OPIÐ BRÉF til Forseta Íslands,

OPIÐ BRÉF

Forseti Íslands,

Hr. Guðni Th. Jóhannesson.

Reykjavík 24. febrúar 2017

ERINDI: Varðar meint vanhæfi 38 þingmanna til að skipa sæti á löggjafarþingi Íslensku þjóðarinnar, með hliðsjón af þeirri vanþekkingu á stjórnskipan lands okkar sem birtist í atkvæðagreiðslu þeirra á Alþingi, um vinnubrögð Kjararáðs.

. 

Deilur í þjóðfélaginu um heimildir Alþingis til framsals á valdi sínu til einstaklinga og lítilla hópa utan viðurkennds stjórnkerfis landsins, hafa því miður farið ört vaxandi á undanförnum árum, jafnvel áratugum. Sú deila sem varð kveikjan að þessum skrifum er deilan um ákvarðanir svonefnds Kjararáðs, sem sagt er að eigi að starfa á grundvelli laga nr. 47/2006. En í 1. gr. nefndra laga er fjallað um mikilvægustu verkefni kjararáðs. Þar segir eftirfarandi:

„Verkefni kjararáðs er að ákveða laun og starfskjör þjóðkjörinna manna, dómara, ráðherra, ráðuneytisstjóra og skrifstofustjóra í Stjórnarráði Íslands, forstöðumanna ríkisstofnana og annarra ríkisstarfsmanna sem svo er háttað um að þau geta ekki ráðist með samningum á venjulegan hátt vegna eðlis starfanna eða samningsstöðu.“

Kjararáð sem þarna um ræðir er skipað 5 mönnum. Þrír þeirra skulu kosnir af Alþingi, einn skipaður af Hæstarétti og sá fimmti skipaður af þeim: „[ráðherra er fer með starfsmannamál ríkisins]“.

Þegar litið er til þessa fyrirkomulags og það borið saman við hlutleysisreglu stjórnarskrár okkar, verður ekki betur séð en að á árinu 2006, hafi Alþingi landsins við setningu þessara laga um kjararáð, gert sig sekt um mjög alvarlegt brot á stjórnarskrá landsins á fleiri en einn veg. Lítum á nokkur atriði.

Gera verður ráð fyrir að það fólk sem sækist eftir þingsæti á löggjafarþingi þjóðarinnar, hafi tiltekna grundvallarþekkingu á stjórnskipan og stjórnarskrá landsins. Að þetta fólk viti einnig að Alþingi geti ekki með heiðarlegu móti sett lög þar sem þingmenn sjálfir afsali skyldu sinni til að verða sjálfir að taka ákvarðanir um aukningu þjóðarútgjalda, í hvaða formi sem þau útgjöld kunna að vera. Allar ákvarðanir Alþingis til myndunar einskonar úrskurðarhópa, til réttarfarslegra ákvarðana um málefni eigin ráðherra eða ráðuneytis, geta aldrei náða lengra en vera hópar sem leggi fram tillögur til niðurstöðu máls, sem síðan þurfi staðfestingu Alþingis eða viðurkenndra dómstóla.

Lagasamþykktir Alþingis handa tilgreindum aðilum til úrskurðar í deilum almennings við ráðherra, ráðuneyti eða undirstofnun ráðuneytis, getur aldrei fullnægt hlutleysis eða ákvæðum stjórnarskrár og stjórnskipunar okkar um óhlutdrægni. Sama á einnig við um lögskipaðan hóp er hafi þann megintilgang að ákvarða aukningu útgjalda ríkissjóðs, án ákvörðunar Alþingis. Í stjórnarskrá okkar eru skýr ákvæði um að ENGA greiðslu megi greiða úr ríkissjóði eða útgjöld ríkissjóðs auka, nema slíkt hafi áður verið samþykkt á Alþingi.

Þessu til viðbótar, verður það að teljast afar alvarleg aðför að því réttarríki sem hér á að vera til staðar, þegar Alþingi beitir sér fyrir samþættingu hagsmuna allra valdamestu og stærstu aðila stjórnskipunar og réttarfars. Með lagasetningu stillir Alþingi öllum þessum aðilum undir eitt sameiginlegt sjónarmið, um verndun eigin hagsmuna. En Alþingi gætir þess ekki að með samþættingu hagsmuna allra þessara valdamestu og stærstu aðila stjórnkerfis okkar, lokar Alþingi um leið öllum kæruleiðum allra stéttarfélaga, fyrirtækja og einstaklinga í landinu, til mótmæla gegn ákvörðun þeirra 5 einstaklinga sem Alþingi felur úrskurðarvald Kjararáðs.

Án framsalsheimilda á fjárreiðuvaldi ríkisjóðs, felur Alþingi tilteknum settum ráðherra og skipuðum dómurum ÆÐSTA dómsstigs þjóðarinnar að vera samábyrg Alþingi við skipun þessara 5 einstaklinga, til ólögmætrar ákvörðunar um launakjör og önnur starfskjör löggjafarvaldsins, auk allra helstu framkvæmdaaðila framkvæmdavaldsins, ásamt öllum dómurum landsins bæði í hérðaðsdómi og Hæstarétti. Hvergi er finnanlegur í landinu til þess bær aðili að geta haft lögsögu yfir þeirri ógnarsamstöðu sem Alþingi hefur mótað þarna, þvert gegn ákvæðum stjórnarskrár landsins.

Einnig er hægt að vísa til fjölda atriða í framangreindum lögum sem benda með svo afgerandi hætti til þess að annað hvort hafi þingmenn ekki lesið yfir þann texta sem þeim var ætlað að samþykkja sem lög landsins, eða þeir hafi ekki næga þekkingu á stjórnskipunarreglum og lögum til að gegna störfum Alþingismanns á löggjafarþingi landsins. Hvort atriðið á við í þessu efni ætla ég ekki að fullyrða en þó verðugt verkefni til rannsóknar, til að fyrirbyggja útskúfun réttlátrar málsmeðferðar.

Hér að framan er vísað til 1. gr. laga um Kjararáð. Í 3. mgr. 2. gr. segir einnig svo:

„Kjararáð kýs formann og varaformann úr hópi aðalmanna og setur sér sjálft starfsreglur.“

Er sá möguleiki fyrir hendi að kjörnir Alþingismenn telji sér heimilt að framselja með svo opnum hætti vald sitt yfir fjárreiðum ríkisins, að þeir geti veitt FIMM MANNA HÓPI, fullt sjálfdæmi um það hvaða starfsreglur þeir setji sjálfum sér? Lítum næst á hvað segir í 4. gr. laganna um Kjararáð. Þar segir:

„4. gr. Kjararáð skipað þremur mönnum ákveður laun og starfskjör ríkisstarfsmanna sem ekki falla undir 3. gr. og svo er háttað um að laun þeirra og starfskjör geta ekki ráðist með samningum á venjulegan hátt vegna eðlis starfanna eða samningsstöðu, sbr. 1. gr. Þetta ákvæði á ekki við um lögreglumenn, tollverði og fangaverði, sbr. 39. gr. laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins.“

Þarna er enn eitt ólögmæta framsal Alþingis á valdi sínu og skyldu. Og nú er það einungis til þriggja einstaklinga. Heimild Alþingis til framsals valdsskyldna sinna er að finna í stjórnarskrá landsins. Varðandi ákvörðun ríkisútgjalda er sú skylda ófrávíkjanleg, að enginn annar en Alþingi geti ákvarðað ríkisútgjöld.  

Lítum þá á það sem sagt er í 5. gr. laga um Kjararáð. Þar segir svo:

„5. gr. Fullskipað kjararáð sker úr um það til hverra ákvörðun launa og starfskjara skv. 4. gr. skuli ná í nánari atriðum en þar greinir.“

 Ekki er enn farið, í lögum um Kjararáð, að fá því ráði neitt ÚRSKURÐARVALD. Úrskurðarvald er í raun dómsvald. Engum Kjararáðsmanni er gert að uppfylla skilyrði til embættis héraðsdómara. Af þeirri ástæðu, ásamt öllum öðrum ástæðunum, er með öllu útilokað að kjararáð geti haft úrskurðarvald.

En í upphafi 6. gr. laganna um Kjararáð segir:

„6. gr. Kjararáð aflar sér af sjálfsdáðum nauðsynlegra gagna og upplýsinga“

Enn á ný framselur Alþingi 5 manna hópi vald sitt til verndunar lögskipaðra mannréttinda. Þarna segir að Kjararáð af sjálfsdáðum ákveði hvaða aðferðum það beiti. Enn kemur í ljós að þeir sem sömdu lagatextann fyrir lögin um kjararáð, virðast hafa verið ókunnir ákvæðum stjórnarskrár um hlutlausa og óhlutdræga málsmeðferð, því textahöfundar telja kjararáð: „getur og heimilað málsaðilum að reifa mál sitt fyrir ráðinu.“ Ekki er þetta nú beinlínis í anda stjórnarskrár okkar.

En í lok 8. gr. laga um Kjararáð segir svo:

„Við ákvörðun launakjara skv. 4. gr. skal kjararáð sérstaklega gæta samræmis milli þeirra og þeirra kjara hjá ríkinu sem greidd eru á grundvelli kjarasamninga annars vegar og ákvarðana kjararáðs skv. 3. gr. hins vegar.

Kjararáð skal ætíð taka tillit til almennrar þróunar kjaramála á vinnumarkaði.“

Varla fer á milli mála að Kjararáð hefur algjörlega litið framhjá þessu ákvæði í lögum um ráðið að undanförnu en talið sig hafa sjálfdæmi, eins og víða má merkja í lögunum og einnig hefur verið vakin athygli á hér.

Í 10. gr. laga um kjararáð er þessum 5 einstaklingum enn falið fullt sjálfdæmi um hvort og þá með hvaða hætti þeir bregðist við. Í upphafi 10. gr. lagana segir svo:

10. „gr. Kjararáð skal taka mál til meðferðar þegar því þykir þurfa og ætíð ef orðið hafa verulegar breytingar á þeim launum í þjóðfélaginu sem höfð skulu til viðmiðunar samkvæmt lögum þessum eða á störfum þeirra sem úrskurðarvald þess tekur til.“

Enn virðist sjálfdæmið augljóst. Þarna er talað um verulegar breytingar en ekkert um það getið hver eigi að meta þær breytingar. Og enn er sorglegt að sjá í lögum sem ekki fela í sér neitt úrskurðarvald og engum nefndarmanni sé áskilið að hafa menntun né réttindi til að fella úrskurð, þá skuli enn vera lögð áhersla á úrskurðarvald þessarar nefndar.

Enn fremur segir eftirfarandi í 10. gr. laganna:

„Eigi sjaldnar en árlega skal kjararáð meta hvort tilefni sé til breytinga á starfskjörum sem það ákveður. Kjararáð getur þó ákveðið að stefnumarkandi ákvarðanir um innbyrðis launahlutföll og heildarstarfskjör á ákvörðunarsviði ráðsins séu teknar sjaldnar, allt að fjórða hvert ár.“

Dálítið er það merkilegt sem þarna er sagt, í ljósi þess að í lok 8. gr. er sagt að „Kjararáð skal ætíð taka tillit til almennrar þróunar kjaramála á vinnumarkaði.“ Þetta virðist falla illa að því sem þarna er sagt um að kjararáð geti tekið stefnumarkandi ákvarðanir um innbyrðis launahlutföll og heildarstarfskjör, án þess að taka tillit til þess sem segir í lok 8. gr. um að Kjararáð skuli ætíð taka tillit til almennrar þróunar kjaramála á vinnumarkaði.

Í handbók Stjórnarráðsins um textagerð lagafrumvarpa, er tekið fram að lagatextinn skuli vera skýr og gefa skýra mynd af því sem lögin eiga að boða. Greinilega er langur vegur frá því að lögin um kjararáð falli í slíka flokkun. Sýnt hefur verið fram á að kjararáði virðist ekki hafa verið færðar neinar skýrar reglur til að starfa eftir, því í mjög mörgum lagagreinum segir að kjararáð móti og ákveði sjálft hvernig það vinnur.   Hér í lokin skal enn hnykkt á því greinilega heimildarlausa orðatiltæki í lagatextanum að kjararáð hafi vald eða heimild til AÐ FELLA ÚRSKURÐI.

„Kjararáð skal birta ákvarðanir sínar og úrskurði og ástæður fyrir þeim opinberlega með skipulegum og aðgengilegum hætti.“

„Ákvörðunum og úrskurðum kjararáðs verður ekki skotið til annars stjórnvalds.“

Margítekað hefur verið bent á það í þessari umfjöllun um ábyrgðarlaus og óvönduð vinnubrögð Alþingis í sambandi við setningu laga um kjaradóm, nr. 47/2006. Af því sem hér hefur verið rakið er augljóst að ENGINN meintur úrskurður kjaradóms getur haft réttarfarsleg áhrif eða þýðingu af þeim ástæðum sem að framan eru raktar.

Hr. Forseti.

Eigi sá möguleiki að vera raunhæfur, að núlifandi fólk á besta aldri, geti vænst þess að samfélagi okkar verði siglt út úr margra ára virðingarleysi Alþingis gagnvart stjórnarskrá landsins, mannvirðingu og heiðarleika, verður þjóðin að eiga trausta fótfestu í embætti Forseta Íslands. Samtvinnun allra framangreindra valdaafla í þjóðfélaginu í eina hagsmunablokk launa og starfskjara, hefur um margra ára skeið birst þjóðinni í illskiljanlegum verndardómum réttarkerfis okkar yfir margháttuðum ógæfuverkum sem framin hafa verið á Alþingi.

Virðingarfyllst

Guðbjörn Jónsson

Ps: Afri af bréfi þessu verður sent til (ÖSE), Öryggis og Samvinnustofnunar Evrópu. 

Bréf 2 til Creditinfo

Creditinfo,

Höfðabakka 9, 110 Reykjavík.

Reykjavík 6. febrúar 2017.

 ERINDI: Vegna áðursendrar fyrirspurnar um heimildalausa notkun á nafni konu minnar Ragnheiðar Benediktsdóttur kt: 141042-4329

 Sæl Auður og þakka þér svarið. 

Þú svarar því skilmerkilega að það hafi verið Íslandsbanki sem óskaði upplýsinga úr VOG vanskilaskrá hjá ykkur.  EN mér er enn spurn.  Á hvaða grundvelli og eftir hvaða lagaheimildum er Ragnheiður á vanskilaskrá hjá ykkur?  Eðlilegast hefði verið að þú hefðir sent með svar þínu afritið af beiðni Íslandsbanka en þar sem það var ekki gert, fer ég fram á að fá afrit af framangreindri beiðni Íslandsbanka. Mig langar mikið til að sjá í hvaða lagaheimildir þeir vísa, því öll fjármálaumsvif Ragnheiðar fara fram hjá Íslandsbanka og forverum hans, allt aftur til Alþýðubanka.  

Í svari þínu nú segir þú að í bréfi ykkar dags. 7. jan. 2017, hafi komið fram að Íslandsbanki hafi sett fram beiðnina um upplýsingar úr VOG vanskilaskrá.  Þetta er ekki rétt. Bréfið frá 7. jan. 2017 hefst á þessum orðum: 

„Með þessu bréfi tilkynnum við að leitað hefur verið upplýsinga  um stöðu þína í neðangreindum skrám.“

Neðangreindar skrár eru svo:

1. VOG vanskilaskrá,
2. fyrirtækið Íslandsbanki,
3. og skrá um lánshæfismat. 

Með venjulegum lesskilningi á íslensku máli er sem sagt leitað að „upplýsingum“. Frá þessum aðilum, en ekkert getið um fyrir hvern leitað var, eða samkvæmt hvaða lagaheimildum leitin er framkvæmd. 

Í bréfi Creditinfo frá 7. jan. 2017, segir enn fremur: 

„Heimildir til uppflettinga eru mismunandi eftir tegund þeirra upplýsinga sem eru sóttar hverju sinni og má sjá frekari upplýsingar um þær á bakhlið þessarar tilkynningar.“ 

Á bakhlið bréfsins sem þið kallið TILKYNNINGU er að finna upptalningu eftirtalinna uppflettinga:

„Lánshæfismat: - Skuldastöðukerfi: - Kennitöluleit í fasteigna og ökutækjaskrá: - Vanskilasskrá: - Aðrar upplýsinga:“ Til nánari skýringa á því síðast talda segir í texta:

„Einstaklingar geta sótt ýmiss konar upplýsingar um sig sjálfa á þjónustuvef einstaklinga á creditinfo.is. Þessi tilkynning, sem og aðrar tilkynningar sem kunna að verða sendar síðar, birtast á vefsvæði viðkomandi (Mitt creditinfo) undir rafræn skjöl.“

Litabreytingar í texta eru áhersluatriði frá undirrituðum.

Að þið rekið „þjónustuvef fyrir einstaklinga“, hlýtur að tákna að þið rekið einhverja þjónustustarfsemi sem einstaklingar geti keypt aðgang að. Að þið bendið konu minni á, sem aldrei hefur stofnað til viðaskiptasambands við fyrirtæki ykkar, „að hér eftir verði uppflettingar um þig sendar rafrænt á vefsvæði þitt á www.creditinfo.is og birtist þar undir Rafræn skjöl.“

Þessar upplýsingar verða ekki skildar öðruvísi en svo að þið teljið ykkur hafa heimild til að fara inn í friðhelgisumhverfi hennar og sækja þangað upplýsingar sem þið seljið þeim sem eftir leita. Þið hafið nú að eigin frumkvæði upplýst að þið hafið farið inn í friðhelgi einkalífs hennar, sem varið á að vera með 71. gr. stjórnarskrár. Ragnheiður kannast ekki við að hafa veitt ykkur heimild til afskipta, njósna eða upplýsingasölu úr sínu einkalífi. Augljóslega hafið þið því játað á ykkur alvarlegt brot á skýru friðhelgisákvæði stjórnarskrár með því að vera með konu á vanskilaskrá, sem hvergi hefur verið í vanskilum í áratugi.

Þessu til viðbótar upplýsið þið síðan að þið takið ófrjálsri hendi (án heimildar hennar) kennitölu Ragnheiðar og stofnið vefsvæði hennar innan ykkar fyrirtækistölvu, eins og hún sé viðskiptaaðili ykkar. Ragnheiður kannast ekki við að hafa veitt neinum heimild til notkunar á kennitölu sinni, öðrum en þeim þjónustuaðilum sem hún er í viðskiptasambandi við vegna fastra útgjalda heimilisins. Af þeirri ástæðu er gerð krafa á ykkur að loka nú þegar umræddum viðskiptavef hennar innan fyrirtækis ykkar og eyða þegar í stað öllum upplýsingum um Ragnheiði sem kunna að vera í tölvukerfum ykkar. Að lokinni þeirri aðgerð er farið fram á að þið sendið henni keyrslupplýsingar tölvukerfis ykkar um að vefsvæði hennar og öllum gögnum um hana hafi verið eytt úr tölvukerfi ykkar, þar sem þið hafið aldrei fengið heimild til að fá afrit af neinum persónulegum gögnum hennar. Og eðlilega hljótið þið að sjá að slíkt viðskiptasamband mun ekki verða tekið upp við ykkur á næstu áratugum. 

Af öllum framangreindum ástæðum tel ég augljóst framferði ykkur geti ekki annað en verið utan lagaheimilda, þar sem fyrirtæki ykkur hefur ALDREI verið veitt heimild til að hafa nafn Ragnheiðar á einhverri skrá hjá ykkur, en þar er það greinilega án hennar vitundar og samþykkis. Sé nafn hennar tengt vanskilaskrá hjá ykkur, er þar um að ræða einhver atvik sem ekki eiga sér stoð í lögum. Ef svo er, eru þið án lagaheimilda að varpa ljótum bletti á hennar ótvíræða heiðarleika og réttsýni, sem hún hefur í hvívetna sýnt af sér í gegnum lífshlaupið. Af öllum framangreinum ástæðum vænti ég ýtarlegra útskýringa á meintum lagaheimildum ykkar til að hafa nafn hennar á skrá hjá ykkur og fara inn í viðskiptaumhverfi hennar og veita þriðja aðila  upplýsingar þaðan, allt án heimildar hennar.  

 Vænti umbeðinna upplýsinga hið fyrsta.

Með kveðju, 

Guðbjörn Jonsson

 

Er 3. dómsstigið mikilvægasta réttarfarsbótin ?

Í mörg ár hefur verið vaxandi kurr og óánægja með réttarfarið í landinu. Mörgum finnst of lítið bera á réttlæti í úrvinnslu dómstóla, en sífellt meira bera á ýmiskonar óheilbrigðum lagaklækjum. Til að auðvelda slíkt háttalag hefur lagatexti sífellt orðið ómarkvissari og fjarlægari þeim megintilgangi sem lögunum var ætlað að þjóna.

 Þarna má segja að maður komi beint að þeirri merkilegu viðleitni meðal lögfræðinga að ekkert sé í raun og veru rétt. Spurningin sé hins vegar hvernig til takist að færa fram rök fyrir því að eðlilega hafi verið staðið að verki, eða á hinn veginn að sýna fram á að við framkvæmdina hafi lög eða aðrar reglur verið brotnar. Afleiðing af þessu hefur verið sú að alltof oft rekur maður sig á lokaritgerðir útskriftarnema úr lögfræðinámi, þar sem undirstaða ritgerðar er fullyrðing einhvers „lögvitrings“, sem aldrei hefur verið rökstudd til hlýtar eða sett fram, dómtæk sönnun fyrir því að fullyrðingin sé rétt. Og kannski er í svona tilfelli mikilvægasti þátturinn fyrir þeirri skoðun að í raun sé ekkert til sem heitir RÉTT.

Eitt gleggsta dæmið um hvað talist geti rétt, er ítarlegur rökstuðningur nokkurra merkra „lögvitringa“, sem haldið hafa því fram í rituðu máli að útvegsmenn EIGI kvótann, á grundvelli þess að þeir hafi keypt hann af annarri útgerð sem hafði kvótan sem „varanlega aflaheimild“. Aldrei hef ég orðið var við að úthlutað væri í Íslenskri fiskveiðilögsögu „varanlegum“ aflaheimildum. Líklega munu fylgjendur „lögvitringanna“ halda því fram að útvegsmenn eigi varanlegar aflaheimildir. Það komi fram í fyrsta Hæstaréttardómi um sölu aflaheimilda að útgerð sé heimilt að selja frá sér varanlega aflaheimild. Gallinn við þetta er sá að ENGAR lagaforsendur voru fyrir þessari niðurstöðu Hæstaréttar, heldur eru þar einhver mistök sem ekki hafa verið krufin. Slík mistök dómstóls geta aldrei, með heiðarlegum hætti, orðið forsenda til eftirbreytni í síðari málum. En það hefur því miður verið gert, sem er augljóst dæmi um skort á heiðarleika í réttarkerfinu. 

Því miður er það sem hér hefur verið rakið ekki einsdæmi í réttarfari okkar. Þar er óhugnanlega langur listi yfir mál þar sem áberandi skortur er á heiðarleika. Þessi óheiðarleiki hefur síðan breytt úr sér og mundi ég segja að nú orðið væru fjölmiðlar stórtækari í óheiðarleikanum en réttarkerfið. Þó er eitt nýlegt dæmi þar sem réttarkerfið er annað hvort hættulega siðblint, eða það þorir ekki í bein átök við fjölmiðla. Þar á ég við mjög svo óheiðarlega og grófa aðför Sænska ríkissjónvarpsins í mars 2016, að þáverandi forsætisráðherra okkar, Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni. Það er svona með því óþverralegasta sem ég hef séð sett fram í fjölmiðlum, því ENGIN haldbær rök voru fyrir þeim ásökunum sem fram voru bornar. Samtals voru um 20 lögbrotsatriði í kastljósþættinum sem sýndi hina óheiðarlegu aðför sænska sjónvarpsins. 

Ég ritaði Ríkissaksóknara bréf, þar sem ég benti á þessi lögbrotsatriði. Ríkissaksóknari sagði þetta ekki koma sér við. Ríkissaksóknari eyddi þó 9 árum og eflaust mörgum tugum milljóna í að reyna að fá Eggert Haukdal dæmdan fyrir sakarefni sem hann bar enga ábyrgð á. Ríkissaksóknara fannst einnig óþarfi að endurskoða dóm héraðsdóms Vesturlands frá árinu 2012, þar sem saklaus maður var dæmdur til þungrar sektar og tímabundinna sviptingar veiðiheimilda. Allur sá málsfarvegur var svo óralangt frá reglum í Íslenskum lögum. Áberandi var vanþekking lögreglunnar á þeim lögum sem þeir átti að starfa eftir. Og sama vanþekking var á réttindum manna sem grunur beindist að, án þess að fyrir höndum séu nein sönnunargögn eða formleg rannsókn hafin. Síðasti pósturinn í þessu ljóta máli var svo framganga þáverandi dómstjóra, sem var dómari í málinu. Ákæran kom fyrst fram tveimur árum eftir hið meinta brot, en engin rannsókn framkvæmd á tímabilinu. Ákæran var því gefin út 1 og ½ ári eftir að ákærufrestur rann út.

Hægt væri að rekja marga svona þætti þar sem lögregla og héraðsdómar fara með mál í tóma vitleysu. Skortur á heiðarleika þessara aðila og augljós brot þeirra á augljósum laga og mannréttindareglum eru svo mörg að manni ógnar bara að lesa þær niðurstöður af blaði. Í óformlegri talningu sem ég framkvæmdi á heimasíðum héraðsdómstóla landsins yfir árin júní 2012 til október 2014 voru dæmdir í héraðsdómum landsins 116 ólöglegir sakadómar, þar sem dómari var ekki í dómarasæti, þar sat, án löglegrar heimildar, aðstoðarmaður dómara og dæmdi fólk jafnvel til fangelsisvistar. Af þessu 116 málum sem aðstoðarmenn dæmdu, voru sakborningar án verjanda í 63 málum, eða í 53,3% málanna. Þegar skoðuð var áætlun dómstjóranna um setu aðstoðarmanna í dómarasætum síðustu 2 mánuði ársins 2014, kom í ljós að áætlunin hljóðað upp á að 190 sinnum myndu aðstoðarmenn, ólöglega, sitja í dómarasætum til áramóta 2014. 

Hér hafa aðeins verið rakin örfá dæmi sem í engu mun breytast þó 3. dómsstigið bætist við. Áfram verð vinnubrögðin þau sömu við rannsókn mála, ákæruferli og dóma héraðsdóma, vonandi með dómurum í dómarasætum. Að óbreyttu sýnist mér því 3. dómsstigið fyrst og fremst auka kostnað ríkisins en ekki auka heiðarleika í vinnubrögðum sem skila mundi réttlátari málsmeðferð. Það hefði verið umtalsvert meira gagn að því að endurskoða af heiðarleika lögin um meðferð einkamála, lög um dómstóla og lög um lögmenn. Ef þessi þrenn lög hefðu verið endurskoðuð og gerð heilsteyptari, hefði málum tvímælalaust fækkað verulega, því þá hefði fækkað þeim tilvikum þar sem farið er af stað með vonlaus mál í von um að geta blekkt dómarana. 

Áhrifamesta aðgerðin til að fækka hér dómsmálum hefði tvímælalaust verið yfirgripsmiklar endurbætur á lögum um viðskiptalíf landsins og tel ég lánastofnanir þar með. Viðskiptasiðferði hjá okkur er á afar lágu plani. Er það tvímælalaust runnið frá sömu rótum og óheiðarleiki í réttarfarsmálum, frá skorti á heiðarleika og virðingu gagnvart viðskiptaaðilanum. Réttarstaða viðskiptaaðilans/neytandans, er í Íslensku umhverfi viðskipta og réttarfars afar takmörkuð og víða minna en ekki neitt. Með því að vanda umtalsvert betur löggjöf viðskiptaumhverfis, væri líklega hægt að fækka dómsmálum á Íslandi um nánast helming. Það mundi létta á dómstólunum. 

Þá er lokavinkillinn í þessum skrifum mínum tengdur vaxandi óheiðarleika, árásarhneigðar og iðulega augljósari illkvittni fjölmargra fjölmiðla, en þó alls ekki allra. Tel ég þá vefmiðlana með fjölmiðlum. Ég hef dálítið rætt við ýmsa aðila sem skrifa í fjölmiðla og stöðugt hefur aukist undrun mín á skilningi ýmiss fjölmiðlafólks á hugtakinu „tjáningarfrelsi“. Eftir að svokallað „Wintrismál“ kom upp s. l. vor, átti ég langt og gott samtal við formann Blaðamannafélagsins. Ég verð að játa að mér kom afar einkennilega fyrir sjónir viðhorf hans til réttlætis og heiðarleika í umfjöllun. Hann gat með engu móti séð að kynnir kastljóssins 03.04. 2016 hefði verið of fullyrðingaglaður miðað við það að engar haldbærar sannanir voru til fyrir ásökunum hans á hendur þáverandi forsætisráðherra. Einnig varð ég afar undrandi á ummælum Sænska sjónvarpsmannsins Sven Bergman, í samtali við Mbl.is, þar sem hann sagði: 

„Ég skil vel að herra Gunnlaugsson og aðstoðarmennirnir hans hafi verið mjög reiðir við okkur. Ég ræddi lengi við Jóhannes Skúlason (aðstoðarmann Sigmundar Davíðs) eftir að Gunnlaugsson gekk út og sagðist skilja reiði þeirra. Það er samt ekki mitt hlutverk sem blaðamaður að hugsa um afleiðingarnar en ég skil vel tilfinningar Íslendinga“. 

Í þessu tilfelli er það einmitt þessi blaðamaður sem skipuleggur aðför að embætti forsætisráðherrans, með það að markmiði að ræna manninn æru sinni, án dómtækra sannana. Einnig var markmið þeirra að fella löglega kjörna ríkisstjórn Íslands. Það kemur mjög skýrt fram í sænska þættinum. Það sem maður er hins vegar afar undrandi á er það sem Sven segir í lok viðtalsins við Mbl.is. Þar segir hann:

„Við vorum með staðreyndirnar og spurðum spurninga út í þær, það er allt og sumt,“ greinir Bergman frá í samtali við mbl.is.“ 

Þarna fer Sven Bergman gróflega með rangt mál. Þeir voru ekki með neinar sannanir. Honum er að vísu vorkunn, því hann hefur eðlilega trúað á að rannsókn vinar hans væri byggð á traustum sönnunum, en svo reyndist ekki vera, þegar á reyndi. 

Ekki meira um þetta. Eins og hér hefur verið drepið á er óheiðarleiki í athafnalífi, viðksiptalífi og réttarfari. Afar stór þáttur í þessu er óheiðarleiki blaðamanna, sem virðast líta á sig sem einkonar fríríki, utan við lög og réttlæti þeirra þjóðfélaga sem þeir starfa í. Ég fæ ekki séð að þriðja dómsstigið breyti á neinn máta þeim vandræðium sem við stöndum frammi fyrir, því miður.

       

Opið bréf til Umboðsmanns Alþingis

Umboðsmaður Alþingis,

Templarasundi 5, 101 Reykjavík.

Reykjavík 19. nóv. 2016.

 

ERINDI: Ósk um skoðun raunverulegra valdheimilda svonefndra „Úrskurðanefnda“ ýmissa málaflokka er varða samskipti almennings við stjórnkerfið.

 

 Erindi þetta er sent yður með ósk um að þér beitið frumkvæðisrannsókn varðandi þær lagaforsendur sem kunna að vera fyrir nefndum „Úrskurðarnefndum“ ýmissa málaflokka er varða samskipti einstaklinga, fyrirtækja og stofnana við þau ráðuneyti sem fara með viðkomandi málaflokk.

Sammerkt er með þeim málaflokkum sem undirritaður hefur kynnst, eða haft spurnir af, er að viðkomandi aðili verður óánægður með úrskurð undirstofnunar viðkomandi ráðuneytis. Í lögum um viðkomandi starfsemi er í flestum tilfellum settur fram sambærilegur texti, líkt hljóðandi og það sýnishorn sem hér er birt úr lögum um Almannatryggingar nr. 100/2007. Þar segir eftirfarandi í 7. gr.

„7. gr. [Rísi ágreiningur um grundvöll, skilyrði eða upphæð bóta eða greiðslna samkvæmt lögum þessum kveður sjálfstæð og óháð nefnd, úrskurðarnefnd almannatrygginga, upp úrskurð í málinu. Sama gildir um ágreining um endurkröfurétt, ofgreiðslur og innheimtu þeirra, sbr. 55. gr.]¹⁾

Ráðherra skipar þrjá menn í nefndina og jafnmarga til vara til sex ára í senn. Hæstiréttur tilnefnir tvo menn. Skal annar þeirra uppfylla skilyrði um embættisgengi héraðsdómara og vera formaður nefndarinnar en hinn skal vera læknir og varaformaður hennar. Einn nefndarmanna skal skipaður án tilnefningar. Varamenn skulu tilnefndir á sama hátt og uppfylla sömu hæfisskilyrði og aðalmenn.

Í grundvallarlögum lýðveldis okkar, stjórnarskránni, lögum nr. 33/1944, er í 2. gr. skýr ákvæði um hvernig valdsþættir skiptast milli þriggja aðila og hverjir það eru sem hafa heimild til valdsákvörðunar í hverjum hinna þriggja liða. Í fyrsta lið fer Forseti Íslands og Alþingi með löggjafarvaldið. Í öðrum lið fara Forseti Íslands og ráðherrar með framkvæmdavaldið. Í þriðja lið fara dómendur, með dómsvaldið.

Í 59. gr. stjórnarskrár segir að: „Skipun dómsvaldsins verður eigi ákveðin nema með lögum.“

Lítum þá nánar á það sem segir í 7. gr. laga nr. 100/2007. Þar er sagt að: „Rísi ágreiningur um grundvöll, skilyrði eða upphæð bóta eða greiðslna samkvæmt lögum þessum kveður sjálfstæð og óháð nefnd, úrskurðarnefnd almannatrygginga, upp úrskurð í málinu.“

Um þá nefnd sem þarna er tiltekin segir í 2. mgr. 7. gr. laga nr. 100/2007, að: „Ráðherra skipar þrjá menn í nefndina og jafnmarga til vara.“

Þegar maður les svona texta í nýlegum lögum frá Alþingi, getur maður ekki annað en spurt sig hvort Alþingismenn séu svo ókunnir og ómeðvitaðir um mikilvægustu ákvæði grundvallarlaga samfélags okkar, stjórnarskrár Lýðveldisins, að þeir skili lagatexta frá sér með slíkum ágöllum sem þarna eru. Ráðherra skipuð nefnd, sem hvergi í lögum er skilgreind til dómsúrskurða, getur ekki samkvæmt ákvæðum stjórnarskrár okkar, öðlast heimild til að fella úrkurð um þau ágreiningsatriði sem milli aðila máls standa.

Í 59. gr. stjórnarskrár segir að: >Skipun dómsvaldsins verður eigi ákveðin nema með lögum.<

Og í 60. gr. segir að: >Dómendur skera úr öllum ágreiningi um embættistakmörk yfirvalda.<

Eins og hér hefur verið rakið, verður ekki séð að Alþingi geti með lögmætum hætti veitt ráðherra valdheimild til skipunar nefndar, sem ætlað er það vald að skera úr um ágreining málsaðila við undirstofnun sama ráðherra og ætlað er það vald að skipa úrskurðaraðila innan eigin málaflokka. Í 70. gr. stjórnarskrár er afar skýrt ákvæði um grundvallarrétt þeirra er telja á rétt sinn hallað en þar segir:

„70. gr. Öllum ber réttur til að fá úrlausn um réttindi sín og skyldur eða um ákæru á hendur sér um refsiverða háttsemi með réttlátri málsmeðferð innan hæfilegs tíma fyrir óháðum og óhlutdrægum dómstóli…..“

Þá ber einnig að geta þess að Dómendur eru SKIPAÐIR til starfa í lögboðnum dómstólum. Í 20 gr. stjórnarskrár segir að: „Forseti lýðveldisins veitir þau embætti, er lög mæla.

Engan má skipa embættismann, nema hann hafi íslenskan ríkisborgararétt. Embættismaður hver skal vinna eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni.“

Eins og hér hefur verið rakið, verða því ekki fundnar heimildir í stjórnarskrá að ráðherra skipaðar úrskurðarnefndir, utan dómstólasviðs og án skýrra sjálfstæðra laga um starfsreglur og skyldur slíkrar nefndar, geti fellt aðfararhæfa bindandi úrskurði í deilumáli einhvers aðila við undirstofnun sama ráðherra og skipaði nefndina. Að mati undirritaðs getur slík nefnd ekki með nokkurum rétti fellt íþyngjandi úrskurði í þágu undirstofnunar þess ráðherra sem veitti þeim starfið. Slík er í beinni andstöðu við meginreglu stjórnarskrár landsins um óháðan og óhlutdrægan dómstól, sem tryggi svo sem kostur er öllum þann rétt sem öllum ber, samkvæmt 70. gr. stjórnarskrár.

Stöðugt er verið að beita þessum meintu ólögmætu úrskurðarnefndum gegn fólkinu en ekki farin hin eðlilega leið 70. gr. stjórnarskrár að ljúka ágreining með réttlátri málsmeðferð innan hæfilegs tíma fyrir óháðum og óhlutdrægum dómstóli…..“

Það er von undirritaðs, að með því að vekja á þennan hátt athygli yðar á þessum alvarlega ólögmætu aðgerðum, t. d. gegn varnarlausum viðskiptaaðilum Tryggingastofnunar ríkisins, munið þér skoða lagasetninguna um meint ólögmætt sjálfstætt dóms- eða úrskurðarkerfis, innan hvers ráðuneytis fyrir sig, sem þarna hefur verið komið á fót, bersýnilega utan ákvæða stjórnarskrár, laga og réttarfarsreglna lýðveldis okkar.

Undirritaður hefur orðið fyrir ólögmætum og óréttmætum úrskurði svona nefndar, þar sem ólögmætum úrskrði var beitt gegn undirrituðum, til að hafa af honum verulegan hluta lífeyrisgreiðslna hans um nokkurra ára skeið. Nokkuð oft verður vart við einkennilega úrskuði svona nefnda. Og síðast nú í liðinni viku mátti heyra að án réttlátrar málsmeðferðar innan hæfilegs tíma fyrir óháðum og óhlutdrægum dómstóli…..“, væri Póst og fjarskiptastofnun nú að hótað að taka af Útvarpi Sögu, senditíðni fyrir stærsta sendinn þeirra, þó heimildir til slíks verði ekki auðveldlega fundnar í lögum um viðkomandi ríkisstofnun.

Rekstraraðilum Útvarps Sögu mun vera vísað á að beina kvörtunum sínum til sjálfstæðrar >úrskurðarnefndar< Póst og fjarskiptastofnunar, sem felli endanlegan úrskurð, sem verði aðfararhæfur. Af lögum um Póst og fjarskiptastofnun verður ekki séð að stofnunin hafi heimild til geðþóttaákvarðana um hverjir verði sviptir starfsleyfi einstakra tíðnisviða. Óhætt er að segja að Útvarp Saga hafi skapað sér sess sem ein vinsælasta útvrpsstöð eldra fólks og öryrkja og margra fleiri hlustenda. Segja má að Útvarp Saga sé einn gagnvirkasti fjölmiðill landsins, því þar gefst hlustendum langur tími í viku hverri til að tjá skoðanir sínar, í beinni útsendingu, á stjórnarháttum og landsmálum almennt. Á Útvarpi Sögu fær fólk, innan eðlilegra kurteisismarka, að tjá skoðanir sínar mótbárulaust. Útvarp Saga er því í raun eina hlutlausa almenningsútvarp landsins og sem ein aðal útvarpsstöð aldraðra og öryrkja.

Undirritaður veit að þér getið ekki tekið þetta erindi beinlínis sem kvörtunaratriði. Hins vegar er ljóst að mikill fjöldi eldri borgara og öryrkja mundu vilja koma á framfæri við yður svona kvörtun vegna Útvarps Sögu, sem er nánast sú eina afþreying sem er í boði fyrir okkar tekjuaðstæður, þar sem lífeyrir okkar er tæplega fyrir nauðþurfta þörfum. Af þeim sökum stendur okkur ekki til boða þau skemmti- eða afþreyingaratriði sem leikhús, tónlistahús og aðrir skemmtistaðir bjóða uppá, fyrir þá sem hafa ráð á að eyða peningum í slíkt.

Ég veit ekki hvort einhverjir hafi kvartað til yðar vegna ótvírætt ólögmætra skerðinga á lífeyrisgreiðslum til okkar, frá ársbyrjn 2009, en þær skerðingar hafa aldrei verið leiðréttar. Og lögin um lífeyri okkar frá þeim tíma aldrei verið rétt framkvæmd síðan. Ég sendi yður líklega síðar samantekt sem ég sendi Alþingismönnum, þar sem undirritaður uppskar ein minnstu viðbrögð stjórnkerfis, sem hann hefur reynt á yfir 40 ára ferli sínum í baráttu fyrir þá sem minna mega sín í þjóðfélaginu. Af sendingu erindisins á 63 þingmenn, féll ég eitt fjögurra stafa orð til baka, sem var TAKK og ekkert annað.

Bréf þetta er fyrst og fremst ætlaði til að vekja athygli yðar á þeirra alvarlegu yfirsjón sem gerð hefur verið með lagasetningu um sjálfstæðar „Úrskurðarnefndir“, ýmissa ráðuneyta í stjórnkerfi okkar og þeim alvarlegu réttarbrotum sem af þeim leiða.

Með vinsemd og virðingu,

Guðbjörn Jónsson, Fyrrv. ráðgjafi.

 

 

Hælisleitendur, sérstakur Fjárlagaliður

Ég skal fúslega viðurkenna að ég varð meira en lítið undrandi þegar ég fann >hælisleitendur< sem sérstakan Fjárlagalið í ríkisbókhaldi okkar. Það hafði alveg farið fram hjá mér að þjóðin hefði verið spurð um hvort hún vildi taka á framfæri sitt einhvern fjölda sjálfskipaðra >hælisleitenda<  og í það verkefni væri varið hluta af skatttekjum þjóðarinnar.

Hér er ég ekki að tala um að hverfa frá viðurkenndri neyðarhjálp við fólk sem lendir í raunverulegri neyð og leitar á náðir alþjóðlegra og viðurkenndra hjálparsamtaka. Hins vegar verður að viðurkenna að það er engin leið fyrir smáþjóð eins og Ísland, að ætla að bjarga öllum þeim sem sjálfir úrskurða sig hjálpar þurfi.

Það hefur hingað til sýnt sig að við getum ekki einu sinni hjálpað okkar eigin fólki, sem vegna langvarandi veikinda eða annarra atvika sem rænir fólk sjálfsaga og viljafestu til að sjá sjálu sér farborða.

Í dag er sagt að nokkur fjöldi Íslenskra ríkisborgara sé á vergangi, eigi hvergi höfði sínu skjól. Á sama tíma berast fréttir af því að heilbrigt ERLENT ferðafólk komi hingað og skrái sig sjálft hjálparþurfi. Þegar í stað er brugðist við og því fólki veitt húsaskjól, tekin íbúð á leigu, eða fáist ekki íbúð er fólkinu komið fyrir, á kostnað ríkisins, á einhverju hótelanna í borginni.

Það vakti athygli mína að ENGINN fjárlagaliður er sérmerktur Íslendingum sem ekki geta séð sér farborða. Íslending sem er hjálparþurfi, varðandi húsnæði, húsbúnað eða aðra útgjaldaliði sjálfstæðs lífs, er vísað á yfirfullt Gistiskýli Borgarinnar eða í Konukot, sem líka er þétt setið.

Þegar maður horfir á þessa smánarlegu framkomu gagnvart okkar eigin fólki, á sama tíma og erlendu ferðafólki, sem hingað kemur, fær sjálft að úrskurða sig hjálparþurfi. Það sjálft tekur því einhliða ákvörðun um að Íslenska ríkið skuli sjá þeim fyrir húsnæði sem teljist boðlegt heimili, fái allan eðlilegan kostnað greiddan auk vasapeninga, einnig fyrir börnin. Þegar við látum það spyrjast út í heim að hér geti fólk lifað á kostnað ríkisins í eitt ár eða meira og jafnframt unnið sér inn skattfríar tekjur, er viðbúið að aðsóknin aukist verulega. Erum við viðbúin að mæta  öllum þeim kostnaði sem því fylgir fyrir ríkissjóð og skattgreiðendur? Þá er jafnframt eðlilegt að spurt sé hvort eðlilegt sé að ERLENT FÓLK, geti sjálft skilgreint sig hjálparþurfi, og sé þá sjálfkrafa skilgreint með friðhelgi hér á  landi og jafnframt orðinn sem sjálfstæður fjárlagaliður?

Ég er ekki í neinum vafa um að nú rísa upp okkar þekktu öfgahópar sem virðast hafa það eina markmið að eyðileggja það samfélag sem hér hefur verið byggt upp í þokkalegri samstöðu þjóðarinnar. En þessu blessaða fólki sést yfir þá staðreynd að um leið og þeim tekst ætlunarverk sitt, hverfa þeim allar fjármögnunarleiðir sjálfu sér til framfærslu eða til greiðslu vegna baráttumála þeirra. Þá verður enginn ríkissjóður til að sækja í peninga, því ekkert samábyrgt samfélag væri að baki þeim ríkissjóði og enginn aðili sem hefði heimild til að krefja annað fólk um skattgreiðslur. Hinn stjórnlausi hópur yrði til, þar sem enginn: skóli, sjúkrastofnanir, velferðarþjóusta eða fjölskylduhjálp yrði til, umfram það sem fjölskyldurnar myndu sjálfar hjálpa sínu fólki.

En veltum okkur ekki meira upp úr þeirri stöðu, sem vonadi verður aldrei, og skoðum greiðslur ríkissjóðs undanfarin ár 2014 - 2016,  til fjárlagaliðarains HÆLISLEITENDUR. Staðan lítur svona út:

Árið 2014.

Á Fjárlögum                  464 milljónir

Á Fjáraukalögum            119,1 milljón 

                Samtals 2014 kr. 583,1 milljón krónur.

Árið 2015

Á Fjárlögum                   757 milljónir 

Á Fjáraukalögum             450 milljónir

      Samtals 2014 kr.1.207 milljónir króna

Árið 2016

Á Fjárlögum                   555,6 milljónir 

Á Fjáraukalögum             640 milljónir 

          Samtals 2014 kr. 1.195,6 milljónir króna

Samtals hafa því fjárveitingar á fjárlögum framangreind ár, vegna   >hælisleitenda< á eigin vegum, verið kr. 2.985,7 milljónir, sem skiptast þannig.

Á fjárlögum      2014-2016   kr. 1.776,6 milljónir

Á fjáraukalögum  2014-2016   kr. 1.209,1 milljónir

Útlendingastofnun er ekki búin að svara erindi mínu, sem varla er von. Þeir þurfa einhvert tíma til að taka þetta saman. Samkvæmt því sem hér kemur fram eru fjárheimildir þeirra á yfirstandandi ári vegna >hælisleitenda< samtals 1.195,6 milljónir. Hins vegar mun hafa heyrst í fjölmiðlum að kostnaður yfirstandandi árs sé kominn yfir 1.700 milljónir sem þýðir að hann er þegar  kominn rúmar 500 milljónir króna fram úr fjárheimildum og enn er haldið áfram, og nú augljóslega með því að STELA FÉ ÚR RÍKISSJÓÐI.  

Og enn er eftir einn og hálfur mánuður af árinu. Mér sýnist því stefna í að kostnaður vegna >hælisleitenda< fari á yfirstandandi ári nálæt 800 - 900 milljónum króna fram úr þegar samþykktum fjárheimildum sem fyrir hendi eru. Það þýðir í raun að 600 - 700 milljónum hafi verið stolið úr sameiginlegum sjóðum landsmanna, sem óbeinn rekstrarstyrkur fyrir þau flugfélög sem flytja hingað farþega sem ekki hafa fjárráð né önnur úrræði til að dveljast hér á landi, einkanlega á þessum árstíma.

Og þá kemur spurningin til Bjarna Ben, sem segir eldri borgara ekki eiga rétt á lögbundnum lífeyrisgreiðslu og þar með fullum  leiðréttingum aftur til upphafs ársins 2009.

Ertu enn sama sinnis um að það sé ekki hægt að gera betur í málefnum eldri borgara? Eru það bara kjararáð æðstu stjórnenda landsins og Útlendingastofnun, sem hafa frjálsa heimild til að brjóta 41. gr. stjórnarskrár, eins mikið og eins oft og þeim finnst þörf á? Erum við, eldri borgarar þessa lands svo réttlaus hér, miðað við réttarstöðu óviðkomandi fólks sem hingað kemur á eigin vegum, án þess að geta framfleitt sér, að við eigum ekki rétt á að fá það sem af okkur var ÓLÖGLEGA TEKIÐ á árunum 2009 og fram á þennan dag? Ganga svonefndir >hælisleitendur< fyrir?  

En fyrst að hægt er að stela peningum úr sameiginlegum sjóðum okkar allra, til launahækkana æðstu stjórnenda landsins, upp á tvöfaldan til þrefandan brúttó lífeyri eldri borgara, stela einnig úr sameiginlegum sjóðum til að hýsa og halda uppi erlendu fólki sem engar kröfur á til okkar sameiginlegu sjóða. - Hvers vegna er þá ekki einnig hægt að stela úr sameiginlegum sjóðum okkar til leiðréttingar á þeim þjófnaði sem framkvæmdur var, utan allra lagaheimilda, með atbeina fjármálaráðuneytis, er lífeyri okkar eldri borgara þessa lands var skertur.  Já Bjarni minn. Nú vil ég fá hreinskilin svör, ekki útúrsnúning.

Bréf til Útlendingastofnunar

Útlendingastofnun.

Skógarhlíð,   101 Reykjavík

Komið þið sæl!

Undanfarna daga hafa borist fregnir af því að hingað streymi mikill fjöldi útlendinga til að óska eftir hæli hér.  Fregnir berast einnig af því að mikill fjöldi þessa fólks sé á vegum Útlendingastofnunar vistaður á Hótelum og öðru leiguhúsnæði sem þið hafið tekið á leigu. Í þessu sambandi leita ég upplýsinga um það hvernig þessi mikli viðbótarkostnaður sé fjármagnaður, því Innanríkisráðuneytið kannast ekki við auknar fjárheimildir til stofnunar ykkar og í skráðum gögnum Alþingis hefur mér ekki heldur tekist að finna heimildir fyrir þeim gífurlegu útgjöldum sem þarna virðast á ferðinni.

 

Ég vek athygli á 41. gr. stjórnarskrár okkar nr. 33/1944 en þar segir eftirfarandi:

 

„41. gr. Ekkert gjald má greiða af hendi, nema heimild sé til þess í fjárlögum eða fjáraukalögum.“

 

Eins og sjá má af 41. gr. stjórnarskrár, verður ekki séð að stofnun ykkar hafi löglegar fjárheimildir til leigu mikils fjölda hótelherbergja fyrir óviðkomandi fólk, sem hingar kemur á ábyrgð þess flugfélags sem það flytur hingað.  Vitað er að ríkissjóður segist ekki hafa fjármagn til að leiðrétta að fullu þær lífeyrisskeringar sem af eldri borgurum voru teknar í kjölfar hrunsins 2008. Þessum aldurshópi hlýtur því að vera verulega brugðið þegar ríkisstofnun eins og ykkar opinberar að heimildarlaust sé ausið stórum fjárhæðum úr ríkissjóði, sem eðlilega mun fyrirbyggja að þessi aldurshópur fái eðlilega leiðréttingu og visitölubundna lífeyrishækkun, vegna ábyrgðarlausrar framgöngu ykkar, meðal annars.

 

Eðlilegt er, þegar ekki eru aðstæður fyrir hendi til móttöku fleira fólks frá útlöndum, að eðlilegar og löglegar hömlur séu settar á að flugfélög flytji hingað fólk sem ekki getur séð sér farborða hér með eigin fjármögnun. Það er eðlilegur neyðarréttur sem öll samfélaög hafa.

 

Ég vænti skjótra svara við fjárheimildum ykkar, til þeirrar miklu aukningar útgjalda stofnunar ykkar, sem fréttir berast af. Til dæmis afrit óskast af heimildum Alþingis til leigu þess mikla fjölda hótelherbergja, sem þið hafið sjálf sagt frá í fréttum.

 

Virðingarfyllst

Guðbjörn Jónsson, kt: 101041-3289,

Kríuhólum 4,  111 Reykjavík

Þegar illvilji beitir sér, fær sannleikur litla áheyrn.

Ég hef undrast verulega að Ríkissaksóknari skuli ekki hafa tekið til rannsóknar afar fólskulega árás Sænska ríkissjónvarpsins s. l. vor, á eitt æðsta embætti stjórnkerfis Íslands. Árásin var hönnuð æfð og undirbúin af sjónvarpsmanninum Sven Bergman, starfsmanni Sænska ríkissjónvarpsins. Hann viðurkenndi í viðtali við Morgunblaðið að hafa hannað þessa árás til að hjálpa vini sínum.

Að undanförnu hafa borist fregnir af því að einhver blaðamannasamtök í Svíþjóð og Evrópu hafi veitt þessu GLÆPAVERKI Sænska sjónvarpsins viðurkenningu fyrir fagleg vinnubrögð og vel unnið verk. Ég ætla fyrst um sinn að leyfa mér að vona að verðlaun þessi hafi verið veitt vegna þess að umræddum samtökum hafi ekki verið rétt greint frá aðstæðum, frekar en að þessi samtök séu að leggja blessun sína yfir svo fólskulega árás á eitt æðsta embætti stjórnkerfis annars lands; árás sem að öllu leyti var byggð á aumkunarverðri lygasögu, sem meira að segja mátti greina í sjónvarpsþætti um málið, að rangt væri farið með mikilvægustu málsástæðurnar.

Í kastljósþættinum í byrjun apríl 2016 var því haldið fram að þáverandi forsætisráðherra Íslands, Sigmundur Davíð Gunnlaugsson (SDG), ætti leynifélag á aflandseyju, þar sem hann geymdi mikil auðæfi til að komast hjá skattgreiðslu. Þær heimildir sem sagðar voru fyrir þessum ásökunum voru ekki margar. Meðal annars hefur verið sýnt fram á fullar skattgreiðslur af öllum tekjum svo ekki er ljóst hvað átti að vera í felum.

Athyglisverðast við umfjöllun kastljóssins var þó að allar heimildir, um eign SDG á félagi á aflandseyju, voru birtar ólæsilegar. Þar var birt skjal sem átti að sýna að Lögfræðiþjónustan Mossak Fonseca (MF) hefði í nóvember 2007, að beiðni Landsbankans í Lux. tekið frá fyrir Landsbankann félagið Wintris Inc. Var þar um að ræða eitt þeirra félaga sem MF hafði stofnað rúmum mánuði fyrr, eða um miðjan október 2007. Landsbankinn gerði þá kröfu til MF að félagið yrði skráð þannig að SDG ætti 50% hluta í félaginu á móti sambýliskonu sinni, Önnu Sigurlaugu Pálsdóttur (ASP), sem ætti hinn 50%. eignarhlutann.

Þegar skjalið sem kastljós sýndi ólæsilegt, var sótt í gagnasafn Panamaskjala, kom í ljós að þetta var afrit af stofnsamning Wintris félagsins, þegar MF stofnaði félagið um miðjan október 2007, eða rúmum mánuði fyrr en kastljósmenn tilgreindu, sem var 27. nóvember 2007, Skjalið hafði verið falsað.

Það einkennilega við umfjöllun kastljóss um þetta meinta félag SDG, var að í sumum tilvikum var talað um að hann hefði keypt félagið af MF en í öðrum tilvikum var talað um að MF hefði stofnað félagið fyrir SDG og ASP. Hvorug tilvísunin var staðfest í þættinum vegna þess að ENGAR heimildir voru lagðar fram til staðfestingar þess að SDG hefði óskað aðstoðar MF við kaup eða stofnun slíks félags. Engar heimildir voru lagðar fram um að SDG hefði keypt félag.

Hins vegar var hið falsaða skjal sýnt án þess að hægt væri að lesa nokkuð af því. Átti það að sýna stofnsamning að félagi sem SDG og ASP hefðu stofnað. Skjalið var ekki undirritað af hvorugu þeirra. Skjalið var undirritað af þeim sem stofnuðu félagið um miðjan október 2007. Inn í reitinn þar sem rita átti nafn eiganda félagsins, hafði nafn stofnanda verið strokað út en í þess stað skrifað, með allt annarri leturgerð og leturstærð en var á öðru ritmáli skjalsins, nafn SDG. Nafn ASP var ritað á samskonar skjal.

Tvennt til viðbótar þessu vakti athygli mína og stórar efasemdir um heiðarleika þáttagerðarfólks í vinnubrögðum. Annars vegar að RÚV skyldi stilla SDG upp meðal þekktra einræðisherra og jafnað honum við glæpamann sem sæti í fangelsi. Slíkt ofstæki vekur upp hjá manni spurningar um andlegt heilbrigði þeirra sem vinna svona umfjöllun.

Hins vegar, var fullyrt að SDG ætti 50% í aflandsfélaginu Wintris á móti ASP. Engin eignaskjöl voru lögð fram með undirskrift SDG. Eina sönnunin sem lögð var fram var ólæsilegt form af hlutabréfi þar sem nafn SDG hafði verið skrifað inn á, án allra staðfestinga um að SDG hefði óskað eftir kaupum á nefndu félagi. Þegar formið að þessu hlutabréfi var sótt í gagnasafn Panamaskjala, kom ýmislegt merkilegt í ljós, sem aðalhöfundurinn Jóhannes Kr., hinn sænski Sven Bergman og kastljósmenn hafa klárlega allir vitað.

Í forminu að hlutabréfi í Wintris Inc. stóð skráð að stjórn félagsins hefði heimilað að hlutir í félaginu væru 50.000. Í umfjöllun kastljóss kom þetta ekki fram. Þar var sagt að SDG og ASP hefðu keypt 2.000 hluti í félaginu, og að með því hefðu þau keypt sitt hvor 50% í félaginu og ættu því allt félagið.

Sannleikur málsins var sá, að ef um kaup hefði verið að ræða, keyptir hefðu verið 2.000 hlutir í félaginu Wintris Inc., þá hefðu þau SDG og ASP verið að kaupa samanlagt 4% af heimiluðum hlutum félagsins, en ekki 100%, eins og kastljósmenn vildu halda fram, án allra haldbærra sannana. Og það sem meira var. Í texta hlutabréfsins kom einnig fram að þeir hlutir sem þar væru nefndir, tækju ekki gildi fyrr en kaupandinn hefði undirritað stofnsamninginn og skilað inn til skráningaraðila nýjum og undirrituðum samþykktum félagsins, eftir eigendabreytingar. Þessum skjölum var aldrei skilað inn til hins opinbera skráningaraðila. Þess vegna var umrætt félag aldrei skráð sem eign SDG og ASP.

Í kastljósþættinum var mikið mál gert úr því að SDG hefði átt aflandsfélag þegar hann hóf störf á Alþingi haustið 2009. Sýnir það best hve raunþekking var lítil hjá rannsakendum, á því málefni sem þeir voru að fjalla um. Þeir gerðu sér enga grein fyrir því að þeir söguð frá því í þættinum, að vorið 2009, átti Landsbankinn í Lux félagið Wintris Inc. og hann tók einn ákvarðanir um meðferð félagsins.

Vorið 2009, voru SDG og ASP einnig að flytja öll sín viðskipti frá Landsbanknum í Lux. til Credit Suiss, bankans í London, en þar voru þau búsett á þeim tíma. Samið var við Credit Suiss bankann í London um vistun og rekstur arfssjóðsins. Einnig var KPMG á Íslandi fengið til að sinna uppgjörum og skattframtali fyrir ASP, þannig að fagaðilar væru við hverja ákvörðun.

Á árinu 2008 virðist einhver ágreiningur hafa komið upp við Landsbankann í Lux. sem olli þeirri ákvörðun SDG og ASP að flytja bankaviðskipti sín annað. Þeir sem velta miklum fjárhæðum í viðskiptum sínum færa viðskipti sín ekki á einum eða tveimur dögum milli banka. Líklegast er að slíkt taki einn til þrjá mánuði. Hafi ákvörðun um færslu viðskipta verið tekin um áramótin 2008/2009, hafi uppgjöri og tilfærslu fjármagnsins lokið vorið 2009.

Komið hefur fram að vorið 2009 er öllum viðskiptum SDG og ASP lokið við Landsbankann í Lux. Viðskipti og fjárvörslu höfðu þau þá flutt til Credit Suiss bankans í London. Þar með lauk tilraun sem Landsbankinn í Lux. setti af stað undir lok nóvember 2007, í samvinnu við lögfræðistofu MF, að skipuleggja farveg til vörslu, ávöxtunar og fjárfestinga fyrir arfssjóðs ASP, var því einnig endanlega úr sögunni vorið 2009.

Í ársbyrjun 2009 var SDG kosinn formaður fyrir Framsóknarflokkinn. Á haustdögum sama ár 2009, tekur SDG sæti á Alþingi. Er það u. þ. b. hálfu ári eftir að viðskiptum hans lauk við Lansbankann í Lux. og viðskiptin flutt til Credit Suiss bankans í London.

AF HVERJU SELT Á 1 DOLLAR

Í kastljósþættinum var mikið lagt upp úr því að SDG hafði undir árslok 2009 undirritað skjal þar sem sagt var að hann seldi ASP sinn hlut í Wintris á 1 dollar. Í því sambandi var talað um að Wintris væri margra milljarða virði. Er það eitt gleggsta dæmið um að þeir sem þóttust vera að rannsaka þessi meintu aflandsskjöl kunnu ekkert að lesa saman aðstæður. Hver var þá ástæðan fyrir þessu skjali um 1 dollars sölu, sem SDG undirritar.

Uppruni þeirrar ástæðu er að fulltrúi Landsbankans í Luxumburg, sem var að skipuleggja viðskiptastöðu fyrir ASP, taldi best að stofna aflandsfélag, líkt og oft hafði verið gert fyrir fólk sem var að flytja peninga og koma þeim í skjól. Þar misskildi fulltrúi Landsbankans beiðni ASP, sem var ekki að leita að felustað fyrir peningana. En þegar fulltrúinn var að skoða þetta, er ASP komin heim til sín í London og veit því ekkert hvað fulltrúinn hefst að.

Fulltrúinn hins vegar skoðar viðskiptauppsetningu ASP í viðskiptaskrá bankans og sér að hún og SDG eru með sama bankareikninginn. Af því ályktar hann að þau séu hjón og í því ljósi sé eðlilegt að skrá félagið á þau bæði. Fulltrúi Landsbankans spyr hvorugt þeirra, SDG eða ASP, leyfis fyrir þessari ákvörðun sinni. Og þar sem aldrei var gengið frá eignarskráningu félagsins til þeirra, vissu þau hvorugt að í skjölum Landsbankans í Luxumburg og lögfræðistofu MF væru þau bæði skráð eigendur Wintris. Þau vissu að þau höfðu aldrei undirritað nein skjöl þar að lútandi, því gat félagið ekki verið skráð eign þeirra hjá hinum opinbera skráningaraðila. Eingfærslan var hins vegar skráð í bókhaldi Landsbankans, sem var fyrir hrun. Sú eignaskráningin hafði yfirfærst yfir í nýja bankann, með yfirtöku allra bókhaldslykla viðskiptaaðila bankans. Og þar hafði yfirfærst sú skráning að SDG ætti helming í félaginu Wintris; færsla sem ekki var hægt að breyta með venjulegri leiðréttingarfærslum.

Þegar bókhaldslega er staðið frammi fyrir svona aðstæðum er í raun ekkert annað hægt að gera en búa til færsluskjal þar sem eignaskráningunni er breytt. Til að skjalið teljist löglegt fylgiskjal í bókhaldinu þarf skjalið að vera í formi sölusamnings, þar sem skráður eigandi selur öðrum aðila sinn skráða hlut. Verðgildið má ekki vera núll, því tölvukerfið tekur ekki viðskiptafærslu upp á núll krónur. Þar sem ekkert sjálfstætt félag, með sjálfstæða kennitölu, var í raun til og því ekkert verðmæti að selja, var sölutalan sett á einn dollar, svo tölvan tæki við færslunni og hin vitlausa skráning mundi leiðréttast. Undir þessa færslu urðu bæði SDG og ASP að skrifa svo hún væri lögleg ef til endurskoðunar kæmi.

JÁ EN, WINTRIS FÉLAGIÐ ER TIL?

En nú segja eflaust einhverjir. Já en Wintrisfélagið er til, þau þræta ekkert fyrir það. Hvernig getur það passað við það sem hér hefur verið sagt.

Lítum enn einu sinni til upphafsins. Arfurinn er greiddur ASP síðla haust 2007 og lagður inn á hennar reikning í viðskiptabanka hennar, sem var á þeim tíma Landsbankinn í Lux. Þó ekki væri búið að ganga frá stofnun sjálfstæðs hlutafélags til að annast ávöxtun og rekstur arfssjóðsins, þá varð strax að koma einhverju bráðabirgða formi á svo viðskiptin þyrftu ekki að fara fram á nafni ASP. Fyrst Landsbankinn í Lux. hafði sótt um að fá nafnið Wintris á hlutafélgið, sem ætlunin var að stofna, var náttúrlega alveg tilvalið að nefna einkafélag ASP, sem hefja mundi reksturinn, sama nafni og hlutafélagið mundi bera. Þá þyrftu engar nafnabreytingar að fara fram á þeim viðskiptum sem í gang yrðu komin þegar hlutafélagið yrði klárt.

Einkafélög eru algeng hjá fólki sem ekki er að hugsa um skattahagræði af því að hafa hlutafélag til að lækka skattana og færa tapáhættuna frá eigin tapi eiganda. Ég þekki til nokkuð margra slíkra og m. a. átti konan mín slíkt félag í nokkur ár, áður en einkahlutafélag var stofnað. Fyrirkomulag einkafélags passar algjörlega við þær lýsingar sem þau hafa gefið varðandi skráningu eigna og skulda slíks félags. Slíkt félag er ekki sjálfstæður skattaðili, heldur er rekstur þess gerður upp með sérstökum rekstrarreikningi, innan skattframtals eiganda, í þessu tilefni ASP.

Þær lýsingar sem þau gefa á því hvernig eignir ASP séu færðar inn í félagið sem eignfærsla þess en sem mótfærsla færist skuld félagsins við ASP, upp á nákvæmlega sömu upphæð. Formlega hliðin á þessu er sú að ASP lánar einkafélaginu (sem hún á sjálf) ákveðna X upphæð, sem félagið á að ávaxta og fjárfesta til hagsbóta fyrir eiganda félagsins. Þar sem ASP hefur látið félagi sínu í té megnið af eignafé sínu, er skráð hjá félginu sama upphæð sem skuld við ASP. Slík krafa frá henni, sem eiganda félagsins, er líklega þinglýst sem fyrsta krafa á hendur félaginu. Engir kröfuaðilar geta því komist í forgangskröfu á hendur félaginu og fengið þannig aðgang að fjármagni sem félagið væri með í veltu sinni.

Á sama máta gerist ef eignaaukning verður hjá félaginu á árinu, þá hækkar eignfærsla eiganda. Ef tekjuafgangur verður á árinu hjá einkafélagi, þýðir það að hagnaður hefur orðið af rekstri þess. Færist sá hagnaður þá sem tekjur í skattframtal hjá eiganda félagsins. Ef hins vegar yrði taprekstur hjá félaginu á árinu, færðist það sem tap í skattframtal eiganda. Þar sem hlutafélagið Wintris var aldrei formlega stofnað, er reksturinn enn að öllu leyti innan skattframtals eiganda, sem nú er orðin eiginkona SDG, eftir að þau giftu sig árið 2010.

ER ÞAÐ HEILBRIGT AÐ LAUNA GOTT MEÐ ILLU?

Það er afar sorglegt að hugsa til þess að í þjóðfélagi okkar skuli vera til svo illviljandi fólk að það spinni upp mikinn lygavef gagnvart eina manninum sem hafði kjark, styrkleika og þekkingarlega getu, til að standa svo í vegi fyrir risavöxnum fjármálaöflum, sem höfðu sett stefnuna á að knésetja þjóðina og hirða af henni allar tekjugefandi auðlindir og leigja henni svo aftur nýtingarrétt þeirra á okurverði. Með slíku hefði hér orðið til frambúðar fátæktarríki, einskonar þrælanýlenda fjármagnsaflanna, sem hirða mundu allan afrakstur af erfiði þjóðarinnar.

Fólk virðist vera búið að gleyma því að þessi maður stóð um tíma einn gegn því ofurefli sem að þjóðinni sótti. Það ofurefli var nógu öflugt til að setja Alþjóða gjaldeyrissjóðinn, Evrópusambandið, frændþjóðir okkar á Norðurlöndum o. fl. í slíkan gapastokk að ekki nokkur aðili þorði að rétta okkur hjálparhönd, nema Færeyingar. Þeir létu ekki múta sér. Þessi maður sem umtalsverður hluti þjóðarinnar grýtir nú, og vill ekki að hann komi nálægt landsmálum, fór aleinn á fund Lávarðardeildar Breska þingsins þegar forsætisráðherra Breta skellti á land okkar hryðjuverkalögum og setti okkur á bekk með hryðjuverkaöflum heimsins. Sagt var að hann hefði fengið þrefaldan fundartíma hjá lágvarðardeildinni og í framhaldi af því beygði forsætisráðherra Breta af leið sinni.

Þessi maður steig fram og mótmælti IceSave samningum. Upphafleg ætlun vogunarsjóðanna með þeim samning var, að skapa hér einskonar þrælanýlendu, þar sem endurgreiðslukröfur vegna erlendra lána yrðu hærri en við ættum möguleika á að greiða. Samfélag okkar mundi því ekkert gera annað en moka til þeirra megninu af þeim peningum sem við öfluðum.

Þarna var þjóðin aðeins farin að þora að fylgja í kjölfar hans og hafnaði IceSave samningum, ekki bara einu sinni, heldur þrisvar. Þá voru vogunnarsjóðirnir komnir í þrönga stöðu. Einungis var einn möguleiki eftir til að ná tökum á auðlindum landsins, en það var í gegnum slitabú gömlu bankanna. Þar töldu þeir sig eiga rétt á hundruðum milljarða í bætur, þó þeir hefðu engri krónu fórnað í bankahruninu, því þeir komu inn í hóp kröfuhafa eftir hrunið er þeir keyptu eins marga eignarhluti og þeir gátu komist yfir, fyrir langt innan við 10% af raunvirði þeirra.

Þegar þeir höfðu náð að kaupa allt sem til sölu var, hófu þeir grimmilegar verðgildishækkanir hluta sinna. Þegar þeir náðu ekki lengra þar, vildu þeir fá verulega miklar bætur frá ríkinu í ofanálag. Aðeins einn maður í stjórnmálunum var af einurð ósammála þessu. Hann fullyrti að slitabúin ættu að greiða ríkinu og Vogunarsjóðirnir að skila verulegum hluta þeirra verðmæta sem þeir höfðu margfaldað eignastöðu sína. Fáir trúðu á þessi orð unga og óreynda mannsins, sem þarna þó var orðinn forsætisráðherra. Hann stóð hins vegar ókvikull að baki þeirri samninganefnd sem hann skipaði og hvatti þá til að ganga eins langt og þeir gætu, og helst aðeins lengra. Aldrei lét hann á því bera að svona hörð framganga gagnvart slitabúnum og vogunarsjóðum mundi kosta konu hans meira tap en ella hefði verið. Og sannanlega tapaði hún á harðri framgöngu manns síns, en þjóðin græddi.

MÚGSEFJUN OG LINNULAUST EINELTI

Blekið var hins vegar ekki þornað á samkomulagi við vogunarsjóðina um umtalsvert hærri greiðslur til ríkissjóðs en nokkur hafði þorað að vona, þegar mikið írafár greip um sig meðal þjóðarinnar. Mannfjöldi hópaðist saman í Austurvelli til að hrópa á afsögn ríkisstjórnar vegna spillingar, sem aðallega var tengd við þann sem áður hafði bjargað þjóðinni frá örbirgð. Sigur á vogunnarsjóðunum upp á rúmar 600 milljarða skipti nú engu máli vegna þess að maður, sem fyrir u. þ. b. ári var rekinn frá RÚV, líklega vegna óvandaðra vinnubragða, var nú allt í einu orðinn sannleiksgyðja þjóðarinnar, sem enginn sá ástæðu til að véfengja. Rannsókn var óþörf, dómstólakerfið var óþarft, mannréttindi voru bara fyrir. Ekkert af því sem maðurinn hafði gert fyrir þjóð sína kom til álita sem málsbót, eða þó ekki væri annað en smá umburðarlindi meðan málið væri rannsakað.

Þegar heimsþekktur samningamaður um bætur milli þjóða vegna hruns fjármálakerfa, lét þau orð falla að hann hefði aldrei upplifað slíkan samning. Að þjóð næði öllu til baka sem hún hefði látið af mörkum. En þjóðin leit ekki við slíkum fréttum. Það var ekkert sem hún þurfti að gleðjast yfir.

Skyndilega varð allt sem þessi maður hafði áorkað fyrir þjóð sína, einskis virði, vegna þess að einn ógæfumaður, sem virðist nærast á því að ræna fólk æru og trúverðugleika, bjó til svo útsmogna lygasögu, sem hann reyndar sannaði meira að segja sjálfur í frásögn sinni að væri lygasaga, eins og að hluta er rakið hér að framan.

Það hefur verið hrein viðurstyggð að upplifa þá heimsku, mannvonsku, já og hreinan illvilja, sem tröllriðið hefur fjölmiðlum og samfélagsmiðlum þessa lands undanfarna mánuði. Því miður hefur sá hópur sem biður um sannleika og opinbera rannsókn á þessu máli orðið undir, því fjölmennið hefur verið mikið í þeim herskáa hópi sem rænt hefur þennan mann æru og starfi, án þess að geta stutt árás sína eða dómhörku með einu einasta dómtæku sönnunarskjali. Ég hef spurt marga úr árásarhópnum hvort þeir væru sáttir við svona sönnunarfærslu gagnvart ærunýði eða útskúfunardómi á þá sjálfa? Enginn hefur enn svarað því til hvort þeir myndu samþykkja andmælalaust slíkum dómi. Samt er haldið áfram þó löngu sé orðið ljóst að þessi maður mun ekki beygja sig fyrir lygi. Til slíks hefur hann enga ástæðu. Og fjandmenn hans hafa engin haldbær rök eða sannair fyrir máli sínu. Þeir geta bara öskrað úr fjarlæg, oft nafnlaust, því þeir treysta sér ekki að standa undir eigin óþverraskap, vegna hugleysis.

Það er í raun mjög alvarlegt mál fyrir þjóðfélag, þegar hugsunarlaus illvilji meðal þegnanna er kominn á svo alvarlegt stig sem sýnt hefur sig í þessu máli. Upphafsmaður lyginnar var látinn hætta störfum hjá RÚV í kjölfar alvarlegrar árásar á fjölskyldu, er hann rústaði mannorði þeirra og lífsstarfi. Hvers vegna Ríkisútvarpið lagði í þá vegferð að taka trúanlega sönnunarlausa lygasögu þess manns, sem þeir voru nýbúnir að reka vegna óheiðarlegrar starfsemi, verður trúlega seint svarað. En meðan það fólk sem þessu réði og átti að ráða, breiðir verndarhjúp yfir þennan glæp, er Ríkisútvarpið algjörlega svipt öllum trúverðugleika og hefur að fullu fyrirgert rétti sínum til að vera til.

Ekkert getur héðan af bjargað RÚV frá þessari smán, annað en algjör hreinsun úr öllum stjórnunarstörfum sem ábyrgð bera, eða eiga að bera, vegna svona glæps. Nýr menntamálaráherra verður spurður út í þessi atriði. Einnig verður nýr Innanríkisráðherra spurður út í afskiptaleysi Ríkissaksóknara. Dálítið merkilegt er, að Ríkissaksóknari skuli hafa brugðist hratt við einfaldri lítilli fjárkúgun á heimili þessa manns. En þegar erlend sjónvarpsstöð í eigu vinaþjóðar, ræðst með undirferli, blekkingum og hreinum óþverraskap á þennan sama mann, í embætti forsætisráðherra, og dreifir því til flestra landa jarðarinnar, þá kemur Ríkissaksóknara málið ekki við. Innanríkisráðherra verður spurður út í þessa mismunun. Að eitt æðsta embætti stjórnkerfis okkar eigi sér ekki neitt nálægt því jafn trausta vörn í réttarkerfi landsins og einkaheimili embættismanna. Er það ekki eitthvað sem verður að skýra með traustum rökum?

Guðbjörn Jónsson kt. 101041-3289  Fyrrv. ráðgjafi

Nú skal troða Sigmund undir, hvað sem það kostar.

Líklega er kominn tími til að horfa opnum augum á það hvernig Íslenskir stjórnmálaflokkar velja forystusveit sína, þ. e. formann, varaformaður og miðstjórn. Á s.l. vori tókst Framsóknarflokkurinn á við eitt mikilvægasta hlutverk sem stjórnendur stjórnmálaafls geta lent í, þegar opinberuð var fyrir almenningi gróf, ókurteis og óhugnanlega illgirnisleg aðför að æðsta embætti Íslenska Ríkisins, forsætisráðherra Íslands, Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, formanni Framsóknarflokksins.

Aðför sú sem um ræðir var opinberuð þjóðinni í kastljósþætti þann 3. apríl 2016. Aðförin hafði hins vegar verið framkvæmd um miðjan mars s. á. undir stjórn Sænska Ríkissjónvarpsins, sem hannaði og sviðsetti upplognar ásakanir sem Jóhannes Kr. Kristjánsson, fyrrverandi starfsmaður kastljóss við fréttastofu RÚV, hafði undirbúið. Sænska Ríkissjónvarpið annaðist einnig upptöku aðfararinnar og veitti þannig með framangreindum hætti afar þýðingarmikið liðsinni við undirbúning sjónvarpsútsendingar á órökstuddri lygasamsuðu um þann einstakling sem gengdi embætti forsætisráðherra Íslands.

Þeirri lygasamsuðu var ætlað, að sögn Sænsku sjónvarpsmannana, að fella réttkjörna ríkisstjórn Íslands og skaða svo pólitíska framtíð forsætisráðherrans, formanns Framsóknarflokksins, að hann ætti ekki afturkvæmt til forystu í Íslenskri pólitík.

Segja má að ætlunarverk þeirra hafi tekist. Æsifréttastíll frásagnarinnar var vel uppskrúfaður, flakkað óskipulega fram og til baka í tíma og fléttað inn í frásögn óskyld atriði, allt til að rugla áhorfandann. Örfá skjöl voru sýnd úr slíkri fjarlægð eða svo bjöguð að ekki var mögulegt að lesa það sem á þau var ritað. Sönnunargildi skjalanna var því ekkert. Æsifréttastíllinn dugði þó til að umtalsverður fjöldi fólks ærðist og sakfelldi manninn, án þess að hafa séð eitt einasta skjal því til stuðnings.

Það merkilega var að engir þeirra aðila sem lögum samkvæmt áttu að gæta öryggis æðstu embættismanna þjóðarinnar, virtist finnast aðfinnsluvert að erlend Ríkisstofnun skyldi hanna, skipuleggja og framkvæma grófar sviksamlegar blekkingar til að tæla æðsta embættismann Ríkisins til viðtals í viðhafnar húsakynnum Ríkisins, með það að markmiði að niðurlægja hann fyrir framan myndbands upptökuvél, með sögusögnum sem engar rökheldar sannanir voru fyrir.

Sænska sjónvarpsfólkið fékk að fara í viðhafnarhús Ríkisstjórnarinnar til að „stilla upp“ fyrir myndatöku í viðtalinu. Uppstillingin var ekki venjubundin viðtalsupstilling, heldur þekkt uppstilling þar sem sakamenn eru yfirheyrðir. Komið var fyrir einum stól úti á miðju gólfi og sterkt ljós látið lýsa í augu forsætisráðherrans. Sænski sjónvarpsmaðurinn var utan ljósgeislans, að baki ljóskastaranum.

Sænski sjónvarpsmaðurinn kom aldrei inn á það umræðuefni sem hafði verið pantað viðtal um. Sænski sjónvarpsmaðurinn hafði heldur ekki kynnt það fyrir forsætisráðherra að annar spyrill mundi taka þátt í viðtalinu. Forsætisráðherrann var því með öllu óviðbúinn því að hinn brottrekni starfsmaður kastljóss settist í stól spyrils en Sænski sjónvarpsmaðurinn, sem pantaði viðtalið, viki til hliðar og þvingaði þannig forsætisráðherrann til viðtals sem hann hafði ekki samþykkt.

Jóhannes Kr., en sá var maðurinn sem Sænski sjónvarpsmaðurinn neyddi forsætisráðherra Íslands til að tala við fyrir framan gangandi myndbands upptöku, tók þar með forsætisráðherra Íslands í gíslingu aðstæðna sem forsætisráðherrann hafði ekki samþykkt. Afar sérstæður kurteisisþáttur fyrir að vera boðið í viðhafnarhús ríkisstjórnar Íslands.

Þar sem Jóhanes Kr. hafði ekki verið kynntur fyrir forsætisráðherra sem spyrill, var Jóhannes í sæti spyrilsins algjörlega á ritstjórnarlegri ábyrgð Sænska Ríkissjónvarpsins. Frá fyrstu mínútu sýndi Jóhannes að hann ætlaði í engu að virða kurteisireglur í viðtalinu, heldur talaði ofan í mál forsætisráðherrans og krafði hann svara um málefni sem forsætisráðherrann hafði enga heimild til að ræða opinberlega, því hann hafði enga eignatengingu við það sem Jóhannes krafðist að hann svaraði. Ekki þarf að lýsa þeirri svívirðu er Jóhannes réðist með fullkominni ókurteisi á Íslenska forsætisráðherrann, undir fullri sakaferlisábyrgð Sænska Ríkissjónvarpsins. Ósvífni og ruddaskapur Jóhannesar leiddi til þess að forsætisráðherrann neyddist til að flýja úr sínu viðhafnarhúsi, því Jóhannes hafnaði með öllu að sýna eðlilega kurteisi í framgöngu

Að mati undirritaðs, er það með öllu óviðunandi að samskiptaháttum fjölmiðlafólks skuli hafa hnignað svo mjög að æðstu embættismenn ríkisins skuli ekki lengur geta treyst orðum þeirra starfsmanna sem ríkisstjórnin greiðir laun. Undirritaður telur næsta ljóst að sú framkoma undirferlis, óheiðarleika frekju og hreinnar illgirni, sem fjöldi fjölmiðlafólks hefur tileinkað sér á undanförnum árum, muni fyrr en seinna leiða yfir fjölmiðla hömlur á tjáningarfrelsi, þannig að allt efni sem þeir ætla að birta verði að fara í gegnum tiltekið síunarferli, áður en birting á því verði heimiluð. Ef fjölmiðlafólk færir sig ekki sjálfviljugt aftur inn í venjubundið heiðarleika og kurteisiumhverfi, verður það eingöngu að sakast við sjálft sig um þær hömlur sem á það verða lagðar. Engin leið er að krefjast þess mikið lengur að fólk láti það þegjandi yfir sig ganga að óheiðarleiki og ókurteisi fjölmiðlafólks, taki meginþorra lesenda sinna í einskonar óheiðarleikagíslingu og misbjóði þannig réttar- og réttlætisvitund fólks.

En víkjum aftur að málefni dagsins, sem er árás Sænska Ríkissjónvarpsins á embætti forsætisráðherra Íslands. Eftir árásina 3. apríl 2016 var forstjóra Sænska Ríkissjónvarpsins skrifað bréf og óskað skýringa á framkomu þeirra. Ekkert svar hefur borist frá þeim. Þar sem þessari grein er ætlað að vera að hluta til skýringar fyrir Sænska Ríkissaksóknarann, sem fær þetta skjal með erindi sem sent verður því embætti, ásamt Sænska forsætisráðherranum og Öryggis og samvinnustofnun Evrópu, til umsagnar. Ég get ekki með nokkru móti fallist á að neytendur séu svo réttlausir gagnvart óheiðarleika fjölmiðla að við verðum bara að láta óhróðurinn og óheiðarleikann yfir okkur ganga. Slíkt getur með engu mótið verið rétt eða ásættanlegt í því mannréttindaumhverfi sem við eigum að teljast tilheyra.

Það sem hér á eftir verður vakin athygli á, er fyrst og fremst andvaraleysi varaformanns Framsóknarflokksins, varðandi árás Sænska Sjónvarpsins á æðsta embætti Íslenska Ríkisins, á liðnu vori, eins og að framan hefur verið lýst og einnig er sýnt í umræddum kastljósþætti frá 3. apríl 2016. Varaformaður flokksins gerði sér auðsjáanlega ekki grein fyrir alvarleika málsins. Einnig má segja að miðstjórn flokksins hafi sýnt andvaraleysi gagnvart því að um var að ræða ólögmæta aðför að æðsta embætti Ríkisins, sem flokkurinn bar ábyrgð á. En aðför þessa hannaði, skipulagði og kvikmyndaði Sænska Ríkissjónvarapið og bar alla ritstjórnarlega ábyrgð á, ásamt þeim spyrli sem var boðið að spyrja forsætisráðherrann, án þess að leita fyrst heimilda hjá honum.

Í viðtölum við Sænsku sjónvarpsmennina, kom ítrekað fram að það hafði verið markmið með aðförinni að forsætisráðherra Íslands, að fella réttkjörna ríkisstjórn Íslands. Þeim flokki sem hverju sinni er trúað fyrir embætti forsætisráðherra, æðsta embætti Ríkisins, er í raun fenginn lykill að sjálfstæði og lýðræðisvitund landsins. Ólíklegt er að nokkur stjórnmálaflokkur hafi búið sig undir að beitt yrði slíkum ruddaskap, óheiðarleika og yfirgangi sem þarna var gert. Sama andvaraleysi er því tvímælalaust einnig til staðar í öllum öðrum stjórnmálahreyfingum á landinu.

Þetta er sett fram hér til að vekja fólk til umhugsunar um að umhverfi umburðalyndis, kurteisi og tillitssemi er ekki lengur sjálfgefin regla. Út um allan heim ganga fram smærri sem stærri hópar, drifnir áfram af allskonar sjónarmiðum, í leit að einhverju öðru en því sem er, án þess að vita hvernig eigi að nálgast það. Hvenær, eða hvort, Ísland fær slíka heimsókn vitum við ekki, en undirrituðum þykir forystufólk stjórnmálaflokka okkar vera í einhverjum löngu liðnum raunveruleika.

Ef við horfum opnum augum á viðfangsefnið býst undirritaður við að flestir sjái það nánast sem ókleift verkefni að kjósa forystusveitir stjórnmálaflokka, með það í huga að þeir sem til stjórnunar veljist, á hverjum tíma, geti axlað þá ábyrgð að verja stjórnskipan okkar fyrir ófyrirséðri og óvæntri aðför. Undirritaður telur því heppilegra, fljótvirkara og betur til árangurs fallið, að velja t. d. tiltekna sveit fólks, með hliðsjón af „sérsveit Ríkislögreglustjóra“, sem hefði það verksvið að gæta lögmætrar framgöngu, við gestaheimsóknir og viðtöl ráðherra í mikilvægustu ráðuneytum stjórnkerfisins við fjölmiðlafólk. Eftirlitsaðilar þessir gætu lagt fyrir Ríkissaksóknara að taka til rannsóknar öll atriði sem þeim finndist á mörkum lögmætis- eða kurteisireglna, þannig að hlutlaus úrskurður lægi fljótt fyrir um öll mikilvægustu vafaatriðin.

Þó einhver slík sveit væri stofnuð, sem hér var drepið á, þykir undirrituðum það ekki leysa stjórnmálaöflin í landinu undan þeirri skyldu að innleiða þá reglu í íslensk stjórnmál, að forystusveit hvers flokks verði meðvitaðari um skyldu sína gagnvart lýðveldinu og lýðræðinu, þegar tekið er sæti í forystu flokksins. Undirrituðum finnst í raun þurfa að skapa, á landsvísu, skipurit forystu stjórnmálaafla, sem verði meðvituð bakvakt, að baki formanninum.

Alvarleiki þeirra atburða sem opinberaðir voru þjóðinni í kastljósi RÚV, þann 3. apríl s. l. eru kannski helstir þeir hve varaformaður og miðstjórn voru algjörlega ómeðvituð um að þeim bæri að stíga fram og krefjast rannsóknar og setja einskonar varnarmúr í kringum formanninn meðan frumrannsókn færi fram.

Ef þarna hefði verið um vopnaða árás að ræða, þar sem formaðurinn hefði særst hættulega, bendir allt til þess að sú framvarðarsveit sem fyrst og fremst hefði átt að gæta að virðingu, sjálfstæði og lýðræði þjóðarinnar, hefði skriðið í skjól og skilið formanninn særðan eftir á vígellinum, án þess að rétta fram hendi honum til hjálpar og varnar. Innleiða þarf það sem skyldu varaformanns eða miðstjórnar að krefja Ríkissaksóknara opinberrar rannsóknar á þeim atburðum eða aðför að æðsta embætti Ríkisins, sem varðað geti deilum um lögmæti eða heiðarleika forystumanna flokksins í opinberum embættum eða störfum.

Þegar svo ber undir sem þarna var, að með hrottafengnum hætti var ráðist að æru forsætisráðherrans, hlýtur að hvíla mikil skylda á varaformanni þess stjórnmálaafls sem fer með ábyrgð á æðsta embætti Ríkisins, að hann krefjist rannsóknar Ríkissaksóknara. Ekki hvað síst þegar yfirlýst er af hálfu erlendra skipleggjenda aðfararinnar, að markmið hennar hafi verið að fella sitjandi ríkisstjórn, sem var lýðræðislega réttkjörin Ríkisstjórn landsins.

Strax og hin ósvífna og hrottafengna aðför að forsætisráðherranum var gerð opinber, með sýningu kastljóss 3. apríl 2016, varð undirrituðum ljóst, að ekki væri hægt að búast við að formaðurinn brygðist við slíkri óvæntri og ruddalegri framkomu af nauðsynlegri festu og einurð. Til þess var höggið of mikið og margháttuð verkefni í húfi. Hins vegar hefur það vakið alveg sérstaka sýn á hugarfar íslensku þjóðarinnar, hve margir voru sammála þeirri framkomu sem þarna var viðhöfð.

Árásinni var í raun ekki beint að honum sem einstaklingi, heldur var henni beint að embættinu og honum sem embættismanni. Ekki hafði verið leitað samskipta við hann í hans persónulega frítíma, heldur ráðist á hann í sínu embættishlutverki. Þar með var árásin fyrst og fremst á embættið. Það er með sorg í hjarta sem ég hugsa til þeirra óhjákvæmilegu afleiðinga sem það mun hafa fyrir þá sem samþykktu eða glöddust yfir þeirri gífurlega óréttlátu aðför sem þarna fór fram. Hið óhjákvæmilega er, að á einhverjum tíma mæta allir eigin viðhorfum til alvarlegra atburða.

Það er inni í mér þungur beygur að fjölmiðlar á Íslandi skuli vera eins miklir aumingjar í mannvirðingu og raunveruleikinn virðist nú hafa leitt í ljós. Að þeir skuli láta það viðgangast, að æðsta embætti Ríkisins sé troðið niður í svaðið með svo afburða sóðalegum vinnubrögðum sem þarna voru viðhöfð. Og það sem þyngst er að horfast í augu við, er að svo virðist sem illa hugsandi fólk, ráði framvindu mála á fréttastofu þjóðarfjölmiðilsins.

Það er meira en furðulegt  að Ríkissjónvarpið okkar skuli gera árás á æðsta embætti Ríkisins. En að þar skuli eingöngu byggt á sögusögnum umdeilds fyrrverandi starfsmanns RÚV, sem virtist hafa verið látinn fara í kjölfar kæru og málssóknar á hendur honum vegna óheiðarleika. Það eitt og sér ætti að vera sjálfstætt rannsóknarefni Saksóknara, við hlið rannsóknar hinnar óhugnanlegu aðfarar að æðsta embætti Ríkisins. 

Í huga undirritaðs er stóra málið að fjölmiðlafólk skuli vera svo ómerkilega hugsandi, gagnvart grunnskipulagi lýðræðis í lýðveldi okkar, að farið sé á hausaveiðar í æðsta embætti ríkisins, ÁN ALLRA SÖNNUNARGAGNA EÐA HEILSTÆÐS SÖGUÞRÁÐAR. Hvers konar aumingjasamfélag er verið að byggja upp hér á Íslandi? Ég vona að raunin verði ekki sú.

Reykjavík 13.sept. 2016

Með kveðju,

Guðbjörn Jónsson, fyrrv. Ráðgjafi

ALDRAÐIR MEÐHÖNDLAÐIR EINS OG NIÐURSETNINGAR FYRRI TÍMA.

Það er athyglisverð lífsreynsla að vera algjörlega háður öðrum um fjármuni til greiðslu á nauðsynjum til venjulegs lífs. Meðan maður hafði heilsu til að vinna sér fyrir lifibrauði, gat maður ekki gert sér í hugarlund hvernig það væri að vera algjörlega upp á aðra kominn með einföldustu lífsgæði.

Á unga aldri las ég bókina Niðursetningurinn, eftir Jón Mýrdal. Þrjár persónulýsingar úr þeirri bók hafa alla tíð verið mér minnisstæðar. Eru það stórmennin Páll sýslumaður, mikið prúðmenni sem hafði réttlætisviðhorfin alltaf að leiðarljósi. Einnig stórvinur hans og mikið prúðmenni, Þorgrímur bóndi, með alla sína hóværð, drenglindi og höfðingsskap. Þriðji aðilinn sem er minnisstæður var Sigríður húsfrú Þorgríms, drambsöm mjög með lítinn viskuforða. Lagði hún bókstaflega allt í sölurnar til að kaupa sér álit mektarmanna. Hún skar jafnframt við nögl allan viðurgjörning, handa þeim sem henni var ætlað að ala önn fyrir.

Engin vandi er að sjá samsvörun í persónulýsingum bókar Jóns Mýrdal, við ýmsa aðila nú í samtímanum. Framkoma Alþingis og ríkisstjórna (fyrr og nú), gagnvart eldri borgurum og öryrkjum, er svo lík framgöngu húsfrú Sigríðar að fátt skilur þar á milli.

Alla jafnan virðast nægir fjármunir vera til þegar greiða þarf gæluverkefni eða ónauðsynlegar sérþarfir betur staddra aðila. Nærtækast er að vísa til Alþingismanna sjálfra, varðandi þeirra eigin ákvörðun um skattfrjálsar sérstakar mánaðarlegar viðbótargreiðlur til þeirra sjálfra, sem nemur u. þ. b. tvöföldum útborguðum lífeyri til eldri borgara. Nei, þingmenn eru ekki illa launaðir. Þeir hafa, fyrir utan bílastyrk, rétt um eina milljón á mánuði, sem þeir borga skatta af. Jú, að sjálfsögðu þarf eldri borgarinn að borga skatta af lífeyri sínum, sem þó er bara rétt um helmingur þeirrar upphæðar sem þingmenn hafa skammtað sér, skattfrjálsri. Alþingismönnum þykir eldri borgarar ekki of góðir til að borga skatta til ríkisins, af upphæð sem dugar ekki fyrir nauðsynlegum lágmarks útgjöldum til lífsviðurværis, meðan þeir skammta sjálfum sér tvöfaldri þeirri upphæð skattfrjálsri.

Svo er nú ekki beinlínis skorið við naglarrætur það sem er fyrir ættingja, vildarvini eða þá sem kaupa þarf velvild frá. Slíkum aðilum væri ekki boðin svo lítil greiðsla, sem þó væri tvöfallt hærri en Alþingi og stjórnvöldum þykir sómasamleg greiðsla til Lífsviðurværis fyrir þá sem lokið hafa þjónustu sinni á vinnumarkaði. Eða til þeirra sem hlotið hafa örorku eða fötlun vegna slyss eða sjúkdóma. Allir þessir aðilar eru algjörlega upp á Alþingi og stjórnvöld komnir með fjármögnun til framfærslu sinni og lífsgæðum.

Sá lífeyrir sem Alþingi ætlar þessum hópum til greiðslu allra sinna lífsgæða, er hins vegar skorið svo við nögl að slíkt telst ekki bjóðandi unglingum fyrir unglingavinnu. Unglingum sem þó lifa við frítt fæði og húsnæði í foreldrahúsum. Það er svolítið sérstakt að á Alþingi skuli ekki lengur finnast drenglunduð höfðingsluns, líkt og þeir Páll sýslumaður og Þorgrímur bóndi voru gæddir. Er sá möguleiki virkilega fyrir hendi að slík óeigingjörn höfðingslund hafi nánast horfið; hrökklast út í horn undan sjálfhverfu, græðgi og vaxandi ókurteisi í almennum samskiptum fólks?

 

AÐ VERA ÞINGMAÐUR Á LÖGGJAFARÞINGI.

Framundan eru kosningar til setu á LÖGGJAFARÞINGI þjóðarinnar næstu 4 árin. Fregnir herma að mikill fjöldi fólks gefi kost á sér til þingmennsku, sem aftur hlýtur að útleggjast þannig að margir telji sig til þess hæfa að taka þátt í að setja landinu lög.

Fjölmiðlafólk hefur verið að taka smá fréttaskots viðtöl við væntanlega frambjóðendur og inna þá eftir, hvað sé helst sem fólk vilji vinna að sem þingmaður. Nokkuð margir nefna stjórnarskrána, að þeir vilji breyta henni. Ekki kemur fram í þessum viðtölum hvað fólki finnist að núverandi stjórnarskrá eða hvað þurfi helst að taka breytingum frá því sem er í núverandi stjórnarskrá.

Flestir nefna þó sem verkefni einhverja þætti af félagsmálasviðinu eða einstök verkefni sem viðkomandi hefur mikinn áhuga á og vill berjast fyrir framgangi þess. Þarna er á ferðinni sá bagalegi misskilningur sem stöðugt hefur verið að verða fyrirferðarmeiri í störfum Alþingis. Eru það hin ýmsu málefni sem í raun eiga að vinnast í stjórnmálaflokkum landsins, þar sem fyrsta skoðun á að fara fram á því hvort tímabært sé orðið að setja málið til afgreiðslu á Alþingi, þar sem sett yrðu lög um starfsemina. Það er í raun hlutverk Alþingi að setja lög um samskiptalegar leikreglur, samneyslu og samfélagslega starfsemi, en ekki að þrasa í rándýrum þingtímanum um það hvort eða hvort ekki, eigi að stofna einhvert fyrirtæki eða stofnun, sem ekki rúmast innan fyrirsjáanlegs fjárstreymis.

Setning löggjafar á að vera meginverkefni Alþingis. Því miður verður maður, ár eftir ár, fyrir vonbrigðum með hve lítið af starfstíma Alþingis fer í mikilvægustu skyldustörf þess, svo sem umræður um lagafrumvörp og setning laga. Einhvern veginn finnst mér sú grundvallarskylda Alþingis vera á undanhaldi. Já eiginlega á flótta undan allskonar tímaþjófum sem ekki einu sinni ættu að eiga rétt á að vera settir á dagskrá þingfundar.

Afleiðingar þessara víkjandi þátta í frumskyldu Alþingis, hafa líka leitt til þess að Alþingismenn virðast stöðugt vita minna og minna um grundvallarþætti lagasetningar. Afleiðingarnar hafa orðið þær að afar fá lög eru sett á Alþingi sem hafa ásættanlega skýra meiningu fyrir lagatexta. En einnig kemur fyrir að nýsett lög stangist á við þau lög sem fyrir eru, eða hreinlega gangi gegn ákvæðum stjórnarskrár.

Líklega hefur vitleysan þó aldrei verið eins ríkjandi og við setningu laga um Lögmenn, nr. 77/1998. Merkilegt hve margar villur er hægt að tiltaka í þessum lagabálk, sem sérstaklega er er ætlað að skýra og skilgreina þá ábyrgð og skyldur sem sérnám hópsins, sem ætla má að fjalli um heiðarleika, sannleika og virðingu. En líklega verður þó seint slegið metið sem sett er í 21. grein laganna. Lítum á hvað þar stendur:

„21. gr. Nú sækir lögmaður eða fulltrúi hans dómþing fyrir aðila, og skal hann þá talinn hafa umboð til að gæta þar hagsmuna aðilans, nema það gagnstæða sé sannað.“

Í þessari einu grein laga um lögmenn, tekst Alþingi að koma fyrir tvöfölldu broti á einu mikilvægasta ákvæði stjórnarskrár okkar. Þarna á ég við 65. gr. stjórnaskrár, þar sem segir að:

„65. gr. Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti.“

Í 21. gr. lögmannalaga ákveður Alþingi að þegar tveir aðilar mætast í réttarsal, setur Alþingi þá skyldu á dómara málsins, að trúa einungis orðum lögmanns varnaraðila ef hann SEGIST hafa umboð þess stefnda, til að mæta fyrir hans hönd við þingfestingu.

Vilji málshefjandi, eða stefnandi, ekki trúa orðum þess lögmanns sem SEGIST mættur fyrir stefnda, skyldar Alþingi stefnanda, samkvæmt 21. gr. lögmannalaga, til að sanna það fyrir réttinum, að lögmaður stefnda hafi ekki það umboð sem hann SEGIST hafa.

Þarna eru tveir aðilar að sama málinu staddir í réttarsal fyrir framan dómara málsins. Annar aðilinn SEGIST vera fulltrúi stefnda en hinn aðilinn SEGIST ekki trúa því. Samkvæmt ákvörðun Alþingis er dómaranum SKYLT að trúa þeim sem SEGIST hafa umboði. Alþingi skyldar hins vegar dómarann til að trúa ekki hinum aðilanum, sem SEGIST ekki trúa orðum lögmanns stefnda.

Með framangreindu ákvæði laganna, skyldar Alþingi dómarann til að úrskurða að sá sem ekki trúir, skuli sanna að hinn aðilinn hafi ekki umboð. Sá aðili sem SEGIST hafa umboð, þarf hins vegar ekki að mati Alþingis að sanna að hann hafi umboðið. Það á sá aðili að gera sem segist ekki trúa. Með þessari mismunun á trúverðuleika á orðum aðila máls, SKYLDAR Alþingi dómarann til að brjóta 65. og 70. gr. stjórnarskrár, með ákvæði 21. gr. lögmannalaga.

En þetta var bara 1. málsgrein 21. greinar laganna. Greinin öll er 6 málsgreinar, hver um sig með sín sérkenni. Lítum því næst á 2. málsgrein 21, greinar laga um Lögmenn:

„Sé ekki sýnt fram á annað felur umboð aðila til lögmanns í sér heimild til að gera hvaðeina sem venjulegt má telja til að gæta hagsmuna fyrir dómi. Innan þeirra marka er umbjóðandi bundinn af ráðstöfun lögmanns þótt hann fari út fyrir þá heimild sem umbjóðandi hefur veitt honum.“

Í þessari 2. málsgrein 21. greinar er verið að tala um framhald frá 1. málsgrein þar sem sagt var að lögmaður sem sæki dómþing fyrir aðila, skuli talinn hafa umboð, þó hann hafi það ekki. Vilji stefnandi ekki trúa því, beri honum að sanna að lögmaðurinn hafi ekki umboð. Þá segir í upphafi 2. málsgreinar að: - Sé ekki sýnt fram á annað -. Ekki er þarna um það getið hvor aðila málsins eigi að sýna fram á eitthvað. En lítum á framhald 2. málsgreinar. Þar segir: - felur umboð aðila til lögmanns -. Hugum aðeins að samhenginu í þessu. Í 1. málsgrein er sagt að sæki lögmaður dómþing fyrir aðila SKAL hann (lögmaðurinn) TALINN HAFA UMBOÐ.

Þarna sviptir löggjafinn í raun ótilgreinda einstaklinga sjálfsákvörðunarvaldi um það hverir fái umboð þeirra, þar sem löggjafinn ákvarðar að viðkomandi lögmaður ákvarði það sjálfur. Það er hins vegar merkilegt að lesa 3. málsgrein 21. greinar, en þar segir:

„Lögmaður getur ekki tekið við greiðslu svo bindandi sé gagnvart umbjóðanda nema hann hafi til þess sannanlegt umboð.“

Afar einkennileg ráðstöfun hjá löggjafanum. Þarna segir að „Lögmaður getur ekki tekið við greiðslu svo bindandi sé gagnvart umbjóðanda nema hann hafi til þess sannanlegt umboð.“. Alveg virðist sama hversu lág greiðslan er. Lögmaðurinn hefur ekki heimild til móttöku hennar án umboðs. Hins vegar þarf hann ekki umboð til að mæta fyrir rétti þar sem hann getur skuldbundið aðila um milljónir króna í ótilgreindan árafjölda.

Í 4. málsgrein 21. greinar segir einnig:

„Lögmanni er skylt að inna sjálfur af hendi þau störf fyrir dómi sem honum eru falin nema umbjóðandi hans samþykki annað. Lögmaður getur þó falið fulltrúa sínum eða öðrum lögmanni að sækja fyrir sig dómþing, enda sé það ekki háð til aðalmeðferðar máls eða munnlegrar sönnunarfærslu.“

Þarna gengur löggjafinn enn lengra á stjórnarskrárvarinn rétt einstaklings. Það er ekki nóg með að löggjafinn ákvarði að lögmaður þurfi ekki að sýna umboð og sanna þannig vilja aðila málsins til afskipta lögmannsins af málinu, heldur skuli hann TALINN HAFA UMBOÐ. Þessi lögmaður sem TALINN ER hafa umboð, þarf ekki að mæta sjálfur fyrir dóminn, heldur segir löggjafinn honum heimilt að senda fulltrúa eða annan lögmann fyrir sig, þó í fyrri hluta málsgreinarinnar sé ákvæði um að lögmaður skuli sjálfur inna af hendi það verk sem hann tekur að sér.

Ekkert er hins vegar á það minnst, á hvern veg þeir fulltrúar eða lögmenn sem lögmaðurinn fær til að mæta fyrir sig, færi fram sönnur um að þeir hafi umboð frá hinum umboðslausa lögmanni sem löggjafinn telur hafa umboð. Og þá má nátúrlega spyrja hvernig umboðslaus lögmaður, sem TALINN ER hafa umboð, gefið út umboð til anars aðila, til að mæta í máli sem hann hefur ekki umboð fyrir, heldur bara er af Alþingi TALINN HAFA ÞAÐ. Skrautlegt í meira lagi.

Þá skulum við líta á hvað segir 5. málsgrein 21. greinar. Þar segir eftirfarandi:

„Umbjóðanda er ætíð heimilt að kalla aftur umboð sitt til lögmanns. Ákvæði um annað í umboði eru ekki skuldbindandi.“

Þetta er náttúrlega gott og blessað að löggjafinn skuli heimila málsaðila að afturkalla umboð sem hann hafi veitt lögmanni. Hins vegar stendur ekkert um það í þessari málsgrein, hvernig málsaðili losi sig við lögmann sem LÖGGJAFINN hefur TALIÐ HAFA UMBOÐ FRÁ HONUM? Hinn lögvarði gagnkvæmniþáttur, - ef þú ræður einhvern, hefur þú einnig heimild til að reka hann er þarna eðlilega virkur.

Enginn hefur hins vegar heimild til að reka aðila sem hann hefur ekki ráðið eða gert neina samninga við. Ekki verður því betur séð en löggjafinn verði að setja í lög hvernig viðkomandi málsaðili losar sig við lögmann sem löggjafinn hefur TALIÐ HAFA UMBOÐ. Slíkt er alls ekki á hreinu.

Lítum þá á 6. og síðustu málsgrein 21. greinar laga um lögmenn. Þar segir eftirfarandi:

„Lögmaður getur á öllum stigum sagt sig frá verki sem honum hefur verið falið, en gæta verður hann þess að umbjóðandi hans verði ekki af þeim sökum fyrir réttarspjöllum.“

Þarna mismunar löggjafinn alveg herfilega málsaðilum. Löggjafinn gefur enginn fyrirheit um hvernig málsaðili losnar við lögmann sem löggjafinn TELUR HAFA UMBOÐ. Hins vegar „getur lögmaður á öllum stigum sagt sig frá verki sem honum hefur verið falið.“ Svo er að sjá sem þetta gildi jafnt um þá sem málsaðili semur við, eins og hina sem löggjafinn TELUR HAFA UMBOÐ.

En lögmaðurinn getur ekki rétt sí svona gengið í burt. „Hann verður að gæta þess að umbjóðandi hans verði ekki af þeim sökum fyrir réttarspjöllum.“ Þá vaknar spurningin um hver sé umbjóðandi hans. Það liggur væntanlega á hreinu varðandi þá lögmenn sem gera málflutningssamning við málsaðila. Það er hins vegar ekki eins ljóst með þá lögmenn sem löggjafinn TELUR HAFA UMBOÐ. Beinast liggur við að telja löggjafann vera umbjóðanda slíks lögmans, því það er löggjafinn sem setur hann til verka.

 

Ég legg ekki meira á lesendur að þessu sinni. Þarna held ég hins vegar að sé nokkuð talandi dæmi um afleiðingar þess þegar löggjafinn sjálfur, þingmennirnir, virðast hafa afar takmarkaða þekkinu á mikilvægi þess að lagatexti sé skýr og segi skýrt til um hvað er verið að meina.

Ég fæ ekki séð hvernig á að vera hægt að halda áfram á þeirri braut sem réttarfar og löggjafarþekking hefur verið á undanförnum áratugum, með stöðugri hnignun. Sumir tala um 18 manna Öldungadeild með neitunarvald en í aðaldeild yrðu 45 þingmenn. Aðrir tala um stjórnlagadóm eða álíka hreinsunarsíu sem lagafrumvörp þyrftu að fara í gegnum áður en þau teldust hæf til þingtöku. Hvort um sig hefur jákvæða eiginleika sem mætti skoða.