Er ekki þörf á hæfnisprófi fyrir þingmenn???

í meðfylgjandi skrifum velti ég m. a. fyrir mér ástæðum fyrir stöðugt endurteknum óvitaskap í löggjafarstörfum þingmanna. Er meiri þörf á að strákur á léttu bifhjóli, maður á lyftara, eða kona sem passar barn sanni hæfni sína til starfsréttinda, en þingmaður þurfi í engu að sanna hæfni sína og þekkingu til þess starfs sem hann sækist eftir?                            

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• ad_setja_log_an_rettinda.doc

Fjölbreytt gagnrýni á Kvótafrumvörpin.

Athyglisvert er að lesa gagnrýni ýmissa fræðimanna á kvótafrumvörp stjórnvalda. Hugmyndafræði að baki ýmsum athugasemdum er merkileg en um leið nokkuð talandi um heiðarleika þeirra sem slíkar umsagnir vinna. Lítum á dæmi.  Áliti Bonafide lögmanna, þeirra Lúðvíks Bergvinssonar, fyrrverandi þingmanns samfylkingar og Sigurvins Ólafssonar, er m. a.

"Enn fremur verður ekki betur séð en að ákvæði um álagningu og innheimtu sérstaks veiðigjalds fari gegn banni stjórnarskrárinnar um afturvirka skattheimtu,« en í umfjöllun um þetta atriði var 77. grein stjórnarskrárinnar skoðuð. Þá segir að auk þess leiki vafi á um að ákvæðin að baki skattlagningunni uppfylli skilyrði stjórnarskrár um skýrleika."

Þarna gera þessir ágætu lögmenn tilraun til að jafna auðlyndagjaldi við skattheimtu. Það er afar langsótt, sérstaklega af fyrrverandi þingmanni, þar sem auðlyndagjald er grunngjald tekjuöflunar og því frádráttarbært gagnvart skattlagningu. En 77. gr. stjórnarskrár hljóðar svo:

"77. gr. [Skattamálum skal skipað með lögum. Ekki má fela stjórnvöldum ákvörðun um hvort leggja skuli á skatt, breyta honum eða afnema hann.

 Enginn skattur verður lagður á nema heimild hafi verið fyrir honum í lögum þegar þau atvik urðu sem ráða skattskyldu."

Það er varla hægt að gera minni kröfur til lögmanna en að þeir kunni að lesa raunskilning stjórnarskrár. Þessa lögmenn virðist vanta eitthvað á það, eða þeir virðist tilbúnir að ljá nafn sitt við misnotkun á stjórnarskránni. En áfram segir í umfjöllun Mbl:

Í samantekt segja lögmennirnir að með frumvörpunum sé gengið mjög nærri margvíslegum réttindum sem stjórnarskrárgjafinn hefur talið nauðsynlegt að vernda og því líklegt að verði þau að lögum óbreytt muni hefjast miklar og langvarandi deilur fyrir dómstólum um réttmæti laganna. Segir þar að hugmyndir frumvarpshöfunda séu ekki líklegar til að skapa sátt um umhverfi fyrirtækja í sjávarútvegi, »þrátt fyrir að það sé yfirlýstur tilgangur þeirra«.

Taka má undir með lögmönnunum að hugmyndir frumvarpshöfunda séu ekki líklegar til að skapa sátt um umhverfi fyrirtækja í sjávarútvegi.  Hins vegar er ámælisvert að kasta fram jafn þýðingarmiklu atriði eins og því að með frumvörpunum sé gengið mjög nærri margvíslegum réttindum sem stjórnarskrárgjafinn hefur talið nauðsynlegt að vernda. - Hvaða réttinda er þarna verið að vísa til?  Það er beinlínis ókurteisi gagnvart lesendum að leita ekki frekari heimilda um hvaða réttindi er þarna um að ræða.    Og áfram segir í umfjöllun Mbl:

Verði frumvörpin að lögum muni nýjar reglur hafa mikil áhrif á þróun sjávarútvegsfyrirtækja á næstu misserum. Líklegt sé að minni fyrirtæki muni sameinast þeim stærri, a.m.k. þeim sem hafa bæði veiðar og vinnslu á sinni hendi. Líklegt sé að fyrirtækjum fækki og óstöðugleiki, sem deilur um regluverk skapi, komi til með að gera erfitt fyrir nýliða að fjármagna sig vegna óvissunnar.

Í þessari málsgrein snúa lögmennirnir nánast öllum staðhæfingum á haus.  Rétt er að verði frumvörpin að lögum mun það hafa mikil áhrif á fyrirtæki í sjávarútvegi. Mestar líkur eru á því að minni útgerðir verði hagkvæmari af tvennum ástæðum. Annars vegar er þar oftast um ódýrari og minni skip að ræða, sem bæði eru minna skuldsett og hafa lægri rekstrarkostnað á hvert tonn afla. Líklega verður smábátaútgerðin hagkvæmust og strandveiðarnar, það sem skilar mestri arðsemi fyrir þjóðarbúið.

 Í annarri umfjöllun á síðum Mbl. í dag, miðvikudaginn 25. apríl 2012, er vitnað í álit KPMG endurskoðunar og rætt við Sigurð Jónsson framkvæmdastjóra þess fyrirtækis. Segir hann að: Meginniðurstaða KPMG er að vinna þurfi frumvörpin betur. - Á öðrum stað segir Sigurður: Mörg atriði í frumvörpunum eru óskýr. Samkvæmt frumvörpunum verður sjávarútvegsráðherra fært býsna mikið vald. Áður en það skref er stigið þarf það vald að vera betur skilgreint. - Undir þetta má taka, en betur hefði mátt skýra önnur ummæli í umfjölluninni.

Á forsíðu Mbl.is var fyrst að morgni miðvikudags vísað til erfiðrar skuldastöðu fyrirtækja. Var þar vísað til þess að fyrirtæki sem væru með 50% skuldsetningu mundu ekki standa af sér hugmyndir frumvarps um veiðigjald. Ef fyrirhugaðar breytingar yrðu gerðar mundi eiginfjárstaða Vinnslustöðvarinnar, sem nú væri 40% lækka niður í 20,2% vegna veiðigjaldsins. Hvað getur það verið sem veldur þessu?

Eina skýra ástæðan fyrir lækkun eiginfjárhlutfalls er sú að í bókhaldi fyrirtækisins séu aflaheimildir bókfærðar sem 18,8% eiginfjár. Þegar breytingin væri gengin í gegn, væri ekki lengur hægt að skrá aflaheimildir í efnahagsreikning útgerða. Þess vegna yrði að fella út þessa 18,8% óraunhæfu eiginfjárstöðu og eftir stæði raunveruleikinn 20,2% eiginfjárhlutfall. 

Við það að eignfærsla lækkaði þetta mikið við niðurfall eignskráningar aflaheimilda, mundi hlutfallstala skulda einnig aukast. Ef markaðsvirði hrapaði ekki mikið, gæti skuldastaða fyrirtækisins numið  60-80% af metnu eignarvirði og eigið fé til að standa undir þessum skuldum væri í besta falli 20,2%, en yrði líklega lægri vegna þess hve uppskrúfað hlutabréfaverð hafði verið, en  þau verðmæti féllu í verði samhliða útfellingar eignvirðis aflaheimilda. Það mundi líklega kalla á að bankar krefðust traustra veða fyrir þeim lánum sem voru með meintu veði í aflaheimildum og/eða hlutabréfum, auk þess sem þeir krefðust líklega hærri vaxta.

Þar sem fyrirtækin eru nú þegar yfirveðsett, hafa þau enga möguleika á að láta bönkunum í té veð sem þeir gætu samþykkt, vegna kvótalánanna. Gjaldfelling mundi því blasa við og þar sem fyrirtækin gætu ekki endurfjármagnað þessi lán, færu fyrirtækin óhjákvæmilega í gjaldþrot, nýir útgerðaraðilar tækju við aflaheimildunum og lífið héldi áfram sinn venjulega gang.

Það sem hér hefur verið lýst hefur í raun ekkert með frumvörpin að gera.  Þessi breyting er einungis vegna þess að útgerðarfyrirtækjum verður gert skylt að færa út úr efnahagsreikningum sínum eignfærslur vegna aflaheimilda.  Ef Alþingi tæki einungis þá afstöðu í fiskveiðistjórnun á þessu þingi, að banna eignfærslu aflaheimilda í efnahagreikningum útgerða, yrði niðurstaða umsagnaraðilanna nánast sú sama. Það er því hið falsaða bókhald útgerðanna sem er vandamálið en ekki gjaldtaka fyrir nýtingu auðlindarinnar.

                  

Myndband með athugasemdum við Kvótafrumvarp á þingskjali 1052

Það myndband sem hér er sýnt, nær einungis yfir lítinn hluta allra þeirra vitleysisþátta sem fram koma í frumvarpi ríkisstjórnarinnar. Það er afar sorglegt að þingmenn okkar skuli vera jafn ábyrgðarlausir og virðist vera í þessu máli og fleirum. En linkurinn á myndbandið er þessi.  Kvotafrumvarp 1-iPhone.m4v
     

Eru óvitar að semja lög um fiskveiðistjórnun??

 Komið er fram enn eitt frumvarpið til laga um fiskveiðistjórnun (þskj. 1052). Það sorglega við þetta frumvarp, eftir allt sem á undan er gengið í upphrópunum um fyrri frumvörp og tilraunir til sátta um þetta mikilvæga hagsmunamál þjóðarinnar, er að það frumvarp sem nú er til afgreiðslu er augljóslega samið af fólki sem skortir heildarþekkingu á verkefninu og hefur auk þess ekki heildarsýn á verkefnið sjálft, eins og vikið verður að hér á eftir.

Samkvæmt frumvarpinu er markmið laganna talin til í eftirfarandi liðum:

    a.   að stuðla að verndun og sjálfbærri nýtingu fiskistofna við Ísland,

    b.   að stuðla að farsælli samfélagsþróun með hagsmuni komandi            kynslóða að leiðarljósi,

    c.    að treysta atvinnu og byggð í landinu,

   d.  að hámarka þjóðhagslegan ávinning af sjávarauðlindinni og tryggja   þjóðinni eðlilega auðlindarentu,

Allt eru þetta falleg markmið, þó mér finnist b. liðurinn vera þokukennda draumsýn. Ég hefði kosið að sjá hann orðaðan á eftirfarandi hátt.

b.   ætíð verði leitað að hagfeldu rekstrarumhverfi fiskiskipa af hagstæðri rekstrarstærð, sem meginmarkmiði þess að laða fram hámarks þjóðhagslegan ávinning af sjávarauðlindinni, og tryggja þjóðinni þannig sem besta búsetu og atvinnustig í sjávarbyggðum, ásamt eðlilegu afgjaldi af auðlindinni.

Einn mikilvægasti hluti hverra laga er markmiðslýsing þeirra og við framkvæmd laganna verða markmiðin einn af mikilvægu þáttum við framkvæmd á stjórnun veiðanna. En í texta lagagreina frumvarpsins eru þessi markmið oft afar óljós og iðulega hvergi nærri.

Grunnreglan verði skýr og ótvíræð.

Eina skýra reglan sem lögfest hefur verið um úthlutun aflaheimilda, var sett við fyrstu úthlutun aflaheimilda. Þau lög sem þar um ræðir, giltu einungis í eitt ár og féllu þá úr gildi vegna nýrra laga um fiskveiðistjórnun, sem líka giltu í eitt ár. Segja má að í öllum fyrstu lögunum um fiskveiðistjórnun, hafi verið vísað til reglunnar sem sett var við fyrstu úthlutun, en hún var um að úthlutun aflaheimilda skildi byggjast á veiðireynslu undangenginna 3ja ára.

Þessa reglu vildu útvegsmenn ekki sætta sig við að nota. Þeir settu því fram þá sérkennilegu kröfu að einungis ætti að úthluta aflaheimildum til þeirra skipa sem voru við veiðar á árunum 1980 - 1983. Út frá úthlutun aflaheimilda fyrsta ársins bjuggu þeir til hugtakið "aflahlutdeild", sem var hlutfall hvers skips í úthlutuðum heildarafla. Þessi regla um aflahlutdeild var aldrei lögfest og hefur því alla tíð verið framkvæmd án lagaheimilda. Þrátt fyrir margítrekaðar fyrirspurnir hafa stjórnvöld og þingmenn ævinlega komið sér hjá því að svara fyrirspurnum um lagaheimildir fyrir hugtakinu "aflahlutdeild". Hefur það því hangið í loftinu öll þessi ár og aldrei fengist staðfest fyrr en með framlagningu þess frumvarps sem hér er fjallað um.

 

Aflahlutdeild ekki til í lögum.

Í 2. tölulið 4. gr. frumvarpsins, sem fjallar um orðskýringar, segir svo um aflahlutdeild: Aflahlutdeild: Hlutdeild í leyfðum heildarafla í nytjastofni.

Ekki er vísað til neinna lagaheimilda fyrir þessu mikilvæga fyrirkomulagi útdeilingar, án endurgjalds, á hlutfalli af sameiginlegri auðlind þjóðarinnar. Hins vegar segir svo í 9. gr. frumvarpsins, um nytjastofna utan aflahlutdeildar:

"Þegar veiðireynsla hefur myndast í stöðugu umhverfi og að öðrum efnislegum forsendum uppfylltum flytur ráðherra frumvarp til laga um úthlutun aflahlutdeilda í viðkomandi nytjastofni. Tekið skal mið af veiðireynslu, bæði fyrir og eftir gildistöku laga þessara, réttmætum hagsmunum þeirra sem hófu veiðar, verðmætamyndun og heildarmarkmiðum laganna."

Takið eftir því orðalagi sem þarna er viðhaft: "flytur ráðherra frumvarp til laga um úthlutun aflahlutdeilda í viðkomandi nytjastofni"   EF lög væru til um aflahlutdeild úr takmörkuðum nytjastofnum, mundi ráðherra ekki flytja frumvarp til laga um úthlutun aflahlutdeildar. Hann mundi flytja frumvarp til breytinga á lögum um aflahlutdeild. Það er því nú orðið ljóst að engin lög eru til um aflahlutdeild.

Þessu til viðbótar virðast textahöfundar frumvarps um fiskveiðistjórnun ekki hafa vitað af því að hingað til hefur verið úthlutað í Aflamarki, eða magni kílóum/tonnum í hverri fiskitegund sem úthlutað er, en ALDREI aflahlutdeilda.  

Hins vegar segir í 8. gr. umrædds frumvarps að nú skuli fara fram Úthlutun samkvæmt aflahlutdeildum. Hvernig það eigi að fara fram er hins vegar alveg óljóst. Eins og fyrr segir eru engin lög til um "aflahlutdeild" og því engin lögbær heimild til að úthluta með þeim hætti. Ef ætlunin hefði verið að gera lögtæka úthlutun samkvæmt "aflahlutdeild" hefði lagafrumvarp til löggildingar á því fyrirkomulagi þurft að koma fram samhliða frumvarpinu um fiskveiðistjórnun. En svo er ekki. Þess vegna er ekki hægt að ákvarða sem lög, úthlutunarreglu samkvæmt 8. gr. frumvarpsins.

Ekki er ætlunin að tína til alla þætti frumvarpsins sem tvímælis orka. Hins vegar er ekki hægt að skilja eftir ákvæðið samkvæmt 12. gr. frumvarpsins um Framsal aflahlutdeilda.  Í 1. mgr. segir að: "Fiskistofa skal leyfa flutning aflahlutdeilda milli fiskiskipa, ef eftirtalin skilyrði eru uppfyllt:" Í 2. tölulið skilyrða segir svo:

    2.     Fullnægjandi upplýsingar um kaupverð aflahlutdeildar fylgja.

Þarna er athyglisvert ákvæði.  Í 1. gr. frumvarpsins segir að: Nytjastofnar á Íslandsmiðum eru sameiginleg og ævarandi eign íslensku þjóðarinnar.  Þarna fer væntanlega ekkert á milli mála, eða hvað. Hvers vegna tala textahöfundar  frumvarpsins allt í einu hér um kaupverð aflahlutdeildar, þegar ljóst er samkvæmt markmiðum laganna að: Íslenska ríkið veitir öll tilskilin veiðileyfi til nýtingar aflaheimilda samkvæmt þeim takmörkunum sem lög þess greina.  Þarna er skýrt og greinilega talað um veiðileyfi til nýtingar en hvergi minnst á sölu eða kaupverð aflahlutdeildar. Slíkt er engan vegin hægt að hafa í lögum.

Hvers vegna geta ekki verið ákvæði um sölu eða kaupverð í þessum lögum? Ástæðan er einföld.  Í markmiðum 1. gr. laganna segir skýrum orðum um veiðileyfi til nýtingar:

Slíkt nýtingarleyfi aflaheimilda myndar ekki eignarrétt,  óafturkallanlegt forræði eða sjálfstæða ráðstöfun einstakra aðila yfir hinum úthlutuðu aflaheimildum.

Eins og þarna er greinilega sagt, getur enginn haft á hendi heimild til sölu aflamarks eða aflahlutdeildar, þar sem í 1. gr. laganna segir að hið veitta leyfi sé einungis nýtingarleyfi, sem myndar ekki eignarrétt, eða sjálfstæða ráðstöfun einstakra aðila yfir hinum úthlutuðu aflaheimildum. Enn eitt dæmið um að textahöfundar frumvarpsins skorti mikið á að hafa heildaryfirsýni yfir það verk sem þeir voru að vinna.

Það síðasta sem ég vík að nú, er ákvæði 17. gr. frumvarpsins sem nefnist Kvótaþing:

Í 1. mgr. 17. gr. segir svo:      "Fiskistofa starfrækir markað fyrir aflamark,"   Hér verður strax að taka fram að  samkvæmt þeim lögum sem verið er að setja, með frumvarpi þessu, er aðeins um að ræða úthlutun á veiðileyfi til nýtingar, en engrar annarrar ráðstöfunar. Eins og að framan segir, myndar slíkt nýtingarleyfi ekki eignarrétt,  óafturkallanlegt forræði eða sjálfstæða ráðstöfun einstakra aðila yfir hinum úthlutuðu aflaheimildum

 Ekki verður því betur séð en fullkomlega sé ólöglegt að sjávarútvegráðuneytið sjálft, setji skyldur á Fiskistofu, sem er undirstofnun ráðuneytisins, að hún reki stofnun eins og Kvótaþing, sem ætlað er að stunda markaðs- og sölumiðlun aflaheimilda. Sölustarfsemi sem ekki er heimil samkvæmt núgildandi lögum og getur ekki orðið heimil samkvæmt þeim lögum sem kæmu frá þessu frumvarpi. Ein mikilvægasta ástæða þess er að markmið þessara tilvonandi laga er að aflahlutdeild (aflaheimildir) verði ævarandi eign íslensku þjóðarinnar. Fiskistofa getur því með engu móti rekið sölumarkað fyrir aflaheimildir eða aflahlutdeildir sem ALLS EKKI MÁ SELJA.

  

Frjálst flæði! Óraunhæft og gengur ekki upp.

 Það er ljóst að hið svokallaða “fjórfrelsi” ESB er ekki raunhæft og getur engan veginn gengið upp í raunveruleikanum. Ekki þarf annað en horfa á það sem gerst hefur hér á undanförnum árum, til að átta sig á að í það minnsta tvö af fjórum þáttum  “fjórfrelsinsins” eiga sér ekki raunveruleikagrunn í neinu sjálfstæðu landi. Er ég þar að tala um frjálst flæði vinnuafls og fjármagns

Lítum fyrst á frjálst flæði vinnuafls. Við vitum að í löndum ESB er umtalsvert atvinnuleysi. Vaxandi samdráttur í efnahag margra landa mun óhjákvæmilega draga úr lifskjörum þeirra atvinnulausu, ekki síður en annarra þegna þessara landa. Svo gæti farið að einhver lítill hluti þess atvinnulausa fólks í þessum löndum, segjum 200 manns, ákvæði að fara til Íslands að leita sér vinnu. Ekki væri hægt að meina þessum hópi að koma til landsins og honum væri einnig heimilt að leita sér að vinnu. Segjum að 40 fengju vinnu en hinir ættu rétt á að vera hér í atvinnuleit í 3 mánuði, að mig minnir.

Þeir sem fengu vinnu, myndu skrifa um það á Facebook hvað launin væru góð hér og hve auðvelt væri að fá vinnu hérna. Þessar færslu læsu c.a. ein milljón atvinnulauss fólks í ESB löndunum. Sumir hugsa sér til hreyfings en aðrir ekki. Niðurstaðan yrði sú að á stuttum tíma kæmu frá c.a. 10 ESB löndum u.þ.b. 50.000 manns í atvinnuleit. Ekki hátt hlutfall af atvinnulausu fólki í þessum löndum. Við gætum ekki neitað þessu fólki um landvist vegna þess að í EES samningnum er ákvæði um frjálst flæði vinnuafls og fólkið er allt að leita sér að vinnu.  Fólkið á þann rétt að dvelja hér í tiltekinn tíma í leit að atvinnu.

Fólk sem kemur úr atvinnuleysi í ESB löndum er tæplega með mikið fjármagn meðferðis. Mestar líkur væru því á að umtalsverður hutli hópsins væri innan skamms tíma kominn á félagslegt framfæri hér á landi. Við hefðum enga möguleika á að taka við félagslegum skyldum gagnvart svona stórum hópi. Jafnvel 5.000 manns væri of mikið fyrir okkar samfélag. Við hefðum ekkert húsrými fyrir þann fjölda, auk þess sem kostnaður vegna 5.000 manns yrði c.a. 1.000 milljónir mánuði.

Dæmið sem hér var tekið er dálítið ýkt en þó alls ekki óraunhæft. Ef fréttir bærust út um að hér væri gott að lifa af atvinnuleysisbótum, gæti fólk streymt hingað í þúsundatali. Af þessu sést að frjálst flæði vinnuafls er alls ekki byggt á raunveruleika, heldur fallegt hugtak á pappír; hugtak sem engin leið væri að framfylgja miðað við þær aðstæður sem nú eru í Evrópu.

Frjálst flæði fjármagns:

Sama lögmál er einnig í sambandi við frjálst flæði fjármagns. Við höfum afar áþreifanlegt dæmi í fjármálum okkar lands. Fyrir hrun var mikið fjármagn flutt úr landi. Eftir sat svo þjóðin með alltof lítið fjármagn til að reka samfélagið. Ef ekki hefði verið lokað fyrir fjárstreymið úr landi, væri nánast ekkert fjármagn eftir í landinu til greiðslu launa og annars rekstrarkostnaðar. Samkvæmt reglum ESB á ekki að vera hægt að stöðva svona fjárstreymi en greinilega hafa hugsuðir fjórfrelsisins ekki hugsað þessi mál af neinni þekkingu á mögulegum afleiðingum svona reglna.

Kannski er enn athyglisverðara hve meðvirknin með vitleysunum í grunnreglum ESB er mikil, að enginn skuli nefna þessi stórhættulegu frelsisákvæði. Gildir það fyrir nánast hvaða ríki sem ætti í hlut. Ekkert ríki þolir að tapa miklu af heildarveltu þjóðarinnar án alvarlegra afleiðinga.

Við höfum áþreifanlegustu dæmin úr fjármálalífi þjóðar okkar. Síðustu sjö árin fyrir hrun, voru tekin erlend lán fyrir c.a. 10 þúsund milljarða í skammtímalánum. Þar  af c.a. 7 þúsund milljarðar síðustu tvö árin fyrir hrun. Nánast ekkert af þessu fjármagni var notað til tekjuskapandi fjárfestinga. Meginhlutinn fór til húsbygginga sem engin þörf var fyrir. Einnig voru keypt hlutabréf í óraunhæfum þjónustufyrirtækjum og eignalausum eignarhaldsfélögum, og einnig til beinar neyslu.

Fjármagn sem notað er til að byggja hús, getur með engu móti skilað sér til baka á skemmri tíma en 25 – 40 árum. Það er því vitlausasta fjármálastjórnun sem hugsast getur, að endurlána til slíkra framkvæmda, 3 – 7 ára erlend skammtímalán.  Greiða þarf hin erlendu skammtímalán með gjaldeyri, en á svo skömmum tíma 3-7 árum, verður engin aukning á gjaldeyristekjum þjóðarinnar. Það er því hámark ábyrgðarleysis gagnvart efnahagsjafnvægi þjóðarinnar að nota gjaldeyrislán til að byggja hús sem ekki eru til gjaldeyrisskapandi starfsemi, sem einnig eróvíst var að kaupendur fáist að áður en greiða þarf hið erlenda lán.

Að sjálfsögðu voru það íslensku peningarnir okkar sem notaðir voru til að byggja öll þessi hús. Lítil gagnrýni var á þetta fyrirkomulag vegna þess að fólk virtist líta á erlnda lánsféð eins og það væri hrein eign okkar, sem við þyrftum aldrei að endurgreiða. Engum datt því í hug að þörf væri á fjárfestingu í tekjuskapandi atvinnugreinum. Á fáeinum árum tvöfaldaðist þjónustuvelta þjóðfélagsins. Gjaldeyristekjur jukust þó afar lítið, en verslunar- og þjónustugeirinn óx gríðarlega.

Á þessum árum gætti enginn að því hvort þjóðin hefði í sínum fórum nægilegt fjármagn til að reka það samfélag sem við höfðum verið að byggja upp og auka um leið stöðugt við útgjaldaþætti þjóðfélagsins.  Enginn hafði eftirlit með því að fjármagn þjóðarinnar væri tiltækt hér innanlands, til að greiða t. d. fyrir velferðar- og menntakerfin. Nokkrir óprúttnir aðilar notuðu sér FJÓRFRELSIÐ, og fóru með mikið magn fjármuna úr landi án þess að nokkrar heimildir væru til sem gætu stoppað þá.

Með EES samningnum gengumst við inn á frjálst flæði fjármagns. Líklega hefur enginn sem smþykkti EES samninginn hugsað út í áhrif þess ef fáeinir aðilar söfnuðu að sér veltufjármunum þjóðarinnar og flyttu þá svo úr landi til varðveislu í erlendum bönkum. Ef þeir aðilar sem fyrir þessu stóðu, hefðu ekki á sama tíma dælt inn í landið erlendu lánsfé, hefði þjóðin orðið áþreiganlega vör við þegar peningarnir fóru úr landi.  Það sem eftir varð, var þegar orðið fast í óþörfum húsbyggingum sem ekki tókst að selja og munu ekki seljast á næsta áratug eða meira.

Eins og hér hefur verið sýnt fram á er afar alvarleg grundvallarskekkja í þeim meginreglum sem ESB er byggt á.  Innan tíðar munu mörg ESB-lönd vakna upp við þann vonda draum að veltufjárstaða þjóðanna er ekki lengur í ríkiseign, því megnið af fjármunum álfunnar eru komið á hendur tiltölulega fárra einstaklinga, sem fyrst og fremst hugsa um að fjármagnið skili þeim sjálfum arði. Þeir hafa engan sérstakan metnað gagnvart einhverju einstöku ríki.  Þeir koma fjármagni sínu fyrir í bönkum sem þeir meta trausta. Í hvaða landi þeir bankar eru, skiptir þá engu máli. Og bankastofnunum verður ekki frjálst að nota þetta fjármagn til almennra útlána, en krafist verður hárra innlánsvaxta, sem munu þýða enn hærri útlanavextir.

Þessir aðilar eru engir aular í peningamálum, þess vegna hefur þeim tekist þessi samansöfnun peninganna. Þeir vita að allir helstu bankar innan ESB eru búnir að leggja of mikið af útlánagetu sinni til að bjarga ESB frá falli.  Ef einhver ESB þjóð fer í greiðsluþrot, verður ekki komist hjá Dóminó-áhrifum víða um heim. Af þessum ástæðum er ljóst að sífellt stækkandi hluti evrusjóða lenda í bankastofnunum utan evrusvæðis, því ef þeir væru innan svæðisins þegar hrunskriðan fer af stað, munu þeir sjóðir þurrkast út á svipstundu, líkt og gerðist með fjármagn þjóðar okkar þegar hrunið varð. Alvöru fjármálamenn lenda ekki í slíkum krísum. Þeir verða og eru löngu farnir með sína sjóði áður en til hruns kemur og þeir vita að það er alveg á næsta leiti.

Líklega eru það ekki margir sem leitt hafa hugann að þeim fréttum sem nokkuð hefur verið um síðustu mánuði, að mikil ásókn væri í að kaupa gull. Ásókn þessi er ekki eingöngu bundin við málminn sem slíkann. Ástæðan er einnig fólgin í því að það eru hömlur á flutningi peninga út úr ESB löndunum.

Það eru hins vegar engar álíka hindranir í sambandi við að flytja gull út úr ESB lögsögunni. Með þessu móti hefur umtalsvert magn af veltufé Evrópu verið flutt í skjól utan hættusvæðis. Máltækið segir að rotturnar forði sér frá skipum sem muni sökkva.  Sama á við um peningamennina. Þeir forða sér þegar þeir finna þefinn af samdrætti og greiðsluvandræðum. Það er því ekki langt þangað til mörg lönd standa frammi fyrir sömu afleiðingum FJÓRFRELSISINS og þeim sem við erum að fást við, eftir að fjármagni þjóðarinnar var bísað úr landi, rétt fyrir hrun.

Af því sem hér hefur verið rakið má glögglega sjá að ENGINN RAUNVERULEGUR GRUNNUR ER UNDIR FJÓRFRELSINU.  Með allmikilli sannfæringu má einnig segja að einn af stærstu áhrifaþáttum alþjóðahruns fjármálakerfa, eigi rót sína að rekja til fjórfrelsinsins, þ. e. einkanlega frjálsu flæði fjármagns. Það er vart til meira ábyrgðarleysi valdamanna, en að vera ekki þegar horfnir frá grundvallarþáttum í allsherjarhruni peningakerfa heimsins, sem er hið frjálsa flæði fjármagns. Það er hugtal sem ALDREI mun geta gengið upp, ekki einu sinni innan eins þjóðríkis, hvað þá ríkjasambandi tuga ólíkra efnahags hagkerfa.

           

Út úr fjötrum fjármagnsins.

Nú á tímum virðast stjórnmálamenn verða ráðþrota ef þeir geta ekki fengið PENINGA til allra hluta. Það hefur verið vandlega gróðursett í hugum þessa fólks að lykillinn að allri verðmætasköpun séu peningar. Athyglisvert í ljósi þess að peningar eru AFRAKSTUR verðmætasköpunar en ekki grundvöllur hennar.

Á örfáum áratugum hefur fjármagnseigendum, með einstaklega lúmskum hætti, tekist að ná þeim tökum á alþjóðasamfélaginu að stjórnendur þjóða virðast magnþrota ef þeir geta ekki talað út frá peningum.  Með einstaklega lúmskum hætti hefur stjórnmálamönnum verið talin trú um að nauðsynlegt sé að meta hverja minnst hreyfingu fólks til ákveðins peningaverðmætis, svo mögulegt sé að tekju- eða kostnaðarmeta, í ljósi hugsanlegrar skattgreiðslna.  Peningaleg verðmæti sem þannig verða til úr því sem áður var ekki verðmætaskráð, færa peningaöflunum aukið vald yfir samfélaginu. En það var að sjálfsögðu alltaf þeirra markmið og ásetningur.

Með þessum hætti hefur samfélag okkar hægt en markvisst verið fjötrað í hlekki peningavaldsins. Frjó hugsun verður sjaldan til við slíkar aðstæður, því hún strandar strax á þeim vegg AÐ ÞAÐ VANTI PENINGA til að þróa hugsunina áfram til raunveruleikans. Ef menn sjá ekki fyrir sér að þeir græði peninga á hugmyndinni, er hugmyndin EINSKIS VIRÐI. Skiptir þá engu máli þó hugmyndin væri mikilvæg fyrir samfélagið, eða sérstaklega þann hluta þjóðarinnar sem ekki á peninga til að kaupa það sem af hugmyndinni skapaðist. Hugmynd er EINSKIS VIRÐI, fyrst ekki fást fyrir hana peningar.

Allar hugsanlegar krókaleiðir eru farnar til að ná peningum af fólkinu. Reynt er að hafa beina skatta sem lægsta, því undan þeim kvartar fólkið. En hins vegar eru farnar ótúlegar krókaleiðir til að ná peningum af fólkinu; jafnvel leiðir sem opinberir aðilar ættu ekki að eiga neinn aðgang að. Lítum á dæmi.

 Ef ég kaupi mér íbúð sem byggð var fyrir 40 árum á lóð sem bæjarfélagið átti. Af byggingunni voru greidd lóðarleiga og gatnagerðargjöld. Árlega síðan hafa verið greidd gjöld fyrir lóðaleigu og frárennslisgjald.  EN, bæjarfélagið vill líka fá FASTEIGNAGJALD.  Hvers vegna?  Ekki lagði bæjarfélagið annað til byggingarinnar en lóðina og frárennslið og fyrir það  var greitt í upphafi og árleg leiga alla tíð.  Fjármögnun byggingarinnar var að öllu leiti  á höndum eigenda og skilyrðum byggingasamþykkta um útlit og ummál á lóðinni. Byggingin var að öllu leiti eign þess sem byggði. Hvernig getur bæjarfélag með eðlilegum hætti heimtað gjald af rúmmáli eignar sem það á engan eignarhlut í?

Hver er hugsunin á bak við fasteignagjaldið? Vafalaust verður strax fyrir svarið, til að borga fyrir þjónustu sem húsið fær frá bæjarfélaginu.  Já, en húsið fær enga þjónustu aðra en að standa á lóðinni sem það greiðir lóðarleigu fyrir og nýtir frárennslið, sem einnig er borgað fyrir.  Annað er þjónusta við íbúa hússins og fyrir þá þjónustu borga þeir með útsvarinu sínu. Enn er ekki komið í ljós fyrir hvað er verið að greiða með fasteignagjaldinu. Svar óskast.

          

Formaður Lögmannafélags ámynntur um sannsögli og heiðarleika

  Leturbreytingar gerði Guðbjörn. Svart letur er grein Brynjars. Blátt letur er athugasemd GJ.  Þessi litur er textinn sem GJ skrifar. 

11. apr. 2012 - 15:53 Brynjar Nielsson

Mannréttindanefnd Sameinuðu Þjóðanna og fleira skringilegt í henni veröld

Í pólitískri dægurbaráttu og umræðu vitna sumir til Mannréttindanefndar Sameinuðu Þjóðanna eða nefndarmanna þeirrar stofnunar í því skyni að afla máli sínu stuðnings eða renna stoðum undir réttmæti skoðana sinna. Eru það einna helst þeir sem telja kvótakerfi í íslenskum sjávarútvegi brot á mannréttindum sínum og þeir sem telja það til mannréttindabrota hversu fáir eru sakfelldir fyrir kynferðisbrot og refsingar vægar í þeim brotaflokki. Einnig heyrist einstaka stjórnlagaráðsmaður vitna til Mannréttindanefndar SÞ í baráttu sinni fyrir því að koma pólitískum skoðunum sínum í stjórnarskrá.

En hvers konar fyrirbæri er Mannréttindanefnd SÞ? Nefndin er ekki dómstóll, sem dæmir um gildandi rétt eins og sumir virðast halda. Nei, hún er nefnd skipuð  fólki sem pólitísk stjórnvöld aðildarríkjanna tilnefnir. Nefndin gefur álit á málum sem lögð eru fyrir hana og klofnar gjarnan í niðurstöðu sinni eftir stjórnmálaviðhorfum nefndarmanna eða hagsmunum þeirra stjórnvalda sem tilnefnir þá.

Þegar þess er gætt að þarna talar formaður Lögmannafélags Íslands (LÍ), fer varla á milli mála að maður spái í orð hans út frá því hver virðing formannsins er gagnvart félagi sínu og félagsmönnum.   Á sínum tíma voru settar reglur hjá Sameinuðu þjóðunum um stofnun Mannréttindanefndar SÞ. Þing SÞ setti reglur um hvernig valið skildi fólk til setu í nefndinni og allir nefndarmenn hafa verið tilnefndir eftir þeirri reglu. Þessa nefnd, sem kosin er eftir fyrirmælum þings SÞ, kallar formaður LÍ “fyrirbæri”... hún er nefnd skipuð  fólki sem pólitísk stjórnvöld aðildarríkjanna tilnefnir.  Þetta lætur formaður LÍ á prent  þó hann viti væntanlega mjög vel að þessi nefnd er sett saman eftir fyrirmælum frá þingi SÞ. Greinilega ekki mikil virðing fyrirsannleikanum. Og áfram heldur grein formannsins:

 Álit Mannréttindanefndar SÞ hefur því ekki réttaráhrif eins og dómar Mannréttindadómstóls Evrópu.

Rétt er að Álit Mannréttindanefndar SÞ er ekki dómur, það er úrskurður sem Ísland hefur undirgengist að virða og breyta í samræmi við úrskurð M-SÞ. Og áfram heldur greinin:

 Við getum því alveg eins leitað til mannréttindaráðs Reykjavíkurborgar til að leiðbeina okkur um mannréttindi. Og þó, því sennilega er nú um stundir hvergi minni skilningur og þekking á mannréttindum en þar á bæ.

Enn opinberar formaður LÍ virðingu sína og LÍ fyrir heiðarleikanum í málflutningi og samjöfnuði, auk þess sem hann opinberar að hann, og væntanlega LÍ líka, bera ekki mikla virðingu fyrir mannréttindaráði Reykjavíurborgar.  Og enn heldur greinin áfram.

Það hefur verið áberandi í stjórnmálaumræðu seinni ára, að margir telja að pólitískar skoðanir sínar endurspegli mannréttindi og jafnvel vilja þjóðarinnar. Dæmi um þetta er sú krafa að allir fái að veiða fisk við strendur landsins. Sú krafa hefur auðvitað ekkert með mannréttindi að gera - ekkert frekar en að allir fái að bora eftir olíu sem það vilja.

Ef maður gengur út frá því að formaður LÍ kunni nokkur skil á stjórnarskrá landsins, getur maður ekki komist að annarri niðurstöðu en að hann segi AF ÁSETNINGI ósatt í setningunni hér á undan. Hann veit væntanlega að það heyrir undir mannréttindi að geta stundað vinnu. Og að í stjórnarskrá okkar 75. gr. er ákvæði þess efnis að “öllum skuli heimilt að stunda þá vinnu sem þeir kjósa. Þessu frelsi má þó setja skorður með lögum, enda krefjist almannahagsmunir þess.”  Það eru ekki almannahagsmunir sem krefjast þess að fólki sé meinað að draga fisk á færi á grunnslóð kringum landið. Það eru hagsmunir afar þröngs hóps stórútgerðarmanna sem eru orðnir fastir í offjárfestingu í rándýrum fiskiskipum. Þeir eru því ekki samkeppnishæfir við mini báta strandveiðiflotans, sem sannanlega gætu veitt allan þorsk sem heimilt er að veiða á Íslandsmiðum, með umtalsvert minni útgerðarkostnaði.  En höldum áfram með greinina:

Það þurfa hins vegar málefnaleg sjónarmið að liggja að baki við ráðstöfun og úthlutun úr takmarkaðri auðlind.

Það liggja engar raunhæfar sannanir fyrir um að  helstu nytjastofnar okkar sé “takmörkuð auðlind”.  Til fjölda ára hefur Hafrannsóknarstofnun einungis rannsakað langt innan við 1% af gönguslóðum fisks í fiksveiðilögsögu okkar. Hafró skoðar eingöngu á svæðum sem eru undir stöðugu álagi togveiðarfæra. Hafró hefur einnig sýnt fram á að þorskurinn er ekki heimskari en svo að hann kann að forða sér, en hann getur líka mætt í mat á réttum tíma og á réttum stað. Það skýrir að mestu hve lítið Hafró fær af þorski í togararallinu, þó allt í kring og upp undir fjöru í flestum fjörðum, sé allt fullt af þorski; mikið meira en menn hafa séð áður. Það er því algjörlega orökstutt að auðlindin sé takmörkuð. En höldum áfram með greinina:

 Veiðireynsla var að sjálfsögðu málefnalegt sjónarmið við úthlutun í kvótakerfinu, þegar því var komið á fót upphaflega.

Hægt er síðan að deila um hvort leggja hefði átt önnur málefnaleg sjónarmið til grundvallar. Þá má vissulega deila um réttlæti og sanngirni í þessum málaflokki sem öðrum og hvaða fyrirkomulag eigi að hafa við nýtingu auðlindarinnar yfirleitt. Það sem skiptir mestu máli  við mat á fyrirkomulagi fiskveiða eru hagsmunir (hagnaður) samfélagsins en ekki réttur allra til veiða eða önnur heimatilbúin sanngirnisrök sem reynt er að klæða í búning mannréttinda.

Þarna er afar sérkennileg röksemdafærsla hjá formanni LÍ. Það sem honum finnst skipta máli, við stjórn fiskveiða, er fyrirkomulag fiskveiða, að hagsmunir felist í hagnaði samfélagsins en ekki réttur allra til veiða. Það er nú svo augljóst að mestu hagsmunir samfélagsins felast í því að sem flestir fái að róa til fiskjar. Það skapar fleiri aðilum störf fyrir minni kostnað og fjárfestingu og skilar fullt eins góðum afurðum, og jafnvel stundum betri en frá togurunum. Einhverjir segja áreiðanlega að formaður LÍ hafa skotið sjálfan sig í fótinn með þessari framsetningu. En áfram með greinina:

 Það er eins og að menn hafi alveg gleymt því, að þegar kvótakerfi í sjávarútvegi var komið á, lauk tíma frjálsrar sóknar á Íslandsmiðum.

Þetta er ekki rétt. Fyrstu árin var hluti flotans á sóknarmarki og var því frjálst að koma með allan fisk að landi sem þeir gátu veitt.

Allar þessar tilvísanir í pólitískar mannréttindanefndir og ráð í hugmyndafræðilegri baráttu eru til þess fallnar að rugla almenning í ríminu. Svo mikið að hinar eiginlegu og klassísku mannréttindareglur stjórnarskrárinnar um eignarréttinn, friðhelgi einkalífsins, tjáningarfrelsið, atvinnufrelsið og að sakaðir menn skulu taldir saklausir uns sekt er sönnuð eru að verða merkingarlausar og látnar víkja fyrir óskýrum og illa skilgreindum almannahagsmunum, sem eru í raun ekki annað en mat hins pólitíska meirihluta hverju sinni.

Þarna hoppar formaður LÍ úr vanaðri lögfræðilegri umfjöllun, niður á plan slúðurberans, sem rökstyður með engu staðhæfingar sínar. Hann nefnir engin dæmi um eignarréttinn, friðhelgi einkalífsins, tjáningarfrelsið, atvinnufrelsið og að sakaðir menn skulu taldir saklausir uns sekt er sönnuð. Svona sleggjudómar eru ekki sæmandi formanni LÍ, eða neinum sómakærum manni. En höldum áfram með greinina:

Af því leiðir að mörgum finnst í lagi að svipta menn eignum sínum eða þá að setja þak á eignarréttinn til að búa til „réttlátara“ samfélag,

Þarna er eins og fyrr. Engin útskýring á hvað vísað er til. Mwenn búa ekki til „réttlátara“ samfélag, með órökstuddum fullyrðingum eða sleggjudómum. En áfram með greinina:

skerða friðhelgi einkalífsins til að koma í veg fyrir að einhverjir óyndismenn geti verið saman á mótorhjólum íklæddir leðurjökkum, skerða atvinnufrelsi fólks sem vill vinna við að hátta sig eða sofa hjá og loka saklausa menn í fangelsi til að tryggja að einhverjir sekir gangi ekki lausir. Og það skrítnasta við allan þennan furðulega pólitíska málatilbúnað er að fjölmargir talsmenn hans telja hann bæði „fagleganË® og „fræðileganË®.

Ég er orðinn svo undrandi á þessari grein formanns LÍ, að ég ætla að nota sama niðurlagið og hann, einungis með örlítilli breytingu og segja:

Og það skrítnasta við allan þennan furðulega ruglingslega málatilbúnað er ef stjórn og félagsfólk LÍ telja hann bæði „fagleganË® og „fræðileganË® og samboðinn forystumanni þeirra.  Þá bera þeir ekki mikla virðingu fyrir sjálfum sér og félagi þeirra, Lögmannafélagi Íslands.

 

          

Frumvarp um veiðigjald ATHUGASEMDIR

Þskj. 1053  —  658. mál.

Frumvarp til laga 

um veiðigjöld. 

(Lagt fyrir Alþingi á 140. löggjafarþingi 2011–2012.)

I. KAFLI
Gildissvið, markmið og skilgreiningar.
1. gr.
Gildissvið.

    Lög þessi taka til veiðigjalda, almenns veiðigjalds og sérstaks veiðigjalds, sem lögð eru á aflamark, aðrar úthlutaðar aflaheimildir eða landaðan afla, fari stjórn veiða fram með öðrum hætti en með úthlutun aflamarks samkvæmt lögum um stjórn fiskveiða eða öðrum lögum er við geta átt. 

2. gr.
Markmið.

    Veiðigjöld eru lögð á í þeim tilgangi að mæta kostnaði ríkisins við rannsóknir, stjórn, eftirlit og umsjón með fiskveiðum og fiskvinnslu og til að tryggja þjóðinni í heild hlutdeild í þeim arði sem nýting sjávarauðlinda skapar.   

Það er röng hugsun, miðað við kröfur þjóðarinnar, sem kemur fram í 2. gr. frumvarpsins. Eðlilegra væri að segja.

“Veiðigjald er lagt á allar veiðar úr þeim nytjastofnum Fiskveiðilögsögu Íslands, sem takmarka þarf veiðar úr með lagasetningum um stjórnun fiskveiða.

Við löndun á afla af kvótabundinni tegund  úr fiskveiðilögsögu Íslands, skal veiðiskip greiða til ríkissjóðs ákveðið hlutfall aflaveðmætis, sem veiðgjald vegna nýtingarréttar. Verðmæti skal miðast við meðalverð hverrar fiskitegundar á fiskmörkuðum þann dag sem aflanum er landað. Kaupandi fisksins ábyrgist skil á veiðigjaldi til ríkisins.

Veiðigjald skal vera  10% af löndunarverði afla eða söluverði afurða vinnsluskipa. Við innheimtu nýtur veiðigjald réttarstöðu forgangskröfu, næst á eftir launakröfum.”

3. gr.
Skilgreiningar.

    Í lögum þessum hafa hugtökin aflahlutdeild, aflamark, fiskveiðiár, veiðiheimild, þorskígildi, og þorskígildisstuðull þær merkingar sem í þau eru lögð í lögum um stjórn fiskveiða. Eftirtalin hugtök hafa þessa merkingu í lögum þessum:

    1.     Uppsjávarafli: Afli af fisktegundunum síld, loðnu, kolmunna, makríl og öðrum hliðstæðum tegundum smáfiska. 

    2.     Botnfiskafli: Annar sjávarafli. 

    3.     Veiðar: Veiðar og meðhöndlun afla um borð í fiskiskipi. 

    4.     Vinnsla: Meðferð sjávarafla í landi. 

    5.     Auðlindarenta (reiknuð renta): Arður sem myndast í atvinnustarfsemi sem byggist á nýtingu náttúruauðlinda umfram rekstrarkostnað og ávöxtun þess fjár sem bundið er í starfseminni sem eðlileg er talin með tilliti til þeirrar áhættu sem í henni felst. 

Lög þessi eru sett sem viðbót við lögin um stjórn fiskveiða. Lögin heita “Stjórn fiskveiða”. Þess vegna er ekkert í markmiðum laganna sem réttlætir að leggja einhverjar álögur á vinnslu aflans í landi. Fiskvinnslan kaupir aflann af veiðiskipi og greiðir fyrir fullt verð og af því verði á veiðiskipið að greiða sitt veiðigjald, enda heitir það VEIÐIGJALD.  Úrvinnsla aflans getur ekki verið á annan veg kostnaðarlega tengd aflanum en lítur að því verði sem fiskvinnslan greiðir fyrir aflann.

Það getur ekki staðist jafnræðisreglu stjórnarskrár að miða greiðslu veiðigjalds við auðlindarentu, því með þeim hætti er ríkissjóður orðinn beinn þátttakandi í útgerðarkostnaði óhagkvæmra útgerðarhátta, án þess að hafa beinan atkvæðisrétt um ákvarðanatökur í viðkomandi útgerðarfyrirtækjum. Stjórnvöld hafa þannig ekki stöðu til að mótmæla óhagkvæmum veiðiskipum eða útgerðarkostnaði. Ólögmæt mismunun kæmi m. a. fram í því að útgerðarfélagi gæti verið hagur að því að reka óhagkvæm veiðiskip, sem vegna mikils kostnaðar greiddu lítið sem ekkert veiðigjald, en aðrir sem rækju hagkvæm veiðiskip greiddi umtalsvert hærra veiðigjald, miðað við veiddan afla.

Auðlindarenta getur aldrei verið heiðarlegt eða réttlátt veiðigjald vegna hinna mörgu möguleika sem útgerð hefur til að svindla á tekjum, svo útkoman reksturs verði tap en ekki hagnaður. Í taprekstri skapast engin auðlindarenta.

Hvernig er t. d. hægt að svindla á tekjum útgerðar?  Það er lítill vandi í svona litlu landi, þar sem allir aðilar fiskveiða og –vinnslu þekkjast.  útgerðin getur gert samning við fiskvinnslu um að fiskvinnslan kaupi aflann á lægra verði en útgerðin fái síðan mismuninn greiddan sem aðra selda þjónustu, sem ekki ber veiðigjald. Tap verður þannig hjá útgerðinni af veiðunum en í heildina skilar útgerðin kannski hagnaði út frá öðrum tekjuþáttum, sem m. a. gætu verið þessi hluti fiskverðsins sem greiddur var sem önnur þjónusta. Slíkt hefði einnig áhrif á skil útgerðar á virðisaukaskatti, þar sem tekjur af sölu afla yrðu lægri en ella en kostnaður útgerðarinnar skapaði halla, sem jafnframt mundi líklega þýða endurgreiðslu á virðisaukaskatti af rekstrarkostnaði.

Þetta er einungis örlítið brot af öllu því svindli sem mögulegt er, til sniðgöngu á greiðslu veiðigjalds, ef útreikningur þess er miðaður við auðlindarentu. Af þeirri ástæðu sem og af alvarlegri mismunun útgerða á greiðslu veiðigjalds miðað við magn afla, á slíkt viðmið ekki að koma til greina.

4. gr.
Veiðigjaldsnefnd.

    Ráðherra skipar þrjá menn og aðra þrjá til vara í nefnd til fimm ára í senn til að ákvarða sérstakt veiðigjald, sbr. 8. gr., og gera tillögu um undanþágu frá álagningu sérstaks veiðigjalds, sbr. 3. mgr. 8. gr. Nefndin skal skipuð mönnum sem hafa þekkingu á sviði hagfræði, sjávarútvegsmála og reikningshalds.

    Ráðherra skal birta fjárhæð sérstaks og almenns veiðigjalds fyrir komandi fiskveiðiár með reglugerð fyrir 15. júlí ár hvert.

Miðað við framanskráð er þessi nefnd og þessi grein alveg óþarfur kostnaður.

II. KAFLI
Gjaldtaka.
5. gr.
Gjaldskyldir aðilar.

    Gjaldskyldir aðilar eru einstaklingar og lögaðilar sem fá úthlutað aflamarki, öðrum aflaheimildum eða landa afla á grundvelli laga um stjórn fiskveiða, laga um fiskveiðar utan lögsögu Íslands eða annarra laga er kveða á um stjórn fiskveiða.

Eins og þessi grein er orðuð, er sá möguleiki fyrir hendi að tvígreitt verði veiðigjald af aflamarki sem flutt væri milli útgerða. Samkvæmt því sem segir í lagagreininni ætti sá sem fær úthlutunina að greiða veiðigjald af úthlutuninni. Sá sem fengi aflaheimildina flutta til sín og veiddi þann afla, þarf líka að greiða veiðigjald af lönduðum afla.

Með hliðsjón af framanskráðu má komast hjá þessu með því að hafa texta þessarar greinar eftirfarandi:

"Allir sem landa afla úr kvótabundnum nytjastofnum innan Fiskveiðilögsögu Íslands, skulu greiða veiðigjald sem hlutfall af löndunarvirði afla veiðiskips eða söluvirði afurða vinnsluskips."

6. gr.
Gjaldstofn.

    Gjaldstofn almenns og sérstaks veiðigjalds er afli hvers gjaldskylds aðila í þorskígildum samkvæmt úthlutuðu aflamarki, öðrum aflaheimildum eða lönduðum afla. 
    Þegar um er að ræða tegundir sem úthlutað er til einstakra skipa skulu gjöldin miðast við úthlutað aflamark í kílóum talið. 

    Fari stjórn veiða fram með öðrum hætti en greinir í 2. mgr. skulu gjöldin miðast við landaðan afla skips í viðkomandi tegund samkvæmt aflaupplýsingakerfi Fiskistofu á tólf mánaða tímabili sem lýkur einum mánuði fyrir upphaf fiskveiðiárs eða veiðitímabils. Gjöld vegna strandveiða miðast við landaðan afla í strandveiðum og miða skal við landaðan afla krókabáta í þeim tegundum sem þeir eru ekki bundnir aflatakmörkunum í en sæta ákvörðun um heildarafla.      Þessi grein falli niður í heild sinni.

7. gr.
Almennt veiðigjald.

    Almennt veiðigjald skal vera 8 kr. á hvert þorskígildiskíló. Almennt veiðigjald á hvert skip skal þó aldrei vera lægra en 5.000 kr.    Breyta orðalagi:

Almennt veiðigjald skal vera 10% af löndunarvirði afla veiðiskips og sama hlutfalla af söluvirði afurða vinnsluskips. Almennt veiðigjald á hvert skip skal þó aldrei vera lægra en 15.000 kr.   

8. gr.
Sérstakt veiðigjald.

    Sérstakt veiðigjald skal skilgreint í krónum á hvert þorskígildiskíló eftir veiðiflokkum, þ.e. botnfiskveiðum og uppsjávarveiðum. Sérstakt veiðigjald skal vera 70% af stofni til útreiknings á gjaldinu eins og stofninn er skilgreindur í 9. gr. að frádregnu almennu veiðigjaldi skv. 7. gr. 

    Álagning sérstaks veiðigjalds samkvæmt þessari grein skal vera þannig á hvert skip á fiskveiðiárinu:
    a.     af fyrstu 30.000 þorskígildiskílóum greiðist ekkert gjald, 
    b.     af næstu 70.000 þorskígildiskílóum greiðist hálft gjald, 
    c.     af þorskígildiskílóum umfram 100.000 greiðist fullt gjald. 
    Ráðherra er heimilt að tillögu veiðigjaldsnefndar að lækka eða undanþiggja sérstöku veiðigjaldi afla úr tilteknum fiskstofni ef sýnt er að afkoma er verulega lakari við þær veiðar en almennt gerist. Einnig má undanþiggja tilraunaveiðar sérstöku veiðigjaldi ef sýnt er að renta þeirra veiða er engin eða neikvæð.        Greinin falli niður í heild sinni.

9. gr.
Stofn til útreiknings á sérstöku veiðigjaldi.

    Stofn til útreiknings á sérstöku veiðigjaldi er samtala reiknaðrar rentu á hvert þorskígildiskíló, annars vegar í fiskveiðum og hins vegar í fiskvinnslu. Rentu á þorskígildiskíló skal reikna sérstaklega fyrir veiðar og vinnslu botnfisks og fyrir veiðar og vinnslu uppsjávarfisks eins og nánar er kveðið á um í 10. gr. 

    Rentu í veiðum og vinnslu skal jafnað á afla í veiðum og vinnslu á sama tekjuári og skattframtöl sem lögð eru til grundvallar útreikningum Hagstofu Íslands byggjast á. Skal sá afli umreiknaður til þorskígilda fyrir komandi fiskveiðiár samkvæmt ákvæðum laga um stjórn fiskveiða.
    Reiknaðri rentu í uppsjávarveiðum skal jafnað á þorskígildi afla í uppsjávarveiðum. Reiknaðri rentu í vinnslu uppsjávaraflar skal jafnað á þorskígildi þess uppsjávarafla sem unninn var.

    Stofn til útreiknings á sérstöku veiðigjaldi í uppsjávarveiðum skal vera reiknuð renta á þorskígildi í veiðum á uppsjávarfiski að viðbættri reiknaðri rentu á þorskígildi í vinnslu á uppsjávarfiski.
    Reiknaðri rentu í botnfiskveiðum skal jafnað á þorskígildi afla í botnfiskveiðum. Reiknaðri rentu í vinnslu botnfisks skal jafnað á þorskígildi heildarafla viðmiðunarársins að frádregnum þeim uppsjávarafla sem fór í vinnslu, sbr. 3. mgr.

     Stofn til útreiknings sérstaks veiðigjalds á þorskígildi í botnfiskveiðum skal vera reiknuð renta á þorskígildi í veiðum á botnfiski að viðbættri reiknaðri rentu á þorskígildi á vinnslu á botnfiski.          Greinin falli niður í heild sinni.

 

10. gr.
Reiknuð renta.

    Renta reiknast sem söluverðmæti afla eða afurða að frádregnum annars vegar rekstrarkostnaði vegna veiða og vinnslu, öðrum en fjármagnskostnaði og afskriftum rekstrarfjármuna, og hins vegar reiknaðri ávöxtun á verðmæti rekstrarfjármuna. 
    Til söluverðmætis afla eða afurða skal telja tekjur af sölu og leigu aflaheimilda. Til rekstrarkostnaðar skal telja niðurfærslu keyptra aflaheimilda í samræmi við ákvæði skattalaga. 
    Söluverðmæti afla og afurða skal byggja á upplýsingum sem Hagstofa Íslands vinnur árlega úr skattframtölum og aflar frá fyrirtækjum í fiskveiðum og fiskvinnslu, ásamt upplýsingum frá Fiskistofu, að teknu tilliti til breytinga á verðvísitölu sjávarafurða frá meðaltali þess tekjuárs sem framtölin byggjast á til 1. apríl ár hvert fyrir ákvörðun veiðigjaldsins.     
    Rekstrarkostnaður sem kemur til frádráttar, sbr. 1. mgr., skal byggjast á upplýsingum sem Hagstofa Íslands vinnur árlega úr skattframtölum og aflar frá fyrirtækjum í fiskveiðum og fiskvinnslu, ásamt upplýsingum frá Fiskistofu, að teknu tiliti til breytinga á vísitölu neysluverðs frá meðaltali þess tekjuárs sem framtölin byggjast á til 1. apríl ár hvert fyrir ákvörðun veiðigjaldsins.

    Reiknaða ávöxtun rekstrarfjármuna, að meðtöldum birgðum, skal miða við áætlað verðmæti þeirra í lok tekjuárs, 8% í fiskveiðum, en 10% í fiskvinnslu, sem Hagstofa Íslands vinnur árlega úr skattframtölum og aflar frá fyrirtækjum í fiskveiðum og fiskvinnslu. Verðmæti skipakosts skal miða við vátryggingarverðmæti skipa eins og það er ákveðið af vátryggingafélögum að viðbættum 20% vegna búnaðar og tækja við fiskveiðar. Verðmæti fasteigna og annarra rekstrarfjármuna skal miða við bókfært verð þeirra án afskrifta, að teknu tilliti til breytinga á vísitölu byggingarkostnaðar frá meðaltali tekjuárs skattframtals til 1. apríl næst fyrir ákvörðun veiðigjaldsins.  Greinin falli niður í heild sinni

III. KAFLI
Álagning og innheimta.
11. gr.
Álagning veiðigjalda.

Veiðigjöld samkvæmt lögum þessum skulu lögð á af Fiskistofu og renna í ríkissjóð.
    Álagning vegna aflamarks fer fram við úthlutun þess á hverju fiskveiðiári. Álagning á landaðan afla skal fara fram 31. ágúst ár hvert vegna afla sem landað var frá 1. ágúst næstliðins árs til 31. júlí á álagningarárinu. Fiskistofa tilkynnir gjaldskyldum aðilum álagningu á þá. Yfirstrikaður texti falli niður.

Engin forsenda réttlætir að veiðiskip greiði ekki veiðigjald samhliða sölu aflans. Eðlilegt er því að uppgjör veiðigjald til ríkissjóðs fari fram samhliða uppgjöri fiskkaupanda til útgerðar veiðiskips. Í stað yfirstrikaða textans komi:

Uppgjör veiðigjalds fari fram samhliða lögboðnu uppgjöri fiskkaupenda til útgerða veiðiskipa og telst sá dagur gjalddagi veiðigjalds. Eindagi greiðslu sé 15 dögum eftir uppgjörsdag aflavirðis, (gjalddaga).

12. gr
Innheimta veiðigjalda.

    Fiskistofa innheimtir veiðigjöld. Ráðherra er þó heimilt að fela innheimtumönnum ríkissjóðs eða öðrum aðilum innheimtu þeirra.

    Gjöld vegna aflamarks sem úthlutað er 1. september falla í gjalddaga með þremur jöfnum greiðslum ár hvert, þ.e. 1. október sama árs, 1. janúar og 1. maí næsta árs. Taki úthlutun aflamarks gildi á tímabilinu 2. september til 31. ágúst er gjalddagi við útgáfu tilkynningar um úthlutað aflamark. Gjöldin eru ekki afturkræf þótt aflamark sé ekki nýtt. 

    Gjalddagi veiðigjalda á landaðan afla einstakra tegunda sem ekki eru háðar aflamarki og á afla sem veiddur er við strandveiðar er 1. október á því ári sem fiskveiðiári lýkur.

    Eindagi skv. 2. og 3. mgr. er 15 dögum eftir gjalddaga. Ef gjald er ekki greitt á eindaga reiknast dráttarvextir af fjárhæð gjalds frá gjalddaga til greiðsludags í samræmi við reglur laga um vexti og verðtryggingu.

     Hafi greiðsla ekki borist innan mánaðar frá gjalddaga fellur veiðileyfi skips niður. Lögveð er í skipi fyrir gjaldinu.

    Sé ákvörðun tekin innan fiskveiðiársins um að lækka áður leyfðan heildarafla einstakra tegunda skal endurgreiða eiganda skips þann hluta veiðigjaldanna sem nemur sömu fjárhæð og innheimt var fyrir hvert þorskígildi sem aflaheimildir skips skerðast um.

    Eigandi skips við álagningu veiðigjalda er ábyrgur fyrir greiðslu þeirra.

Yfirstrikaður texti falli niður, en í staðin koma eftirfarandi:

Eindagi skv. 2. mgr. ?. gr. er 15 dögum eftir gjalddaga. Ef gjald er ekki greitt á eindaga reiknast dráttarvextir af fjárhæð gjalds frá gjalddaga til greiðsludags í samræmi við reglur laga um vexti og verðtryggingu.

Hafi greiðsla ekki borist innan mánaðar frá gjalddaga er Fiskistofu heimilt að senda skoðunarmenn til að skoða bókhald og fjárreiður fiskkaupanda. Leiði sú skoðun ekki til greiðslu gjaldfallins veiðgjalds, fellur niður veiðileyfi skips, ásamt leyfi fiskkaupanda til frekari kaupa á fiski úr fiskveiðilögsögu Íslands. Lögveð er í veiðiskipi fyrir gjaldinu, næst á eftir lögveði launakrafna skipsverja veiðiskips.

 

IV. KAFLI
Gildistaka o.fl.
13. gr.
Rekstrarkostnaður.

    Almennt og sérstakt veiðigjald telst rekstrarkostnaður skv. 1. tölul. 31. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt. Þessi texti er óþarfur þar sem veiðigjald er sannanlegur kostnaður við öflun tekna veiðiskips. Veiðigjaldið er því ótvíræður rekstrarkostnaður samkvæmt lögum nr. 90/2003 um tekjuskatt.

 

14. gr.
Reglugerð.

    Ráðherra setur með reglugerð nánari ákvæði um framkvæmd laga þessara, m.a. um starfsreglur veiðigjaldsnefndar og forsendur útreiknings á sérstöku veiðigjaldi.

Með því að ríkissjóði verði ekki blandað í áhættuþætti útgerðarfyrirtækja, án skýrra lagafyrirmæla þar um, mun ekki verða þörf fyrir þau útgjöld sem af "veiðigjaldsnefnd" mun hljótast. Er þeim texta lagagreinarinnar því ofaukið.

15. gr.
Gildistaka.

    Lög þessi taka gildi 1. september 2012.

Ákvæði til bráðabirgða.

    Þrátt fyrir ákvæði 8. gr. skal sérstakt veiðigjald vera með eftirfarandi hætti:
    a.     60% af stofni til útreiknings á gjaldinu á fiskveiðiárinu 2012–2013 að frádregnu almennu veiðigjaldi sama fiskveiðiárs.

     b.     65% af stofni til útreiknings á gjaldinu á fiskveiðiárinu 2013–2014 að frádregnu almennu veiðigjaldi sama fiskveiðiárs. 

Ákvæði til bráðabirgða falli niður.

 

Greinilegt er að höfundar þessa frumvarps hafa hvorki leitt hugann að jafnræðisreglu stjórnarskrár eða því glapræðis svikamyllu sem þeir opna inná með því að láta ríkissjóð taka tekjulega áhættu af óhagkvæmur rekstri útgerðarfyrirtækja sem ríkissjóður á enga eignaraðild að. Augljóslega hafa höfundar þessa frumvarps ekki þekkingu á þeim málum sem lögin eiga að fjalla um. Og hafi þeir haft ráðgjöf, hefur sú ráðgjöf greinilega verið fjandsamleg ríkissjóði, því hvergi í ferlinu eru hagsmunir ríkissjóðs hafðir í forgrunni þó um mikilvæga náttúruauðlind sé að ræða.

Frumvarpið, eins og það er lagt fram, er með öllu óásættanlegt og frá mínu sjónarhorni mjög greinilega brot á stjórnarskrá.

Með kveðju,

Guðbjörn Jónsson

kt: 101041-3289

Kríuhólum 4,  111 Reykjavík

          

Frumvarp um stjórn fiskveiða ATHUGASEMDIR við 43. og 45. grein

XI. KAFLI

Veiðigjöld.

40. gr.   Álagning veiðigjalda.

    Allir þeir sem (fá úthlutað aflaheimildum samkvæmt lögum þessum, eða) landa afla (fari stjórn veiða fram með öðrum hætti en úthlutun aflamarks,) skulu greiða veiðigjöld svo sem í lögum um veiðigjöld greinir.

Þessi 40. gr. er óskaplega klúðursleg. Ég hefði kosið að orða hana svona:

Allir þeir sem landa afla úr Fiskveiðilögsögu Íslands, skulu greiða veiðigjöld svo sem í lögum um veiðigjöld greinir.

 

XII. KAFLI

Viðurlög o.fl.

41. gr.   Stjórnsýsluviðurlög.

    Fiskistofa skal veita áminningar eða afturkalla almennt veiðileyfi fiskiskips og/eða leyfi til strandveiða eða frístundaveiða ef brotið hefur verið gegn lögum þessum eða öðrum lögum um fiskveiðistjórn og/eða reglum settum samkvæmt þeim.

    Við fyrsta brot, sem varðar sviptingu almenns veiðileyfis, skal leyfissvipting ekki standa skemur en eina viku og ekki lengur en tólf vikur eftir eðli og umfangi brots. Við ítrekuð brot skal svipting ekki standa skemur en fjórar vikur og ekki lengur en eitt ár.

    Við fyrsta minni háttar brot skal Fiskistofa, þrátt fyrir ákvæði 1. og 2. mgr., veita hlutaðeigandi útgerð skriflega áminningu.

Ákvörðunum Fiskistofu skv. 1. mgr. verður skotið til ráðherra, enda sé það gert innan eins mánaðar frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun. Kæra frestar ekki réttaráhrifum ákvörðunar.

    Almennt veiðileyfi fellur úr gildi ef sérstakt leyfi til veiða er afturkallað af ástæðum sem í 1. mgr. getur. Að sama skapi falla sérstök leyfi til veiða úr gildi ef almennt veiðileyfi er afturkallað.

42. gr.   Refsingar.

    Brot gegn ákvæðum laga þessara og reglum settum samkvæmt þeim varða sektum hvort sem þau eru framin af ásetningi eða gáleysi. Sé um stórfelld eða ítrekuð ásetningsbrot að ræða skulu þau að auki varða fangelsi allt að sex árum.

    Beita skal ákvæðum laga um sérstakt gjald vegna ólögmæts sjávarafla vegna brota gegn lögum þessum eftir því sem við á.

43. gr.   Nánari ákvæði.

    Sektir má jafnt gera lögaðila sem einstaklingi. Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. 42. gr. má ákvarða lögaðila sekt þótt sök verði ekki sönnuð á fyrirsvarsmenn eða starfsmenn hans eða aðra þá einstaklinga sem í þágu hans starfa, enda hafi brotið orðið eða getað orðið til hagsbóta fyrir lögaðilann. Með sama skilorði má einnig gera lögaðila sekt ef fyrirsvarsmenn eða starfsmenn hans eða aðrir einstaklingar sem í þágu hans starfa hafa gerst sekir um brot.

Það sem þarna er rauðmerkt og yfirstrikað er klárlega MJÖG alvarlegat brot á mannréttindum og stjórnarskrá lýðveldis okkar. Í 69. gr. segir svo:

69. gr. [Engum verður gert að sæta refsingu nema hann hafi gerst sekur um háttsemi sem var refsiverð samkvæmt lögum á þeim tíma þegar hún átti sér stað eða má fullkomlega jafna til slíkrar háttsemi. 

Í 70. gr. stjórnarskrár segir svo:

[Öllum ber réttur til að fá úrlausn um réttindi sín og skyldur eða um ákæru á hendur sér um refsiverða háttsemi með réttlátri málsmeðferð innan hæfilegs tíma fyrir óháðum og óhlutdrægum dómstóli.

 

    Tilraun og hlutdeild í brotum á lögum þessum er refsiverð eftir því sem segir í almennum hegningarlögum.

44. gr.   Gildistaka og brottfall laga.

    Lög þessi öðlast þegar gildi. Ákvæði þeirra um veiðistjórn, ráðstöfun aflamarks o.fl. koma til framkvæmdar við upphaf fiskveiðiársins 2012/2013. Jafnhliða falla úr gildi lög nr. 151/ 1996, um fiskveiðar utan lögsögu Íslands, lög nr. 38/1998, um stjórn veiða úr norsk-íslenska síldarstofninum, og lög nr. 12/1975, um samræmda vinnslu sjávarafla og veiðar, sem haldnar eru sérstökum leyfum.

 

45. gr.    Breytingar á öðrum lögum.

    Við gildistöku þessara laga breytast eftirfarandi ákvæði laga sem hér segir:

    1.     Lög um umgengni um nytjastofna sjávar, nr. 57/1996.

                a.     Á eftir 2. gr. kemur ný grein, 2. gr. a, svohljóðandi:

                    Íslensk lög og reglur settar samkvæmt þeim varðandi hreinlæti, búnað og innra eftirlit, sem og um meðferð og nýtingu afla, sem gilda um veiðar íslenskra skipa innan fiskveiðilögsögu Íslands, skulu jafnframt gilda um veiðar þeirra utan hennar. Ráðherra er þó heimilt að veita undanþágur varðandi aflanýtingu við veiðar utan lögsögunnar ef fjarlægð frá landi, lengd veiðiferða eða aðrar aðstæður gera slíkt nauðsynlegt.

                b.     Á eftir 4. gr. kemur ný grein, 4. gr. a, svohljóðandi:

                    Ráðherra setur með reglugerð ákvæði um gerð og frágang veiðarfæra íslenskra skipa við veiðar utan lögsögu Íslands, þar á meðal um lágmarksmöskvastærð. Þá getur hann sett reglur um lokun veiðisvæða og aðrar þær aðgerðir sem nauðsynlegar kunna að vera til að tryggja verndun smáfisks og ábyrgar veiðar. Ráðherra skal í þessum efnum byggja á samningum sem Ísland er aðili að. Jafnframt getur ráðherra tekið mið af þeim reglum sem gilda við veiðar í lögsögu Íslands, reglum sem gilda í lögsögu annarra ríkja sem liggur að viðkomandi hafsvæði eða reglum sem settar hafa verið af viðkomandi svæðisstofnun.

                c.     Í stað orðsins „efnahagslögsögu“ í 1. mgr. 5. gr. kemur: fiskveiðilögsögu.

                d.     Við 2. mgr. 6. gr. bætast þrír nýir málsliðir, svohljóðandi: Búnaður til vigtunar og hugbúnaður tengdur honum skal vera með þeim hætti að tryggt sé og unnt að ganga úr skugga um að allur afli sé vigtaður og skulu upplýsingar um niðurstöðu vigtunar vera geymdar í sérstökum gagnagrunni. Þá er það skilyrði vigtunarleyfis að Fiskistofa hafi aðgang til aflestrar á gögnum í gagnagrunnum er geyma niðurstöður vigtunar síðastliðinna fimm ára og skulu gögnin vera á því formi sem Fiskistofa ákveður. Ráðherra setur nánari ákvæði um vigtunarbúnað þar sem m.a. skal kveðið á um gerð og virkni voga, innsigli á búnaði til vigtunar og hugbúnað tengdan honum og nauðsynlegar upplýsingar um niðurstöðu vigtunar.

                e.     3. mgr. 9 gr. orðast svo:

                    Skipstjórar fiskiskipa skulu halda sérstaka afladagbók. Skal með reglugerð kveða nánar á um þær upplýsingar sem skrá skal í afladagbækur, form þeirra, kröfu um nákvæmni við skráningu á magni afla, skil á þeim til Fiskistofu o.fl. Afladagbækur skulu vera rafrænar. Þó er skipstjórum fiskiskipa sem eru undir 10 brúttótonnum að stærð og skipstjórum fiskiskipa sem eru undir 15 brúttótonnum að stærð og fengu í fyrsta sinn haffærisskírteini fyrir 1. maí 2002 heimilt að halda afladagbók á bókarformi. Þá er einnig heimilt í reglugerð að veita undanþágu frá skyldu til að halda rafrænar afladagbækur við sérstakar aðstæður, svo sem ef búnaður er bilaður eða ef aðstæður um borð í fiskiskipi eru þannig að ekki er unnt að færa rafræna afladagbók þar.

                f.     Á eftir 9. gr. kemur ný grein, 9. gr. a, svohljóðandi:

                    Íslensk skip er stunda veiðar utan lögsögu Íslands skulu fullnægja öllum sömu ákvæðum um skil á afladagbókum o.fl. og gilda um veiðar innan lögsögunnar. Að auki skal ráðherra með reglugerð gera íslenskum skipum að fullnægja ákvæðum samninga sem Ísland er aðili að um tilkynningarskyldu og upplýsingagjöf til erlendra stjórnvalda eða alþjóðastofnana.

                g.     Eftirfarandi breytingar verða á 12. gr.:

                    1.     1. mgr. orðast svo:

                            Óheimilt er að taka við, vinna eða stunda viðskipti með afla sem ekki hefur verið veginn samkvæmt gildandi reglum um vigtun sjávarafla.

                    2.     Á eftir orðunum „Aðilar sem“ í 2. mgr. kemur: taka við, vinna eða.

                h.     Eftirfarandi breytingar verða á 2. mgr. 13. gr.:

                    1.     Á eftir orðunum: „sambærilegar veiðar“ í 1. málsl. kemur: eða að ekki sé farið að lögum og reglum um veiðarfæri.

                    2.     Í stað orðanna „sjö daga eða sjö“ í 2. og 4. málsl. kemur: tvo daga eða tvær.

                    3.     Í stað orðanna „áttunda degi eða áttundu“ í 4. málsl. kemur: þriðja degi eða þriðju.

                i.     Í stað orðanna „sbr. 3. mgr. 12. gr. laga nr. 38/1990, um stjórn fiskveiða, með síðari breytingum“ í 1. mgr. 14. gr. kemur: sbr. 15. gr. laga um stjórn fiskveiða.

                j.     Við 17. gr. bætist ný málsgrein er verður 1. mgr., svohljóðandi:

                    Telji Fiskistofa að fyrir liggi rökstuddur grunur um að vigtunarleyfishafi fari ekki að lögum og reglum um vigtun og skráningu sjávarafla er Fiskistofu heimilt að krefja vigtunarleyfishafa um greiðslu alls kostnaðar við sérstakt eftirlit með vigtun og skráningu sjávarafla hjá viðkomandi vigtunarleyfishafa. Skal vigtunarleyfishafa tilkynnt um ákvörðun Fiskistofu. Skal vigtunarleyfishafi greiða allan kostnað við slíkt eftirlit, þar með talinn launakostnað eftirlitsmanna.

Skelfilega er þetta klúðurslegt orðalag á einni málsgrein. "Vigtunarleyfishafi" tröllríður þessari málsgrein algjörlega og undirstrikar hugmyndafátækt og lítið orðaval textahöfunda.  Get eiginlega ekki setið á mér að íslenska þessa málsgrein svolítið og gera hana auðlesnari og skiljanlegri og þá hljóðaði hún svona:

Telji Fiskistofa að fyrir liggi rökstuddur grunur um að handhafi vigtunarleyfis fari ekki að lögum og reglum um vigtun og skráningu sjávarafla, er Fiskistofu heimilt að framkvæma sérstakt eftirlit með vigtun og skráningu sjávarafla hjá viðkomandi aðila. Skal viðkomandi vigtunaraðila tilkynnt um ákvörðun Fiskistofu og er honum jafnframt skylt að greiða allan kostnað við slíkt eftirlit, þar með talinn launakostnað eftirlitsmanna.

               

Frumvarp um stjórn fiskveiða ATHUGASEMDIR við 26. og 31. grein

VII. KAFLI

Almenn ákvæði um meðferð aflaheimilda.

26. gr.    Tegundatilfærsla og flutningur aflamarks milli fiskveiðiára.

    Heimilt er að veiða umfram aflamark í einstökum botnfisktegundum, enda skerðist aflamark annarra botnfisktegunda hlutfallslega í samræmi við verðmætahlutföll (þorskígildisstuðul) einstakra tegunda, sbr. 37. gr. Heimild þessi takmarkast við 5% af heildarverðmæti botnfiskaflamarks en umframafli í hverri botnfisktegund má þó ekki vera meiri en sem nemur 1,5% af heildarverðmæti botnfiskaflamarks. Tilfærsla úr einstakri botnfisktegund getur þó aldrei orðið meiri en 30% af aflamarki skips í viðkomandi tegund. Heimild þessarar málsgreinar nær þó ekki til veiða umfram aflamark í þorski. Ráðherra er heimilt í reglugerð að ákveða að takmörkun á heimild skv. 2. málsl. skuli í ákveðnum fisktegundum miðast við hærri viðmiðun en 1,5% af heildaraflaverðmæti botnfiskaflamarks.

Engar forsendur eru fyrir því að tengja nein ákvæði þessara laga við VERÐMÆTI afla. Lögin fjalla eingöngu verndun og nýtingu fiskistofna og sjálfbæra nýtingu þeirra. Öllum aflaheimildum er úthlutað í magntölum og stjórnunin og þessi lög snúast  um takmörkun á því MAGNI sem veitt er, en hvergi markmiðum laganna minnst á verðmæti afla.  Enda væri það fullkomlega óeðlilegt og ósamrýmanlegt jafnræðisreglu stjórnarskrár, að binda stjórnunarþætti við verðmæti afla í stað magns.

    Hafi aflamark verið flutt milli skipa skv. 15. gr. flyst heimild til breytinga skv. 1. mgr. frá skipi sem flutt er af til þess skips sem flutt er til.

    Heimilt er að flytja allt að 15% af aflamarki hverrar botnfisktegundar og aflamarki úthafsrækju, humars og síldar, 10% af aflamarki hörpudisks og 5% af aflamarki innfjarðarrækju frá einu fiskveiðiári yfir á það næsta. Ráðherra getur, að fenginni umsögn Hafrannsóknastofnunarinnar, hækkað fyrrgreint hlutfall aflamarks í einstökum tegundum telji hann slíkt stuðla að betri nýtingu tegundarinnar.

    Þá er heimilt að veiða 5% umfram aflamark hverrar botnfisktegundar, síldar, úthafsrækju og humars og 3% umfram aflamark innfjarðarrækju og hörpudisks, enda dregst sá umframafli frá við úthlutun aflamarks næsta fiskveiðiárs á eftir.

    Beita skal skerðingarákvæðum 1. mgr. áður en heimild 3. mgr. er nýtt. Heimild 4. mgr. rýmkar ekki heimildir til breytinga milli fisktegunda skv. 1. mgr.

VIII. KAFLI

Hámarkshlutdeild, yfirráð og tengdir aðilar.

31. gr.   Hámark aflahlutdeildar eins aðila.

    Þrátt fyrir ákvæði IV. kafla má samanlögð aflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra aðila, einstaklinga eða lögaðila, eða í eigu tengdra aðila, aldrei nema hærra hlutfalli af heildaraflahlutdeild eftirtalinna tegunda en hér segir:

 

Tegund	Hámarksaflahlutdeild
Þorskur	12%
Ýsa	20%
Ufsi	20%
Karfi	35%
Grálúða	20%
Síld	20%
Loðna	20%
Úthafsrækja	20%

Nemi heildar(verðmæti) aflamarks annarra tegunda en að framan greinir, sem hefur verið ráðstafað í aflahlutdeildir, við upphaf fiskveiðiárs hærra hlutfalli en 2% af heildar(verðmæti) aflamarks allra tegunda sem sæta ákvörðun um leyfðan heildarafla má samanlögð aflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra aðila, einstaklinga eða lögaðila, eða í eigu tengdra aðila, aldrei nema hærra hlutfalli af heildaraflahlutdeild viðkomandi tegunda en 20%. Skal ráðherra við upphaf fiskveiðiárs tilgreina í reglugerð þær tegundir sem um er að ræða. Við mat á heildarverðmæti aflamarks skal (annars vegar) miða við (verðmætahlutföll einstakra tegunda á viðkomandi fiskveiðiári eða veiðitímabili, sbr. 37. gr., og hins vegar) úthlutað aflamark einstakra tegunda á tímabilinu. Þó skal samanlögð krókaaflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra aðila, einstaklinga eða lögaðila, eða í eigu tengdra aðila, ekki nema hærra hlutfalli en 4% af þorski og 5% af ýsu miðað við heildarkrókaaflahlutdeild í hvorri tegund.

    Þá má samanlögð aflahlutdeild fiskiskipa í eigu einstakra aðila, einstaklinga eða lögaðila, eða í eigu tengdra aðila, ekki nema meira en 12% af heildar(verðmæti) aflahlutdeildar allra tegunda sem sæta ákvörðun um leyfðan heildarafla samkvæmt lögum þessum eða meira en 5% af heildar(verðmæti) krókaaflahlutdeildar. Við mat á heildar(verðmæti) aflahlutdeildar skal (annars vegar) miða við (verðmætahlutföll einstakra tegunda á viðkomandi fiskveiðiári eða veiðitímabili, sbr. 23. gr., og hins vegar) úthlutað aflamark einstakra tegunda á tímabilinu.

    Til aflahlutdeildar fiskiskipa í eigu einstakra aðila skv. 1. og 2. mgr. telst einnig aflahlutdeild fiskiskipa sem aðilar hafa haft á kaupleigu eða leigu í sex mánuði eða lengur.

    Tengdir aðilar teljast:

    1.     Aðilar þar sem annar aðilinn, einstaklingur eða lögaðili, á beint eða óbeint meiri hluta hlutafjár eða stofnfjár í hinum aðilanum eða fer með meiri hluta atkvæðisréttar. Fyrrnefndi aðilinn telst móðurfyrirtæki en hinn síðarnefndi dótturfyrirtæki.

    2.     Aðilar þar sem annar aðilinn, einstaklingur eða lögaðili, hefur með öðrum hætti en greinir í 1. tölul. raunveruleg yfirráð yfir hinum. Fyrrnefndi aðilinn telst móðurfyrirtæki en hinn síðarnefndi dótturfyrirtæki.

    3.     Lögaðilar þar sem svo háttar til að sami aðili eða sömu aðilar, einstaklingar eða lögaðilar, eða tengdir aðilar skv. 1. eða 2. tölul., eiga meiri hluta hlutafjár, stofnfjár eða atkvæðisréttar í báðum eða öllum lögaðilunum enda nemi eignarhlutur hvers þeirra um sig a.m.k. 10% af hlutafé, stofnfé eða atkvæðafjölda í viðkomandi lögaðilum. Sama á við ef aðili eða aðilar, einstaklingar eða lögaðilar, eða tengdir aðilar skv. 1. eða 2. tölul., sem eiga meiri hluta hlutafjár, stofnfjár eða atkvæðisréttar í lögaðila og hver um sig á a.m.k. 10% hlutafjár, stofnfjár eða atkvæðisréttar í lögaðilanum, eiga ásamt viðkomandi lögaðila meiri hluta hlutafjár, stofnfjár eða atkvæðisréttar í öðrum lögaðila. Til eignarhluta og atkvæðisréttar einstaklinga í lögaðilum skv. 1.–3. tölul. telst jafnframt eignarhluti og atkvæðisréttur maka og skyldmenna í beinan legg.