér hvort formaðurinn væri að sýna honum ókurteis, eða hvort þekking hans og skilningur á viðskiptamálum væri svona lítill. Það þykknaði því nokkuð í eiganda fyrirtækisins, en hann var vel þroskaður maður, með góða stjórn á skapi sínu. Hann horfði því hvössum augum á formanninn og sagði.

Þú skilur það þó að lánasamningurinn er upp á 6 milljónir króna, en verksamningurinn er upp á 5,8 milljónir. Mismunurinn á þessum tveimur tölum er 200 þúsund?

Formaðurinn baðaði út höndunum og sagði.

Ég skil þetta allt saman. En ég sé einnig að þú hefur látið plata þig með því að verðtryggja ekki verksamninginn og fá þannig frá bankanum þá upphæð sem hann er að gera þér að greiða í verðtryggingu. Þá hefði engin mismunur orðið og málið dautt.

Eigandi fyrirtækisins horfði enn hvössum augum á formanninn og sagði. Ert þú í raun og veru að segja það, að ég hefði átt að bæta 20% verðmætalausri upphæðina við reiknaðan kostnað á verksamningnum, til þess að geta jafnað þessa reiknikúnst bankans? Segjum nú svo að ég hefði gert þetta og bankinn gengið að verksamningnum þrátt fyrir þessa verðhækkun. Þá hefði ég ekki borgað bankanum þá upphæð sem þessi reiknikúst ætlar mér að borga, Hvaðan hefði bankinn þá átt að fá þá fjármuni sem reiknikúnstir mínar og bankans bættu við hið raunverulega verð?

Nú var formaðurinn farinn að finna verulega fyrir óþægindum af því að geta ekki útskýrt verðtrygginguna. Hann var því farinn að íhuga flóttaleið út úr þessum aðstæðum. Hann strauk sér því um andlitið og sagði.

Ég get svo sem ekki sagt þér það. Ég hef aldrei rekið banka. En ég sé einnig að við náum ekki að leysa þetta mál á svona einkafundi. Ég mæli því með því að þú skrifir nefndinni formlegt erindi, stutt þessum gögnum og ég reyni að koma því á dagskrá nefndarinnar. Þá getum við hugsanlega líka kallað til sérfræðinga til að fara yfir málið.

Eigandi fyrirtækisins sá að það mundi engum árangri skila að reyna frekar að koma þessum formanni í skilning um hvaða þjóðarböl var þarna á ferðinni. Hann stóð því upp, safnaði skjölunum saman og kvaddi formanninn með handabandi, því hann vildi ekki setja hann í andstöðu við sig, ef svo færi að hann gerði eitthvað með erindi sem hann fengi.

Svar Seðlabanka vegna verðtryggingar

Þakka þér fyrir þessa yfirferð Marinó. Ég var að ganga frá greinargerð og gögnum til Umboðsmanns, upp á tæpar 50 bls, sem ég læt til hans í fyrramálið. Ég ætla svo að lesa "langhundinn" frá Seðalbankanum. Ég greip þó niður í fyrsta talnadæmið hjá þeim og mér varð skemmt. Dæmið er neðst á bls. 7 og efst á bls 8. Það er svona:

Einfaldast er að sýna þetta með dæmi af láni til eins árs með einni afborgun. Gerum ráð fyrir að lánsfjárhæðin sé 1 milljón kr., lánið sé verðtryggt og með 5% vöxtum og að verðbólga sé 10%. Taflan hér fyrir neðan sýnir útreikning á greiðslu vegna lánsins miðað við að greiðslan sé verðtryggð.

Í þessu tilfelli er afborgunin (1.000.000 kr.) og vextirnir (50.000 kr.) reiknuð miðað við verðlag þegar lánið er tekið (ár 0). Greiðslan nemur þá 1.050.000 kr. á verðlagi þess tíma. - (Ha! forvextir á skuldabréfi?G.J.) Þar eð vísitalan sem við er miðað hefur hækkað um 10% þarf lántakinn að greiða 10% meira en 1.050.000 kr. eða 1.155.000 kr. (en þar sem verðbólgan hefur rýrt raungildi krónanna sem hann greiðir með þá er raunverulegt verðmæti greiðslunnar 1.050.000 kr. miðað við verðlag á ári 0).

Það er kannski til of mikils ætlast að Seðlabankinn viti að vextir af skuldabréfum eru eftirá reiknaðir og greiddir. Lán upp á 1. milljón á ári 0, með gjalddaga eftir eitt ár, getur ekki, samkvæmt vaxtalögum og reiknireglu bankanna, tekið á sig vexti fyrr en á gjalddaga. Fram að gjalddaga á ári 1, er lánið einungis 1 milljón. Á gjalddaga bætast vextir við lánið, frá síðasta gjalddaga eða frá lántökudegi til fyrsta gjalddaga (vaxtatímabil). Á gjalddaga er fyrsti dagur sem vextir eru gjaldkræfir. Þeir, vextirnir, geta því ekki tekið á sig verðbætur fyrir það vaxtatímabil sem þeir voru að myndast, því þarna er um samningsvexti að ræða sem ekki verður krafist greiðslu á fyrr en á gjalddaga.

Sama er að segja með vertrygginguna. Vísitala gjalddaga, er sú vísitala kölluð sem reiknuð er við hverja afborgun. Þar sem einungis einn gjalddagi er á þessu láni, reiknast vísitalan frá lántökudegi til gjalddaga. Það er því vísitala þess mánaðar sem gjalddaginn er, sem mælir verðbæturnar. Sá reikningur fer einnig fram miðað við dagsetningu gjalddaga og er því ekki gjaldkræfur fyrr en á þeim degi. Löglegur útreikningur á þessu dæmi Seðlabankans væri því á þennan veg.

Á ári 0 er tekið lán 1. milljón, vextir og verðbólga eins og í dæminu. Daginn fyrir fyrsta dag gjalddagamánaðar, er lánið enn 1 milljón, lögum samkvæmt.  Á gjalddaga reiknast á greiðslu lánsins 5% vextir, sem gera 50.000. Á gjalddaga er einnig reiknuð út verðbólga á vaxtatímabilinu, sem er frá lántökudegi. Verðbólgan reynist vera 10%, sem reiknast á greiðslu lánsins (eða höfuðstól í þessu tilfelli þar sem um eingreiðslu er að ræða (Kúlulán).) Verðbætur reiknast því 100.000. Endurgreiðasla lánsins væri því eftirfarandi:

Afborgun               1.000.000 

Vextir                        50.000 

Verðbætur               100.000 

Greiðsla samtals   1.150.000  

Þar sem vextir og verðbætur eru ekki greiðslukræf fyrr en á gjalddaga, verður lánsfjárhæðin, reiknuð til baka á ár 0, þegar lánið var tekið, einungis 1 milljón, þar sem upphæð vaxta og verðbóta verða ekki reiknuð út fyrr en miðað við gjalddaga.

Seðlabankinn gerir sig sekan um tvenn msitök í þessum eina útreikning. Annars vegar lítur hann á samningsvexti á sama hátt og forvexti víxils, en slíkir vextir greiðast fyrirfram, við lántöku. Samningsvextir greiðast alltaf eftirá, við hvern gjalddaga. Það er því rangt hjá Seðlabankanum að lánið núvirt til baka um eitt ár, sé 1.050.000. Það er bara 1.000.000.

Í öðru lagi brýtur Seðlabankinn lög með því að reikna verðbætur á vextina. Upphæð samningsvaxta fær ekki skuldfærslustöðu fyrr en á gjalddaga. Ekki er hægt að verðbæta eitthvað sem ekki er til fyrr en sama dag og verðbætur eru reiknaðar.

 Á sama hátt og lánið er verðbætt frá þeim degi sem lántakinn fær greiðsluna, verða vextir ekki verðbættir fyrr en þeir hafa fengið skuldfærlsustöðu, verða gjaldkræfir.

Gefum okkur að vísitalan hefði verið 100 þegar lánið var tekið. Ári síðar, þegar lánið er greitt, hafði verðbólgan verið 10% og vísitalan 110. Ef reikna ætti verðbætur af þeim vöxtunum yrði talan svona 50.000 /110*110 = 50.000.

Í þessi eina litla dæmi reynir Seðlabankinn að hafa 5.000 krónur af þessum lánsgreiðanda, með ólögmætum hætti, Ekki bara með einföldu lagabroti, heldur tvöföldu. Ef öll skýrslan er með svona rugli, teldi ég best fyrir snillingana í Seðlabankanum að taka saman dótið sitt og halda heim.

Er NÚVIRÐING raunsæ nálgun??

Eitt af leikföngum reiknimeistara nútímans, er að "núvirða" alla skapaða hluti. Ef áætlanir um framtíðina eru ekki "núvirtar", er bara hreint ekkert að marka þær, að mati þessara reiknimeistara.

En hver er hugsunin á bakvið núvirðingu. Undirstaða allrar núvirðingar gengur út frá því að ekki sé hægt að reka þjóðfélagið á þeim tekjum sem þjóðin muni hafa úr að spila hverju sinni á komandi árum. Því sé óhjákvæmilegt að kostnaður verði meiri en tekjur, sem þýðir að um tap er að ræða á rekstri samfélagsins. Þetta tap verður að brúa með lækkun gengis krónunnar, eða erlendri lántöku. Báðar leiðir ávísun á ófarir, líkt og við  þekkjum nú.

Það einkennilega við núvirðingu er að þar er ákveðið að kostnaður fylgi ekki sama ferli lækkunar og gerist með rýrnun krónunnar. Er það nokkuð skrítið, þar sem kostnaðurinn er væntanlega greiddur með krónunum.

Það einkennilega við hugsanagang þeirra sem aðhyllast núvirðingu, er að þeir tala t. d. um "pattaralegar" nútímakrónur  og "pínulitlar" krónur eftir 40 ár.  Þessi hugsunarháttur einblínir á afgerandi tap á rekstri þjóðfélags okkar.  Menn gefa sér þá forsendu að öðrum þjóðum gangi betur en okkur og þær vörur sem við þurfum að flytja inn muni hækka í verði. Þess vegna munum við þurfa mikið fleiri "pínulitar" krónur til að borga fyrir þessar vörur. Þeir gefa sér sem sagt að þær hækkanir sem við munum fá fyrir okkar afurðir, dugi ekki til að halda uppi verðgildi krónunnar. Því muni hún í tímans rás minnka og verða pínu lítil.

Mig undrar mest þá hugarfarslegu uppgjöf sem greinilega skín út úr þráhyggju þeirra reiknimeistara sem stöðugt búa til líkön um núvirðingu allra mögulegra hluta.  Þessi árátta hefur einkennt þjóðfélag okkar undanfarinn áratug og mikill fjöldi núvirðinga litið dagsins ljós. Bæði sem spá um framtíðarhagnað fyrirtækja og fjármálastofnana, sem og framkvæmdakostnað sem, sem þurfi að greiða á næstu árum.

Skemmst er  frá að segja, að ENGIN þessara núvirðinga hefur staðist  samanburð við raunveruleikann, að því sem ég best veit.  Það er því ósköp skiljanlegt, þegar einn helsti kennari núvirðingar, Vilhjálmur Bjarnason, lektor við Háskóla Íslands, segist hafa kennt núvirðingu í 12 ár, með ótrúlega litlum árangri.

Ég hefði haldið að það þyrfti ekki svona langan tíma og ekki svona almennt hrakfarir þeirra núvirðinga sem gerðar hafa verið, til þess að  menn áttuðu sig á því að engin leið er að spá um framvindu tekju- eða kostnaðarliða, eða atburðarás sem ekki er innan áhrifasvæðis þess sem spána gerir. Sá sem sífellt lemur hausnum við þann stein, að núvirðing sé vagga réttrar niðurstöðu, er annað hvort óvenju þrjóskur, eða hefur hagsmuni að verja, sem hann vill ekki gera opinbera.

Þeir einu sem fram til þessa hafa notið hagnaðar af núvirðingu, eru braskarar, fjárhættuspilarar og fjármagnseigendur.  Þeir hafa tekið sér eitt mesta vald sjálftöku hagnaðar með reiknikúnstum sem hingað til hafa enga samleið átt með raunveruleikanum. Ég ætla ekki að segja hvað mér finnst um að ENN skuli þessir aðilar halda því fram að eina RÉTTA niðurstaðan um líklegar framtíðargreiðslur komi í ljós með "núvirðingu" þeirrar. 

Ég velti fyrir mér hvort ástæða þess að þessir menn berja stöðugt höfðinu við þá reikniaðferð sem fram til þessa hefur reynst ófullnægjandi og röng, sé löskuð dómgreind af völdum gallaðs menntakerfis, eða áhrifaöflin séu komin frá þeim sem mestra hagsmuna hafa að gæta, af því að slíkum reikniaðferðum sé stöðugt haldið áfram.

Engin leið er að horfa framhjá því að einn af stærstu áhrifaþáttum að hruninu hérna, er einmitt alvarleg oftrú á raunveruleikafyrta núvirðingu.

Er þessi framganga Helga boðleg þjóðarháskólanum?

Þegar litið er til þess að Helgi er launaður af LÍÚ, er vart við öðru að búast en hann rakki hastarlega niður framlögð frumvörpin um fiskveiðistjórnun. Þó hann skrifi sem fræðimaður við lagastofnun Háskóla Íslands, er líklega meginþorra þjóðarinnar ljóst hver hinn raunverulegi húsbóndi hans er; sá sem greiðir launin hans, en það er LÍÚ.

Eitt af því sem gagnrýnt hefur verið við afgreiðslu frumvarpanna nú, um fiskveiðstjórnun, er það hve lítill tími gefist til að leita umsagna og til umræðna í þinginu. Í því sambandi er áhugavert að rifja upp allar mikilvægustu lagasetningarnar um fiskveiðistjórnun, frá fyrri tíð. Þá komu frumvörpin ekki fram fyrr en rétt fyrir þinglok og voru þá afgreidd með hraði, jafnvel á næturfundum, í gegnum þingið á fáeinum dögum. Frumvörpin nú, eru því afar lengi í meðförum þingsins, miðað við það  sem núverandi stjórnarandstaða gerði á sínum tíma, en þá voru þeir í meirihluta og drifu málin áfram án umræðna.

Þekkt er sú órökstudda árátta Helga að telja aflaheimildir sem eign útgerða, vegna þess að þær hafi keypt heimildirnar af öðrum útgerðum. Oft hef ég beint þeim tilmælum til hans, líkt og annarra sem slíku halda fram, að þeir opinberi þær lagaheimildir sem þeir telja liggja að baki heimild útgerðar sem fær úthlutaða aflaheimild til eins árs í senn, til að selja slíka heimild innan ársins og einnig til að selja slíkar heimildir sem VARANLEGA aflaheimild. Þrátt fyrir mikla leit og miklar eftirgrennslanir, finnast þessar lagaheimildir ekki. Meðan svo er, verður ekki hjá því komist að álíta ummæli "fræðimanna" um eignarrétt útgerða á aflaheimildum, sem keypta umsögn.

 

Í umræðunni um eignarréttinn hefur aðallega verið vísað í greinargerðir tveggja "fræðimanna". Báðar þessar greinargerðir eiga það sameiginlegt að þær leiða ekki fram lagaheimildir "seljanda" aflaheimilda til að SELJA hinn úthlutaða nýtingarrétt sinn. Báðir rökstyðja þeir hins vegar rétt þess sem keypti hina "meintu varanlegu aflaheimild", til að telja hana sér til eignar og þar með njóta verndar af eignarréttar ákvæður stjórnarskrár.  Báðar þessar greinargerðir eru í raun ómarktækar, vegna þess að í fyrsta lagi hafa engin lög verið sett um það sem kallað hefur verið "varanleg aflahlutdeiild, með útfærsluatriðum um hvernig sú "varanlega aflaheimild" skuli fundin út.

 

 Í öðru lagi má Alþingi ekki afhenda þjóðareign í hendur einstakra aðila til varanlegrar eignar án endurgjalds eða skýrrar lagsetningar Alþignis þar um. Og fullkomlega vafasamt að slík lög héldu fyrir dómi.

 

Í þriðja lagi hefur hinum upphaflega grundvelli úthlutunar takmarkaðra aflaheimilda, sem fólst í einskonar þjóðarsátt um fyrstu lagasetningu um takmörkun fiskveiðiheimilda; sáttaskjali í 10 liðum sem fylgdi með fyrstu lagasetningunni; þeirri þjóðarsátt hefur aldrei verið breytt. Sú regla er því enn hin eina lögbundna úthlutunarregla aflaheimilda, þó aldrei hafi verið farið eftir henni, nema fyrsta árið.

 

Að framkvæmd stjórnunar á mikilvægustu tekjuauðlind þjóðarinnar, fram til þessa, skuli hafa verið svo fjarri grundvallarreglu um heiðarleika og réttsýni, sem raun ber vitni, er líklega afsökun háskólarektors fyrir því að selja einokunar hagsmunaaðila, sérstöðu við lagastofnun virtasta háskóla landsins.

Sú ráðstöfun sýnir á áberandi hátt hve litla virðingu stjórnendur þessa háskóla, virtasti háskóli landsins, bera fyrir stofnun sinni. Svo til að kóróna metnaðarskort stjórnenda háskólans, er starfsmanni einokurna-hagsmunaaðila, heimilað að tjá sig undir nafni lagastofnunar háskólans, einum og sér, sem færðimaður á sviði fiskveiðistjórnunar. Slíkt ber sterkan keim af undirgefni svo sem þekkt er um leiguþý allra stétta. Óheiðarleikinn skín því skært af fólki sem selur sig slíkri niðurlægingu, Slíkt er mikil eyðilegging gagnvar heiðarlegum fræðasviðum og almenningi í landinu.

 

Og þá getum við  velt fyrir okkur lokaspurningunni:   Eru líkur til að þjóðin fái NÝTT ÍSLAND, meðan Alþingi, stjórnvöld fyrr og nú, og einnig virtasti háskóli þjóðarinnar, þetta allt er eins undirlagt af spillingu og raun ber vitni?????  

Gerir alvarlega athugasemdir við litla frumvarpið

Undarlegir útreikningar

Ég heyrði fréttirnar af útreikningum útvegsmanna í Vestmannaeyjum og Austfjörðum, á áhrifum breytinga á kvótakerfinu. Ég verð að segja að mig undrar stórlega eiginhagsmunahyggja þessara manna. Hvernig væri nú að þeir reiknuðu líka út áhrifin sem urðu við breytinguna þegar þeir fengu kvótann til einkaafnota, endurgjaldslaust. Hvaða áhrif hafði það á sjávarbyggðir vítt og breytt um landið? Ég veit það því ég gerði úttekt á stöðunni fyrir árið 1986.

Hugarheimur þessara manna virðist ekki ná út yfir það þrönga svið, að þeir einir fái að gera eins og þeir vilija, annars verði algjört hrun í greininni. Engin verðmæti verði lengur til úr þeim afla sem veiddur verður. Allir sem hafi vinnu hjá þeim, verði atvinnulausir. Enginn komi í þeirra stað.

Þetta er afburða kjánalegt því sagan geymir einmitt sagnir af mönnum, eins og þeim, sem töldu sig ómissandi í sjávarútveginum. Reynslan hefur hins vegar sýnt okkur að alltaf koma aðrir menn til reksturs fiskiskipa og útgerða. Fiskurinn mun ekkert fara þó nýir menn stjórni fyrirtækjunum sem eiga bátana. Aflabrögð verða að þeim mörkum sem leyft verður að veiða, líkt og verið hefur.

Helsta breytingin sem orðið gæti, væri sú að meira af heildaraflanum yrði unnið hér á landi og þannig sköpuð meiri verðmæti úr takmörkuðu magni. Það mun að vísu dálítið breyta munstri hjá þeim útgerðum sem lagt hafa megináherslu á að auka fiskverkun í öðrum löndum, en horfa fram hjá þörf þjóðarinnar fyrir atvinnusköpun og auknar gjaldeyristekjur.

En að lokum.  Verða þessir skelfilegu útreikningar birtir opinberlega, svo betur sé hægt að átta sig á þeirri ógn sem þessir menn sjá í framtíðinni?                           

Dökk mynd dregin upp

Eru siðareglur fræðasamfélagsins hættulegar réttlæti og lýðræði?

  Um nokkurn tíma hef ég velt því fyrir mér hvort siðareglurhinna ýmsu stétta hins svokallaða “fræðasamfélags” geti verið ein afrótareinkennum þess siðleysis og spillingar sem hér hefur þrifist og dafnaðundanfarin ár?

Erfitt er að kynna sérsiðareglur til hlýtar, því margar þeirra eru óskráðar. Að eðlisþætti hefur mérverið gefinn sá hæfileiki að fá sýn á kjarnaþætti ýmissa mála. Sá eðlisþátturhefur leitt til þess að ég skoða yfirleitt mál út frá sjónarmiði lagastoðar,réttlætis og virðingar. Niðurstöður mínar hafa þess vegna oftast ekki veriðtaldar umræðuhæfar. Umræður um þýðingarmikil málefni snúast því oftast umaukaatriði eða tilbúina mistúlkun á grundvallaefni hvers málefnis.

Ég fékk fyrstu snertingu viðþessar óskráðu siðareglur fyrir tæpum 40 árum, þegar sýslumaður ogsveitarstjórn brutu alvarlega á mannréttindum  mínum og dánarbúi foreldra minna. Ég gekk á milla margralögfræðinga í leit að hjálp, en allir sögðust svo uppteknir að þeir gætu ekkitekið málið að sér. Að lokum fann ég gamlan lögfræðing, sem hættur var störfum.Hann gaf sér tíma til að hlusta á mig og með símtali við viðkomandi sýslumann,staðfesti hann að það væri mikið til í því að á mér hefði verið brotið. Þar semhann var hættur málflutningi gat hann ekki tekið málið að sér, en hannleiðbeindi mér við að ná rétti mínum, m. a. með því að leiðbeina mér við aðlesa mér til í lögum.

Mörgum árum síðar kynntistég afar heiðarlegum hæstaréttarlögmanni, sem greinilega var með hjartað áréttum stað. Eitt sinn gagnrýndi hann opinberlega vinnubrögð Hæstaréttar. Eftirþað varð áberandi breyting á framkomu dómstóla í hans garð og sum mál hanseyðilögð með hreinum útúrsnúningum. Endaði það með því að hann skilaði innmálflutningsréttindum sinum.

Þegar ég fór að lærarekstrarfræði, rakst ég á sömu þöggunarreglur í þeim geira. Ég gagnrýndi oft,augljóslega villandi framsetningu hagfræðinga. Afleiðing þess varð að til mínvar sendur maður, sem átti að leiðbeina mér varðandi umræðuhefð á þessumvettvangi. Þegar ég sinnti þeirri leiðsögn ekki, var mér boðin vel launuðstaða. Þegar kom að útfærslu á hvað í starfinu fælist, var eitt af aðalkröfumstarfsins, að ég tjáði mig ekki opinberlega um þjóðfélagsmálefni. Um þettaleiti skirfaði ég oft blaðagreinar. Ég fór því heim, hugsaði málið og skrifaðisvo grein þar sem ég lét þess getið að starfskraftar mínir væru til sölu, ensannfæringin ekki.

Þau ár sem ég sinntifjármálaráðgjöf fyrir fólk í sakuldavanda, kom oft til alvarlegs ágreinings viðlögmenn vegna innheimtuaðgerða. Einnig var ég oft erfiður fyrrverandi kollegumúr bankakerfinu, þar sem ég þekkti allar reglur þeirra og þær leiðir tilleiðréttinga mála, sem margar hverjar höfðu verið búnar til af mér. Ég fékk þvíoft að heyra að ég væri of krefjandi í framsetningu. Ég ætti ekki að gagnrýnasvona beint. Undir slíkt gætu viðkomandi fagaðilar ekki tekið, því þá yrðu þeirað viðurkenna að hafa gert mistök. Ræddi ég þessi mál t. d. viðframkvæmdastjóra Lögmannafélagsins, sem sagðist einungis geta rætt þettaóformlega við sína menn. Ef bein kæruatriði bærust, yrðu þau skoðuð. Þegar svokærur bárust, bar það engan árangur fyrr en afrit kærunnar var einnig sentdómsmálaráðuneyti til kynningar. Þá varð smá breyting um tíma, en bara meðanundirbúin var árás á mig og ég gerður ótrúverðugur, með aðstoð fjölmiðla.

Í skjóli hinna óskráðusiðareglna, og þeirra óvönduðu vinnubragða í fræðasamfélaginu, sem af slíkriþöggun leiðir, hefur þjóðfélagið sem heild og fjölmargir einstaklingar á marganhátt verið sviptir tekjum og tilvistargrunni. Með árunum og aukinnifjölbreyttni tjáningarforma, hefur þessi þöggun orðið augljósari. Þeir semframkvæma óheiðarleika og óréttlæti, eru mjög áberandi orðnir sér þessmeðvitaðir að fræðasamfélagið er orðið svo siðspillt, að það leitar meira segjaað réttlætingu þess að fyrir Alþingi séu lögð lagafrumvörp sem augljóslega beraí sér stjórnarskrárbrot.

Augljósasta dæmið umþöggunina á afbrotum fræðasamfélagsins, er þöggunin sem ríkir um hið alvarlegalögbrot æðsta dómsstigs þjóðarinnar, Hæstaréttar, er hann án allra lagaheimildaógilti kosningar til stjórnlagaþings. Ég ritaði Hæstarétti strax bréf, þar semég fór fram á að þeir endurskoðuðu ákvörðun sína, vegna skorts á lagaheimildumþeirra til að taka, beint fyrir Hæstarétt, hinar framlögu kærur. Samkvæmt lögumættu þær að fara til viðkomandi lögreglustjóra, fara þaðan í ákæruferli fyrirhéraðsdómi, áður en Hæstiréttur gæti tekið þær til úrskurðar. Þó bréfið væriefnislega rétt, hvað lagaforsendur varðar, og afrit af því sent fjölmiðlum,vefmiðlum og ýmsum í stjórnsýslunni, gerist ekkert.

Á einum af þeim mörgufundum  sem haldnir voru umstjórnlagaþingið, eftir úrskurð Hæstaréttar, orðaði ég þessi lögbrot réttarins.Þar talaði menntaður lögfræðingur, sem hiklaust sagði frá því að í náminu værilagt upp með að lögmenn gagnrýndu ekki beint og opinberlega, vinnubrög annarralögmanna eða dómstóla. Þessi orð lögfræðingsins vöktu enga athygli, líkt ogöllum finndist sjálfsagt að þessir mikilvægu framkvæmdaaðilar réttarfars ogréttlætis, hefðu samfélagið í gíslingu þeirrar þöggunar, sem leiðar af slíkumsiðareglum.

Nú er svo komið að nánastdaglega er fjallað um alvarleg siðferðisbrot, ósannyndi og beinan óheiðarleika,í flestum fjölmiðlum og vefmiðlum, án þess að slíkt veki athygli eða áberandiandúð almennings. Gagnrýni á  aðopinberir aðilar temji sér slíka framgöngu siðleysis, ósannynda ogóheiðarleika, vekur tiltölulga litla athygli og fæst oftast ekki tekin tilumfjöllunar í þeim fjölmiðlum sem mestrar athygli njóta.

Hugsanlega er það ein afástæðunum þess að menn fara sífellt minna í felur með slík afbrot. Þeir vitasem er að fræðasamfélagið gagnrýnir þá ekki opinberlega fyrir slíkanóheiðarleika. Eina gagnrýnin sem heyrist er frá okkur, almenning í þessusamfélagi, sem hvorki fræðasamfélagið, stjórnkerfið né dómskerfið hlusta á eðataka mark á.  Hvað getur, viðþessar aðstæður, orðið siðrænni vitund til bjargar?

 

  

Hvers vegna milliríkjasamninga?

Þegar litið er til allra þeirra láta sem orðið hafa út af Icesave reikningum Landsbankans, er eðlilegt að spurningar vakni, eins og t. d. þessi. - Hvers vegna eru Íslensk stjórnvöld að gera milliríkjasamninga, eins og EES samninginn, þegar ákvæði slíkra samninga eru ekki nýtt þjóðfélaginu, fyrirtækjum þess og almenningi til varnar, gegn árásum og kröfum annarra samningsaðila?

Í Icesave málinu hafa Bretar og Hollendingar gert kröfur á hendur íslenskum skattgreiðendum vegna starfsemi íslensks fyrirtækis í Bretlandi og Holandi. Íslenska fyrirtækið Landsbankinn hf. rak sjálfstæðar bankadeildir í Bretlandi og einnig í Hollandi.

Samkvæmt afar skýrum ákvæðum í 1. grein EES samningsins, bar t. d. Breskum stjórnvöldum að sjá til þess að rekstur Landsbankans í Bretlandi væri að ÖLLU leiti háður sömu lögum og starfsreglum og aðrar bankastofnanir í Bretlandi þurftu að fara eftir. Að starfsstöð Landsbankans var útibú skipti engu máli hvað það varðar, að verða að starfa eftir sömu lögum og reglum og aðrir bankar á sama markaðssvæði.

Á sama hátt bar Hollenskum stjórnvöldum að sjá til þess að rekstur Landsbankans í Hollandi væri að ÖLLU leiti háður sömu lögum og starfsreglum og aðrar bankastofnanir í Hollandi þurftu að fara eftir.

Hvaða reglur eru þetta?

Reglur þessar lúta að fullkomlega jafnri aðstöðu fyrirtækja í sömu starfsemi og á sama markaði. Þau þurfi ÖLL, óháð eignarhaldi, að fara eftir sömu lögum og reglum. Starfsemi ALLRA banka á sama markaðssvæði verði að vera háð eftirliti sama aðila, svo fullkomið traust ríki um að rekstur þeirra sé að ÖLLU leiti í samræmi við lög og reglur þess lands sem starfað er í. Ákvæði þessu að lútandi er að finna í e. lið 2. málsgreinar 1. greinar, Fyrsta hluta EES samningsins sem ber heitið: MARKMIÐ OG MEGINREGLUR, en þar segir svo: (Áhersluletur er sett af höfundi þessara skrifa)

"e) að komið verði á kerfi sem tryggi að samkeppni raskist ekki og að reglur þar að lútandi verði virtar af öllum;"

Þetta ákvæði leggur hverju aðildarríki þá skyldu á herðar, að hvert það fyrirtæki sem ætlar að starfa innan lögsögu þess, starfi undir NÁKVÆMLEGA sömu lögum, reglum og eftirliti og önnur fyrirtæki, sem starfa í sömu starfsgrein og þar með á sama markaði.

Af því leiðir, að þegar Landsbankinn tilkynnti brekum stjórnvöldum að hann ætlaði að opna útibú í London, var breskum stjórnvöldum SKYLT að sjá til þess að starfsemin færi að ÖLLU leiti fram í samræmi við lög og starfsreglur annarra bankastofnana í London.

Ekkert í framangreindum ákvæðum grunnreglna EES samningsins veitir breskum stjórnvöldum heimild til að leyfa einni bankastofnun á markaðssvæði Lundúnaborgar að starfa eftir lögum, reglum og eftirliti annars sjálfstæðs þjóðríkis. Með því móti gæti Breskt eftirlitskerfi ekki haft sama eftirlit með daglegri starfsemi þess banka, á sama hátt og þær hefðu eftirlit með öðrum bankastofnunum á sama markaðssvæði.

Á Íslandi er enginn erlendur banki. Hvorki með sjálfstætt dótturfélag eða útibú. Hér reka hins vegar erlend flugfélög söluskrifstofur, sem verða að starfa eftir íslenskum lögum og reglum, og eru háðar eftirliti íelenskra aðila um ÖLL öryggismál íslendinga í viðskiptum við þær. Á sama hátt voru hér um tíma erlendar starfsmannaleigur með útibú. Þær urðu að fara eftir íslenskum lögum, reglum og kjarasamningum, í starfsemi sinni hér á landi. Þá starfsmenn sem þær réðu hingað, urðu þær að ráða á íslenskum kjarasamningum og fara að íslenskum lögum og reglum um íslenskan vinnumarkað. Þeir gátu ekki rekið starfsemi sína eftir lögum, reglum og kjarasamningum heimalanda sinna, vegna framangreindra ákvæða EES samningsins, um jafna stöðu ALLRA aðila í sama rekstri á sama markaðssvæði.

Þessi staða jafnréttis, að hinum erlendu starfsmannaleigum bæri skylda til að starfsmenn þeirra hefðu laun og önnur starfskjör eftir Íslenskum kjarasamningum og rekstur þeirra lyti Íslenskum lögum, reglum og eftirliti, var á þeim tíma ekkert óljós í hugum forystumanna ASÍ, samtökum atvinnurekenda, stjórnvalda og Alþingis.

Starfsmannaleigur höfðu aldrei verið reknar hér áður. Þess vegna voru lög og reglur um slíka starfsemi takmörkuð. Það var þó ekki látið valda óvissu um réttarstöðuna, því með nokkuð skjótum hætti voru sett lög um slíka starfsemi. Og við þau lög voru reglugerðir settar, sem starfsmannaleigurnar urðu að fara eftir, vegna framangreindra ákvæða í EES samningnum.

Hvað veldur því að Íslensk stjórnvöld telja það sjálfsagt að erlend fyrirtæki sem hér starfa, fari að Íslenskum lögum og reglum, en þau geri ekki samskonar kröfur til annarra aðila EES samningsins? Hvers vegna gera stjórnvöld okkar nú ekki sömu kröfur til erlendra stjórnvalda innan EES samningsins, að þau erlendu fyrirtæki, sem stunda starfsemi í löndum þeirra, starfi eftir þeim lögum, reglum og eftirliti sem gildir á starfssvæði þeirra?

Ekki er um að kenna ókunnugleika um framangreind ákvæði EES samnings, þar sem Íslensk stjórnvöld og forysta ASÍ höfðu áður sýnt, í samskiptum við hinar erlendu starfsmannaleigur, að þau þekktu vel þessi ákvæði EES samningsins. Er sá möguleiki ef til vill fyrir hendi að Íslensk stjórnvöld og forysta ASÍ, séu tilbúin að líta framhjá því alvarlega broti á EES samningnum, sem Bretar og Hollendingar eru að fremja, með því að skjóta sér undan ábyrgð á tryggingum innistæðna í útibúum Landsbankans í löndum þeirra?

Já, eins og fram hefur komið var þekkingin á framangreindum ákvæðum EES samningsins til staðar hjá stjórnvöldum og ASÍ. Þeim er því ekki fært að bera við þekkingarskorti á þeim ákvæðum EES samningsins sem þarna er vísað til.

Einu haldbæru rökin sem finnast fyrir þessari framgöngu Íslenskra stjórnvalda og fylgni ASÍ við þá framgöngu, virðast vera hin sjúklega árátta Samfylkingarinnar að koma landinu inn í ESB. Samfylkingin er ráðandi afl í ríkisstjórn og virðist einnig vera það innan ASÍ.

Enginn ætti að ganga dulinn hins einbeitta ásetnings forystu Samfylkingarinnar að koma þjóðinni inn í ESB. Þar virðist engu skipta þó meirihluti landsmanna sé því andvígur. Með slíkri framgöngu yfirlýsir Samfylkingin í raun að hún vinni EKKI fyrir þjóð okkar. Önnur öfl dragi hana áfram, sem hún greinir þó ekki frá hver eru. Kannski eru það sömu öflin og þau sem hindra nú að stjórnvöld beiti þekktri þekkingu sinni, til að verjast yfirgangi Breta og Hollendinga, er þeir ganga fram með ótrúlegri hörku og skynsemislausum yfirgangi í tilraun til að láta Íslenska skattgreiðendur komandi áratuga greiða það tjón sem tryggingasjóðir innistæðna þessara þjóða varð óvéfengjanlega fyrir, vegna tapaðra innistæðna á Icesave reikningum Landsbankans.

Því miður virðist heiðarleiki vera orðinn frekar fáséður eiginleiki í stjórnmálum og viðskiptalífi þessa lands, og líklega víðar. Af þeirri ástæðu virðist lítil von til að hinn eiginlegi sannleikur þessa máls, komi nokkurn tímar fram í dagsljósið.

Gerist slíkt kraftaverk, að vitundarvakning verði meðal meirihluta þjóðarinnar, um að snúa af þeirri glötunarbraut sem brunað hefur verið eftir undanfarna þrjá áratugi, eða svo, gæti þetta samfélag átt góða möguleika á að skapa þegnum sínum ein bestu lífskjör sem í boði munu verða í þróuðum löndum á komandi áratugum.

Ef vitundarvakning verður ekki, hefur allt erfiði genginna kynslóða, til uppbyggingar sjálfstæðis samfélags okkar, með góðum lífskjörum, orðið til einskis. Framtíðin er því í okkar höndum. Í veröldinni er hvergi að finna samband þjóða, þjóðríki eða samfélag, sem tilbúið er að koma fram sem félagsmálastofnun, gagnvart samfélagi eins og okkar, sem kastað hefur frá sér gulleggi góðra lífsgæða, vegna hugleysis og hreins kjánaskapar.

Eru siðareglur fræðasamfélagsins hættulegar réttlæti og lýðræði?

 Um nokkurn tíma hef ég velt því fyrir mér hvort siðareglur hinna ýmsu stétta hins svokallaða "fræðasamfélags" geti verið ein af rótareinkennum þess siðleysis og spillingar sem hér hefur þrifist og dafnað undanfarin ár? 

Erfitt er að kynna sér siðareglur til hlítar, því margar þeirra eru óskráðar. Að eðlisþætti hefur mér verið gefinn sá hæfileiki að fá sýn á kjarnaþætti ýmissa mála. Sá eðlisþáttur hefur leitt til þess að ég skoða yfirleitt mál út frá sjónarmiði lagastoðar, réttlætis og virðingar. Niðurstöður mínar hafa þess vegna oftast ekki verið taldar umræðuhæfar. Umræður um þýðingarmikil málefni snúast því oftast um aukaatriði eða tilbúna mistúlkun á grundvallaefni hvers málefnis.

Ég fékk fyrstu snertingu við þessar óskráðu siðareglur fyrir tæpum 40 árum, þegar sýslumaður og sveitarstjórn brutu alvarlega á mannréttindum mínum og dánarbúi foreldra minna. Ég gekk á milli margra lögfræðinga í leit að hjálp, en allir voru svo uppteknir að þeir gátu ekki tekið málið að sér. Að lokum fann ég gamlan lögfræðing, sem hættur var störfum. Hann gaf sér tíma til að hlusta á mig og staðfesta að það væri mikið til í því að á mér hefði verið brotið. Þar sem hann var hættur málflutningi, leiðbeindi hann mér við að ná rétti mínum, m. a. með því að ég læsi mér til í lögum. 

Mörgum árum síðar kynntist ég afar heiðarlegum hæstaréttarlögmanni, sem greinilega var með hjartað á réttum stað. Hann gagnrýndi opinberlega vinnubrögð Hæstaréttar. Áberandi breyting varð á framkomu dómstóla í hans garð eftir það og mörg mál hans eyðilögð með hreinum útúrsnúningum. Hann sá sér ekki fært að láta mál skjólstæðinga sinna eyðileggjast svo hann skilaði inn málflutningsréttindum sinum og hætti lögmennsku.

Þegar ég fór að læra rekstrarfræði, rakst ég á sömu þöggunarreglur í þeim geira. Ég gagnrýndi oft augljóslega villandi framsetningu hagfræðinga. Afleiðing þess varð sú að til mín var sendur maður, til að leiðbeina mér um umræðuhefð á þessum vettvangi. Þegar ég sinnti þeirri leiðsögn ekki, var mér boðin vel launuð staða. Þegar kom að útfærslu á hvað í starfinu fælist, var eitt af því að ég tjáði mig ekki opinberlega um þjóðfélagsmálefni. Um þetta leiti skrifaði ég oft blaðagreinar. Ég fór því heim, hugsaði málið og skrifaði svo grein þar sem ég lét þess getið að starfskraftar mínir væru til sölu, en sannfæringin ekki.

Þau ár sem ég sinnti fjármálaráðgjöf fyrir fólk í skuldavanda, kom oft til alvarlegs ágreinings við lögmenn vegna innheimtuaðgerða. Einnig var ég oft erfiður fyrrverandi kollegum úr bankakerfinu, þar sem ég þekkti allar reglur þeirra. Ég fékk því oft að heyra að ég væri of krefjandi í framsetningu. Ég ætti ekki að gagnrýna svona beint. Undir slíkt gætu engir viðkomandi fagaðilar tekið. Ræddi ég þessi mál t. d. við framkvæmdastjóra Lögmannafélagsins, sem sagðist einungis geta rætt þetta óformlega við sína menn. Ef bein kæruatriði bærust, yrðu þau skoðuð. Slíkt bar engan árangur fyrr en afrit kærunnar var einnig sent dómsmálaráðuneyti til kynningar. Þá varð smá breyting um tíma, en bara meðan undirbúin var árás á mig og ég gerður ótrúverðugur, með aðstoð fjölmiðla.

Í skjóli hinna óskráðu siðareglna, og óvandaðra vinnubragða i fræðasamfélaginu, sem af slíkri þöggun leiðir, hefur þjóðfélagið sem heild og fjölmargir einstaklingar á margan hátt verið sviptir tekjum og tilvistargrunni. Með árunum og aukinni fjölbreytni tjáningarforma, hefur þessi þöggun orðið augljósari. Framkvæmendur óheiðarleika og óréttlætis eru einnig orðnir sér þess meðvitaðir að allt fræðasamfélagið er orðið svo siðspillt að það leitar meira segja að réttlætingu þess að fyrir Alþingi séu lögð lagafrumvörp sem augljóslega bera í sér stjórnarskrárbrot.

Augljósasta dæmið um þöggunina á afbrotum fræðasamfélagsins, er þöggunin sem ríkir um hið alvarlega lögbrot æðsta dómsstigs þjóðarinnar, Hæstaréttar, er hann án allra lagaheimilda ógilti nýverið kosningar til stjórnlagaþings. Ég ritaði Hæstarétti strax bréf, þar sem ég fór fram á að þeir endurskoðuðu ákvörðun sína, vegna skorts á lagaheimildum þeirra til að taka, beint fyrir Hæstarétt, hinar framlögðu kærur. Samkvæmt lögum ættu þær að fara til viðkomandi lögreglustjóra, þaðan fara í ákæruferli til héraðsdóms, áður en Hæstiréttur gæti tekið þær til úrskurðar. Þó bréfið væri efnislega rétt, hvað lagaforsendur varðar, og afrit af því sent fjölmiðlum, vefmiðlum og ýmsum í stjórnsýslunni, gerist ekkert.

 Á einum þeirra mörgu funda sem haldnir voru um stjórnlagaþingið, eftir úrskurð Hæstaréttar, orðaði ég þessi lögbrot réttarins. Þar talaði menntaður lögfræðingur sem hiklaust sagði frá því að í náminu væri lagt upp með að lögmenn gagnrýndu ekki beint og opinberlega vinnubrögð annarra lögmanna eða dómstóla. Þessi orð hans vöktu enga athygli, líkt og öllum fyndist sjálfsagt að þessir mikilvægu framkvæmdaaðilar réttarfars og réttlætis hefðu samfélagið í gíslingu slíkar þöggunar, sem leiðir af slíkum siðareglum. 

Nú er svo komið að svo til daglega er fjallað um alvarleg siðferðisbrot, ósannyndi og beinan óheiðarleika, í flestum fjölmiðlum og vefmiðlum. Gagnrýni á slíka framgöngu vekur tiltölulega litla athygli. Hugsanlega er það ein af ástæðunum fyrir því að menn fara sífellt minna í felur með slík afbrot. Þeir vita sem er að fræðasamfélagið gagnrýnir þá ekki opinberlega fyrir slíkan óheiðarleika. Eina gagnrýnin sem heyrist er frá okkur, almenningi í þessu samfélagi, sem hvorki fræðasamfélagið, stjórnkerfið né dómskerfið hlustar á, eða tekur mark á. Hvað getur, við þessar aðstæður, orðið siðrænni vitund til bjargar?  

Vill ÁFRAM hópurinn sigur með óheiðarleika?

Þegar horft er til þess á hvern hátt JÁ hópurinn sækist eftir fylgi við sjónarmið sín, vekur athygli hve óheiðarleiki er þar áberandi. Í þessum pistli verður sérstaklega litið til auglýsingar á bls. 7, í Fréttablaðinu í dag, föstudaginn 25. mars 2011. Þar hvetur þessi hópur fólk til kynni sér Icesave- samninginn og taki síðan upplýsta ákvörðun 9. apríl n.k. Þeirri hvatningu er ég sammála, en ekki þeim óheiðarleika sem birtist í auglýsingunni.

Sem aðaláhersla er notuð hin augljóslega falsaða uppsetningu RÚV á skoðanakönnun Capacent, þar sem sagt var að 62 % kjósenda ætluðu að segja JÁ við Icesave III. Þegar tölur könnunarinnar eru skoðaðar kemur hins vegar í ljós að þeir sem svöruðu JÁ, eru langt innan við helming þeirra sem svöruðu.

Næsti uppsláttur auglýsingarinnar er eftirfarandi: "Margir telja okkur ekki skylt að greiða Icesave- skuldina en við teljum það betri kost að samþykkja samninginn og ljúka málinu með sátt."

Það vekur athygli mína að þarna eru settar þrjár áherslur. Auglýsendur virðast ekki telja sig með þeim sem ekki telja okkur skylt að greiða Icesave. Þeir segjast því telja það betri kost að borga. Engin rök eru tiltekin er sýni af hverju það sé betri kostur að borga. Í þriðja lagi er sagt að með því að borga, þá ljúkum við málinu með sátt.

Í þessu viðhorfi auglýsenda felst fullkomin viðurkenning á því að Bretar og Hollendingar eigi kröfurétt á hendur ríkissjóði Íslands. Og í því ljósi sé best fyrir okkur að ljúka málinu með sátt. Hverjar eru svo megin forsendur þess að auglýsendur vilji gera sátt í málinu. Um það segja þeir í auglýsingunni:

"Við viljum leysa deilur með samningum og sú leið mun hafa góð áhrif á samskipti okkar við umheiminn."

Í þessu felst viðurkenning á að skattgreiðendum komandi ára beri að greiða skuld einkafyrirtækis, án þess að kröfu hafi verið lýst á hendur tryggingasjóði þess. Dálítið broslegt er að horfa til þess stærilætis sem felst í niðurlagi setningarinnar. Það er eins og umheimurinn standi á öndinni yfir því hvernig við afgreiðum þetta mál. Hann sé tilbúinn að snúa við okkur baki. Sannleikurinn er sá að einungis örlítið brot af "umheiminum" veit eitthvað um Ísland og enn minna brot af umheiminum veit eitthvað um Icesave.

Þriðja staðhæfingin í auglýsingunni er eftirfarandi: "Dómstólaleiðin er leið óvissu og áhættu. Málið mun dragast í mörg ár og niðurstaðan er í algjörri óvissu."

Þessi staðhæfing er einkar athyglisverð. Svo er að sjá sem enginn efi komist að í huga auglýsenda um að dómsmál verði rekið á hendur okkur vegna Icesave. Ekki verður betur séð en sú niðurstaða byggist fyrst og fremst á hræðslu og algjörum skorti þekkingar á EES samningnum, sem er grundvöllur samskipta okkar við ESB ríkin.

Fyrsti hluti EES samningsins hefur svipaða stöðu og stjórnarskrá okkar. Þar er að finna þær grundvallarreglur sem samningurinn og samskipti aðila skulu byggja á.

Flestum er ljóst að grundvöllur EES samningsins byggist á jafnréttishugtakinu; um jafna stöðu allra, innan sömu greinar, á sama markaði. Um það segir svo í 1. hluta samningsins um EES, eins og hann birtist í lögum nr. 2/1993, en þar segir svo í e. lið 2. töluliðar 1. gr. um það samskiptakerfi sem gilda skuli.

   "að komið verði á kerfi sem tryggi að samkeppni raskist ekki og að reglur þar að lútandi verði virtar af öllum;..." (Áhersluletur setti G.J.)

Þarna er beinlínis sagt að ein af grundvallarreglum EES samstarfsins sé að raska ekki samkeppni. Ekki er um það að ræða í þessum samning, að stjórnvöld hvers lands framselji stjórnunarvald innan síns lands, í hendur stjórnvalda í öðru ríki. Þess vegna er það á valdi og ábyrgð stjórnvalda í hverju ríki fyrir sig að gæta þess að jafnræði sé með öllum rekstraraðilum sömu greinar á sama markaði, sama frá hvaða landi innan samningsins hann kemur. Honum ber að fara eftir öllum sömu reglum og aðrir þurfa að hlíta.

Fram hefur komið að Bresk stjórnvöld hafi heimilað Landsbankanum að taka við innlánum í útibúi sínu í London. Breskir bankar eru þátttakendur í breska Tryggingasjóði innistæðueigenda. Í ljósi þess, sem og jafnræðisreglunnar, var breskum stjórnvöldum skylt að gæta þess að samkeppni raskist ekki. Áður en þau veittu Landsbankanum leyfi til móttöku innlána, bar þeim að sjá til þess að, útibú hans í London væri með fullgilda innistæðuvernd í Tryggingasjóði innistæðueigenda á Bretlandi, á sama hátt og aðrir bankar á sama markaðssvæði.

Samkvæmt framangreindri grundvallarreglum EES samstarfsins, máttu bresk stjórnvöld ekki gefa út heimild til útibús Landsbankans í London, til móttöku og ávöxtunar innlána, fyrr en framangreind trygging innistæðna í breskum tryggingasjóði lægi fyrir. Nema því aðeins að bresk stjórnvöld tækju sjálf áhættu af bakábyrg, fyrir jafnri stöðu innlánseigenda í útibúi Landsbankans í London, við innlánatryggingar í öðrum starfandi bönkum á sama markaðssvæði. Annað hefði verið mismunun á réttarstöðu innistæðueigenda, en það þá um leið mismunun á markaðsstöðu og röskun á samkeppni um innlán.

Í ljósi þessa, verður dómstóll sem fjalla ætti um slíkt mál að víkja afar langt frá grundvallarreglu réttlætis, til að heimila saksókn á hendur íslenska ríkinu, vegna vanefnda Breta og Hollendinga á e. lið 2. töluliðar 1. greinar grundvallarreglna EES samningsins. Samkvæmt þessu ákvæði á íslenska ríkið ekki einu sinni aðild að málinu og verður því ekki lögsótt til neinnar ábyrgðar á skuldakröfum á hendur Landsbankanum. Ekki heldur íslenski tryggingasjóðurinn.

Í fjórða og síðasta lið staðhæfingar í framangreindri auglýsingu JÁ hópsins, segir eftirfarandi: "Samþykkt samningsins styrkir lánshæfismat Íslands, erlent lánsfé fæst til uppbyggingar, hagvöxtur eykst og atvinnuleysi minnkar."

Svo mörg voru þau orð. Enginn veit enn hvaða upphæð verður til innheimtu samkvæmt samningnum um Icesave III. Enginn óháður aðili hefur verið fenginn til að sannreyna upplýsingar skilanefndar gamla Landsbankans. Þarna er á ferðinni sömu aðilar sem stöðugt færðu okkur rangar upplýsingar um stöðu bankanna, þar til þeir hrundu. Það er því afar lítil fyrirhyggja í því að taka óendurskoðaðar niðurstöður þessara aðila sem stórasannleika um hve miklar eignir komi frá búi Landsbankans til greiðslu Icesave III.

Samkvæmt samantekt AGS eru skuldir þjóðarbús okkar það miklar að til greiðslufalls horfi. Það er því afar undarleg framsetning hjá JÁ hópnum, að með því að auka við skuldir okkar og vaxtaútgjöld, munum það styrkja lánshæfismat Íslands. Slík fullyrðing flokkast nú frekar undir óábyrgan þekkingarlausan áróður, en vera hvati til endurreisnar á efnahagslífi þjóðar okkar. Hvað rekur fólk áfram í slíkri vitleysu, gegn hagsmunum þjóðar sinnar, er mér hulin ráðgáta.

Í ljósi þeirrar skuldastöðu sem þjóðarbúið er í, er það í besta falli villtur draumur áhættufíkils í fjárhættusækni, að ætla að taka meira fé að láni erlendis, meðan ekki er búið að tryggja greiðsluflæði komandi ára, vegna þeirra lána sem nú þegar eru í farvegi endurgreiðslu. Heyrst hefur að nettó gjaldeyristekjur okkar á ári, þegar búið er að greiða nauðsynlegan innflutning á matvörum, bensíni, olíum og öðrum rekstrarvörum tekjuskapandi útflutningsgreina, eigum við eftir jafnvirði eitthvað rúmra 100 milljarða króna.

Vextir af þegar veittum erlendum lánum okkar nema mörgum tugum milljarða á ári. Ef við ætlum að veita afkomendum okkar einhverja möguleika á að lifa í samræmi við tækni og þekkingu samtíma síns, verðum við að leggja okkur fram um að greiða niður þær skuldir sem núlifandi kynslóðir hafa hlaðið upp á u. þ. b. 30 ára tímabili. Ef við settum stefnuna á að komast út úr þessum skuldum á c. a. 20 árum, gæti það þýtt að við þyrftum að leggja til hliðar 50 - 70 milljarða á ári hverju, til skuldauppgjörs, fyrir utan vaxtagreiðslur.

Eins og staðan er nú í fjármálum heimsins, er útilokað að reikna með öðru en þó nokkrar vaxtahækkanir verði á komandi árum. Að vísu er einnig líklegt að raunvirði gjaldmiðla falli einnig, sem mundi lækka skuldir okkar. Því miður er einnig líklegt að verð á helstu útflutningsvörum okkar muni einnig lækka, vegna samdráttar í fjármálum, sem valda mun veltusamdrætti í flestum þjóðfélögum, hjá miklum meirihluta þegna þeirra. Fyrirsjáanlegt er því að á næstunni munum við ekki stunda mikla uppbyggingu, með auknu erlendu lánsfé, nema við ætlum að stefna þjóðinni í gjaldþrot.

Hins vegar er okkur afar mikilvægt að efla svo trúverðugleika pólitískra stjórnenda landsins, sem og trúverðugleika þingmanna, að þess sjáist greinileg merki í störfum þeirra, að þeir þekki þarfir og möguleika þjóðfélagsins og setji heildarhagsmuni framar sér- og eiginhagsmunum.

Til uppbyggingar atvinnusköpunar og aukins hagvaxtar, eigum við í raun einungis eina færa leið. Hún er sú að tryggja hér trausta samstöðu þjóðar, þings og stjórnvalda, svo erlendir aðilar sjái sér langtímahagsmuni í að leggja hér fram, í eigin áhættu, fjármuni til uppbyggingar gjaldeyrisskapandi starfsemi, sem skili tekjum í ríkiskassann.

Að lokum tek ég undir með niðurlagsorðum JÁ hópsins í auglýsingu sinni, en þau er eftirfarandi:

"Kynnum okkur málið og kjósum það sem er best fyrir land og þjóð."

Ég á sömu óskir til handa þjóð minni. Og eftir að hafa kynnt mér allar aðstæður í nútíð og næstu sýnilegu framtíð, hef ég ákveðið að segja NEI við Icesave III.