Athyglisvert þegar útvegsmannafélög gefa yfirlýsingu um stuðning við lögbrot.

Vel má vera að ætlun sjávarútvegsráðherra sé góð, en afar alvarlegt þegar æðstu ráðamenn þjóðarinnar virða ekki þau lög sem þeim og öðrum er ætlað að fara eftir.

Þó við lítum framhjá því að viðkomandi ráðherra er ekki í þessu embætti í krafti þingmeirihluta, heldur settur til að halda ráðuneytinu gangandi í fáeina daga, þá er ljóst að hann er ekki með umboð til að taka pólitískar ákvarðanir fram í tímann. Að því leiti er reglugerð hans ólögmæt.

Einnig ber að líta til þess að hin umrædda reglugerð er sett sem breyting á reglugerð nr. 163/1973, og sett samkvæmt 4. gr. laga um hvalveiðar nr. 26/1949 , en síðasta málsgrein 1. gr. þeirra laga hljóðar svo:

Áður en leyfi er veitt, skal ráðherra leita umsagnar Hafrannsóknarstofnunar.

  Í 1. gr. hinnar nýju reglugerðar, segir að hún (greinin) skuli vera 2. ml. 1. gr. og orðast svo:

 2. ml. 1. gr. orðist svo:
Leyfi til veiða á hrefnu árin 2009, 2010, 2011, 2012 og 2013 skal veita þeim íslensku skipum, sem eru í eigu eða leigu einstaklinga eða lögaðila, sem hafa stundað hrefnuveiðar í atvinnuskyni á árunum 2006-2008 eða félaga sem þeir hafa stofnað um slíka útgerð. Einnig er heimilt að veita leyfi þeim einstaklingum eða lögaðilum sem að mati ráðherra hafa sambærilega reynslu af útgerð á hrefnuveiðum í atvinnuskyni. Eingöngu þeim skipum sem sérútbúin eru til veiða á stórhvölum er heimilt að taka þátt í veiðum á langreyði árin 2009, 2010, 2011, 2012 og 2013.

Þetta getur ekki passað, því fyrir er í þeirri reglugerð sem breyta á og er nr.  163/1973, 2. ml.1. gr. sem hljóðar svo:

2. ml. 1. gr. orðist svo:
Leyfi til veiða á hrefnu á fiskveiðiárinu 2006/2007 skal aðeins veita þeim íslensku skipum sem hafa tekið þátt í vísindaveiðum Hafrannsóknastofnunarinnar á hrefnu á árunum 2003-2006. Leyfi til veiða á langreyði á fiskveiðiárinu 2006/2007 skal aðeins veita þeim íslensku skipum sem eru sérútbúin til veiða á stórhvölum.

Þá segir í  1. ml. 1. gr. þeirrar reglurgerðar sem breyta á, og er nr. 163/1973 eftirfarandi:

Rétt til þess að stunda hvalveiðar í íslenzkri fiskveiðlandhelgi og til að landa hvalafla, þótt utan landhelgi sé veitt, svo og til að verka slíkan afla, hafa þeir einir, er fengið hafa til þess leyfi sjávarútvegsráðuneytisins. Áður en leyfi er veitt, skal ráðherra leita umsagnar Fiskifélags Íslands og Hafrannsóknastofnunarinnar og ef báðar þessar stofnanir telja að gengið sé of nærri hvalstofninum með nýjum veiðileyfum skal umsókn synjað.    

Hér hefur ráðherra greinilega haft í frammi  afar óvönduð vinnubrögð, algjörlega utan þekkingar á því laga og reglugerðarumhverfi sem hann var í fljótfærni að breyta.            

Fagna hvalveiðum

Eru þeir enn í draumalandi frjálshyggjunnar hjá IMF.

Svo virðist sem hagfræði gróðahyggjunnar sé enn drifkraftur spádóma svokallaðra "sérfræðinga" í efnahagsmálum, bæði hjá IMF og víða annars staðar. Af spám þeirra má ráða að þeir ætli ekki að gefa mikið svigrúm til að færa fjármálaumhverfið nær samtímanum.  Þeir sem hugsa raunsætt gera sér grein fyrir því að svokölluð fjármunavelta, var komin lant inn í framtíðina, því flestar lánastofnanir voru farnara að byggja daglegan rekstur sinn á sölu skuldabréfa, sem greiða átti í framtíðinni; stundum ekki fyrr en eftir þrjú ár.

Flestir sem þekkja til þessara mála, vita líka að flestar lánastofnanir gátu ekki greitt slík skuldabréf á gjalddögum, heldur voru háðar því að geta gefið út ný skuldabréf, sem greiðast ættu lengra inn í framtíðinni. Í rekstrarplönum þeirra var því ekki gert ráð fyrir að lánin sem tekin væru út á komandi tíma, væru greidd þegar að gjalddaga kæmi, heldur að þá yrðu tekin lán, með gjalddaga inn í framtíðinni, til að greiða gömlu lánin. Einnig voru þá í leiðinni tekin ný og hærri lán, með gjalddaga nokkrum árum síðar, til að auka veltuna svo þeir sýndust vera stærri viðskiptastofnun en raunin var.  

Nú, þegar vinda þarf ofan af allri þessari vitleysu og greiða upp þau skuldabréf sem gefin höfðu verið út til greiðslu á þessu og næstu árum, er næsta jafn víst og að sólin kemur upp í austri, að ekki verður um neinn raunverulegan hagvöxt að ræða í vestrænu efnahagsumhverfi. Flest lönd vesturlanda hafa í langan tíma vanrækt verðmætaskapandi atvinnustarfsemi, en keppst við að auka sem mest ýmiskonar þjónustustarfsemi og hreint bruðl með mikilvæga fjármuni. Nýmyndun verðmæta er því víðast hvar afar lítil. Einkanlega verður ástandi erfitt í Evrópu, sem um langt árabil hefur verið með litla framleiðni og mikið atvinnuleysi, en á sama tíma hafa stjórnmálamenn almennt verið í óraunveruleikaheimi, upteknir við að búa til heimsveldi án blóðrásar tekjustreymis.

Það er fullkomið óraunsæi að telja niðursveiflu heimsfjármálanna verða lokið á þessu ári, og betri tíðar í þeim efnum sé að vænta árið 2010.  Ef vel verður á spilunum haldið hjá okkur, gætum við verið farin að rétta úr stöðunni á því ári. Hins vegar lýst mér ekki á að bata verði farið að gæta víða annars staðar. Evrópa mun líklegast verða lengst að ná vopnum sínum, þar sem vaxtabroddar raunverulegs hagvaxtar eru þar fáir. Hvort Bandaríkin hafi nægt lánstraust hjá Kínverjum til að rétta við fjárstreymið þar í landi, verður tíminn að leiða í ljós. Þeirra bíða mörg erfið og útgjaldafrek verkefni á næstu árum, sem þeir geta vart fjármagnað einir.

Það er því nokkuð ljóst að hugsunarháttur "sérfræðinga" IMF er hinn þekkti hugsunarháttur fjárhættuspilarans, að halda í vonina um að geta náð í meiri peninga til að halda fjárhættuspilinu áfram.   Vonandi vakna þeir fljótlega til raunveruleikans því sú veröld sem þeirra hugarheimi tilheyrir er orðin gjaldþrota, með öllum þeim sársauka sem slíku fylgir.                 

Nær enginn hagvöxtur

Fullkomlega óeðlilegt og ógild reglugerð

Einar minn blessaður, virðist ekki hafa áttað sig á að hann er ekki þingkjörinn ráðherra núna og hefur því engar heimildir til útgáfu svoa reglugerða, nema með meirihlutasamþykki Alþingis.

Það er afar leitt að sjá menn opinbera heimsku sína og virðingarleysi fyrir grundvallarreglum siðaðs samfélags, eins og þessi framkvæmd sjávarútvegsráðherra ber með sér.

Ég trúi því varla að forsetinn gefi þessa reglugerð út, með áritun sinni, en eins og segir í stjórnarskrá, njóta svona gjörningar ekki gildis fyrr en forsetinn hefur áritað reglugerðina með ráðherra.                  

Hvalveiðar leyfðar til 2013

Þingrofsvaldið er ekki misskilningur forseta

Það vekur mér furðu hve margir menntamenn geisast fram á völlin til að halda fram atriðum sem ekki er nokkur fótur fyrir í stjórnarskrá. Í IV kafla stjórnarskrár er fjallað um störf og starfshætti Alþingis. Þar er hvergi að finna heimild fyrir forsætisráðherra til að rjúfa þing, enda er afar skýrt í 24. gr. stjórnarskrár að það er forsetinn sem hefur þá heimild.

Misskilningur af þessu tagi er partur á svokölluðu "ráðherraræði", þar sem ráðherrar taka sér völd sem þeir hafa í raun alls ekki. Misskilningurinn í þessu er sennilega fólginn í því að þegar forsetinn fær formanni stjórnmálaflokks umboð til stjórnarmyndunar, og þeim formanni tekst að fá stuðning meirihluta Alþingis, fær forseti honum forsætisvald yfir ríkisstjórn, vegna þess að hann nýtur viðurkennds stuðnings meirihluta Alþingis.

Þegar forsætisráðherra missir stuðning meirihluta Alþingis, verður hann að skila forseta aftur umboði sínu, því umboðið byggir á meirihlutatastuðningi á Alþingi.

Starfsstjórn hefur aldrei meirihlutastuðning á Alþingi og hefur því í raun ekkert vald til að taka nýjar ákvarðanir; einungis umboð til að halda öllum eðlilegum samskiptaformum gangandi, eftir þeim lögum og reglum sem þegar eru fyrir hendi. Allar nýjar athafnir sem starfsstjórn mundi vilja koma í framkvæmd, verður hún að bera undir Alþingi og fá þær þar staðfestar af meirihluta Alþingis.

Þessi mikla eðlisbreyting á valdsstöðu forsætisráðherra gerir það að verkum að hann hefur ekkert sjálfsprottið frumkvæðisvald til athafna frá eigin brjósti, og hefur þar af leiðandi, ekki frekar en áður, vald til að rjúfa þing. Eins og áður verður hann að leita til forseta, sem hefur valdið til að rjúfa þing. En áður en forseti fellst á slíkt, verður hann að kanna hvort einhver stjórnmálaöfl geti komið sér saman um myndun meirihluta á Alþingi, til stjórar landinu.

Það er undarlegt að þessi einföldu mál skuli vefjast eins mikið og raunin er, fyrir mikið menntuðu fólki, sem ætti að vera sæmilega læst á venjulega samskipta- og stjórnunarhætti.                 

Stórkostlegur misskilningur forseta

Telur prófessor í stjórnmálafræði forsetann valdalausann ?

Ég er svolítið undrandi á þessum ummælum prófessorsins, því skýr ákvæði eru um það í stjórnarskránni að embætti forseta er alls ekki valdalaust og á ekki að vera áhrifalaust, varðandi heildarhagsmuni þjóðarinnar, þó hann blandi sér ekki í pólitísk deilumál.

Samkvæmt stjórnarskránni hefur forseti afar víðtækt vald, sem hann annað hvort fer með sjálfur eða felur öðrum að fara með undir sinni valdheimild. Skal hér vikið að nokkrum. (leturbr. eru mínar).

Í 13. gr. stjórnarskrár segir svo:  Forsetinn lætur ráðherra framkvæma vald sitt. 

Þarna kemur skýrt fram að forsetinn lætur ráðherra framkvæma vald sitt, en hann afsalar sér því ekki til þeirra.

Í 15. gr. segir svo:  Forsetinn skipar ráðherra og veitir þeim lausn. Hann ákveður tölu þeirra og skiptir störfum með þeim.

Ekki er þess getið þarna að hann eigi að gera þetta eftir tillögu þess sem umboð hans hafi til stjórnarmyndunar, eða neinar aðrar undantekningar á valdi hans í þessum efnum.

Í 18. gr. segir svo:  Sá ráðherra, sem mál hefur undirritað, ber það að jafnaði upp fyrir forseta.

Í 19. gr. segir svo:   Undirskrift forseta lýðveldisins undir löggjafarmál eða stjórnarerindi veitir þeim gildi, er ráðherra ritar undir þau með honum.

Þarna kemur skýrt fram val forseta, því löggjöf samþykkt af Alþingi eða reglugerðir gefnar út af ráðherrum, hafa EKKERT GILDI fyrr en forseti hefur undirritað þau. Að ráðherra þurfi að undirrita með forseta, ræðst af því að forseti ber ekki ábyrgð á pólitískum athöfnum ráðherra.  

Í 20. gr. segir svo:  Forseti lýðveldisins veitir þau embætti, er lög mæla.  - Forseti getur vikið þeim frá embætti, er hann hefur veitt það. -  Forseti getur flutt embættismenn úr einu embætti í annað,..

Í 21. gr. segir svo:  Forseti lýðveldisins gerir samninga við önnur ríki. Þó getur hann enga slíka samninga gert, ef þeir hafa í sér fólgið afsal eða kvaðir á landi eða landhelgi eða ef þeir horfa til breytinga á stjórnarhögum ríkisins, nema samþykki Alþingis komi til. 

 Í 26. gr. segir svo:  Ef Alþingi hefur samþykkt lagafrumvarp, skal það lagt fyrir forseta lýðveldisins til staðfestingar eigi síðar en tveim vikum eftir að það var samþykkt, og veitir staðfestingin því lagagildi.

Í 30. gr. segir svo:  Forsetinn veitir, annaðhvort sjálfur eða með því að fela það öðrum stjórnvöldum, undanþágur frá lögum samkvæmt reglum, sem farið hefur verið eftir hingað til. 

Þetta er alls ekki tæmandi listi yfir valdssvið forsetans, en ég læt þetta duga núna. Ljóst er að samkvæmt stjórnarskrá hefur forsetinn töluvert víðtæk völd, þó honum sé bannað að taka þátt í pólitískum athöfnum, eða öðru stjórnmálalífi.                                     

Embættið gegni virkara hlutverki

Ingibjörg á að vera í veikindaleyfi.

Ég er nokkuð undrandi á þessari kröfu um verkstjórn, í ljósi þess að Ingibjörg á að vera í veikindaleyfi.  Ég velti fyrir mér hvort hún og/eða forysta Samfylkingarinnar, geri sér ekki grein fyrir því hvaða afleiðingar geta fylgt svona heilaaðgerðum.

Ég fór sjálfur í heilaaðgerð 1987, þar sem fjarlægt var góðkynja æxli.  Þá var ég og fjölskylda mín vöruð við því að á næstu 6 mánuðum eftir aðgerðina, mætti reikna með að það slægi útí fyrir mér og ég ruglaði. Skynjun mín gæti á köflum ruglast svo að ég þekkti ekki konuna mína eða aðra nána fjölskyldu. Rík áhersla var lögð á að óttast þetta ekki, því þetta væri bara tímabundin áhrif frá því að opna höfuðkúpuna, því við það minnkaði þrýstingurinn sem heilanum væri eðlilegt að hafa á sér.

Í ljósi þessara þátta, finnst mér töluvert óráð hjá Samfylkingunni að gera kröfu um verkstjórn í ríkisstjórn næstu mánuðina, því næstu mánuði þarf Ingibjörg að hafa sem minnsta pressu á höfuð sitt.                     

Vilja taka að sér verkstjórnina

Er Skúli ekki enn farinn að skilja hvað gerðist ?

Einkennileg ummæli framkvæmdastjóra Samfylkingarinnar. Engu líkara en hann hafi lengi verið í Undralandi og viti ekkert hvað hér hefur gerst undanfarinn áratug. Og allt verði gott með því að setja strik fyrir aftan atburðarás síðustu fjögurra mánaða.

Hvort þarna er á ferðinni hroki eða vanþekking ætla ég ekki að dæma um. Hitt er hins vegar alveg ljóst, að afsögn Björgvins skapar Samfylkingunni ekkert frumkvæði við stjórn landsins, enda ákvörðun um afsögn BGS ekki tekin af Samfylkingunni eða í samráði við forystusveit hennar.

Það er akkúrat svona heimskuhroki, eins og Skúli sýnir þarna, sem þjóðin vill losna við úr stjórnmálum og starfi stjórnmálaflokka. Þetta er svo augljós LÝGI og óforskömmuð blekking ,að í raun ætti Skúli þegar í stað að segja af sér sem framkvæmdastjóri. Ef hann gerir það ekki, á Ingibjörg Sólrún að víkja honum úr forystusveit flokksins, annars er forysta Samfylkingarinnar fullkomlega ótrúverðug gagnvart breyttum og heiðarlegri starfsháttum í pólitísku starfi.             

Samfylkingin hefur náð frumkvæði

Á margan hátt geta menn orðið af aurunum Apar.

 Fréttin sem þessi færsla er tengd við  ber með sér sannleiksgildi fyrirsagnar þessa pistils. Hér er ekki verið að deila á fréttamenn Mbl.is, heldur þá erlendu sérfræðinga sem eru burðarstoðir þessarar fréttar.  Upphaf fréttarinnar er svona:

Fjármálasérfræðingar segja, að mannaskipti í embætti forsætisráðherra á Íslandi muni ekki hafa áhrif á stöðu íslensku krónunnar á alþjóðlegum fjármálamörkuðum.

Afar athyglisvert í ljósi þess að EKKERT land utan Íslands, hefur nokkurn tíman litið á íslensku krónuna sem viðskiptamynt annars staðar en á Íslandi. Af þeirri ástæðu einni er ljóst að á  alþjóðlegum fjármálamörkuðum  er krónan ekki einhver hluti fjármálakerfa og hefur aldrei verið. Af þeirri ástæðu einni, á öllum sérfræðingum á sviði fjármála,  að vera ljóst að mannabreytingar í ríkisstjórn Íslands breyta engu á alþjóðlegum fjármálamörkuðum.

Hins vegar er flestum ljóst, sem skoða málin vandlega, að sérfræðingar fjármálafyrirtækja, eru út um allan heim að leita að gróðaleiðum, fyrir þá sem fjármunum og fjárhæðum safna.  Þegar gengisskráning krónunnar var gefin frjáls árið 2001, fóru Íslendingar í stórauknum mæli að leita eftir erlendu lánsfé. Sérfræðingar  fjármagnseigenda fóru þá að skoða þetta örríki og við fyrstu sýn virtist þetta vænleg gróðaleið. bankarnir sýndu mikinn hagnað og vextir voru margfallt hærri en hægt var að fá í nokkrum öðrum siðuðum ríkjum veraldarinnar. Við fyrstu sýn var þarna því gott gróðatækifæri.

Í fyrstu lánuðu fjármagnseigendur íslensku bönkunum, með milligöngu sinna erlendu banka. Þetta reyndist engin sérstök gróðaleið, því erlendu bankarnir voru háðir reglum um vaxtaprósentur, svo hagnaður vaxtamunar, rann fyrst og fremst til íslensku bankanna, sem lánuðu féð aftur út á Íslandi. Eftir nokkra tilraunastarfsemi fóru erlendu fjármagnseigendurnir að kaupa íslenskar krónur. Enginn hörgull var á slíku, því Íslendingar voru svo sólgnir í erlendan gjaldeyri að þeir virtust aldrei fá nóg.

Kaupin á íslensku krónunni voru ekki til þess gerð að nota hana í viðskiptum á öðrum myntsvæðum, heldur til þess að lána hana aftur út á Íslandi og fá í eigin vasa hina himinháu vexti sem greiddir voru á Íslandi. Meðan gjaldeyrisstreymi til og frá landinu var ótakmarkað, gekk þetta ágætlega og hinir erlendu fjármagnseigendur gátu flutt stórgróða sinn hindrunarlaust úr landi. Þetta breyttist hins vegar þegar hömlur voru settar á gjaldeyrisflæðið út úr landinu. Hinir erlendu fjármagnseigendur höfðu engan áhuga á að flytja gróða sinn úr landi sem íslenskar krónur, því krónan var hvergi viðskiptamynt nema á Íslandi.  Í fréttinni segir aftirfarandi:

Fram kemur að fjárfestar séu afar tortryggnir í garð íslenskra stofnana eftir bankahrunið, sem varð í október en margar fjármálastofnanir hafa tapað miklu fé á falli bankanna. Þetta leiðir til þess, að lítil sem engin alþjóðleg viðskipti eru með krónuna.

Alþjóðleg viðskipti hafa aldrei verið með íslenska krónu. Þetta er bull sem fjármálamarkaðurinn er að reyna að halda lifandi í von um að geta, í það minnsta að hluta til, endurreist tekjuumhverfi sitt, af því að færa fjármuni fram og til baka á milli nokkurra fjármagsneigenda.  Lítum á aðeins meira af bulli í þessari frétt. Þar segir:

Alþjóðleg matsfyrirtæki lækkuðu lánshæfiseinkunn íslenska ríkisins verulega á síðasta ári. Haft er eftir Michael Ganske, sérfræðingi hjá Commerzbank, að veikindi íslenska forsætisráðherrans og nýjar kosningar bæti ekki úr skák.

 Þessi blessaði sérfræðingar sem þarna tjáir sig, hefur greinilega enga þekkingu á því umhverfi sem skapar íslensku þjóðinni tekjur. Ég held að langsótt sé að ætla að veikindi Geirs komi til með að fella verð á Áli eða fiski. Og ekki reikna ég með að veikindi hans leiði til verðhækana á erlendum aðföngum.  Þetta er því vægt til orða tekið heimskubull, sem nánast er til vansa að hafa eftir. Og þessi blessaði maður bætir um betur með eftirfarandi:

Og þótt ekki sé hægt að segja að íslenska ríkisstjórnin hafi verið sérlega farsæl muni þessir atburðir enn auka á óstöðugleikann. 

Blessaður maðurinn virðist ekki hafa aflað sér neinna frétta frá Íslandi, þvi hefði hann gert það, hefði hann geta lesið úr því að mesti óstöðugleikinn stafaði af meintu aðgerðarleysi ríkisstjórnarinnar, sem öll þjóðin vænti að úr rættist og ró kæmist á, að afloknum kosningum.

Og í fréttinni er vitnað í enn einn sérfræðinginn sem segir eftirfarandi:

Kenneth Orchard, sérfræðingur hjá matsfyrirtækinu Moody´s, segir að fylgst verði grannt með stöðu mála á Íslandi næstu mánuðina. Nauðsynlegt sé að þar komist á stöðugleiki þannig að stjórnvöld geti slakað á þeim höftum, sem sett hafi verið á gjaldeyrisviðskipti og peningamál.

Þessi maður er svo greinilega EKKERT að hugsa um batnandi lífskjör þjóðarinnar. Hans hugsun snýst fyrst og fremst um að á komist nauðsynlegur stöðugleiki. Hann er ekki að hugsa um að þá lækki verðbólgan og lífskjör þjóðarinnar batni. NEI, hann er að hugsa um að þá: geti stjórnvöld  slakað á þeim höftum, sem sett hafi verið á gjaldeyrisviðskipti og peningamál.  

Hvað sagði ég hér að ofan. Eina virka aflið í áhuga þessara erlendu fjármála sérfræðinga,  er að komast aftur inn á þennan hávaxta lánamarkað og geta óhindrað flutt gróða sinn jafnharðan úr landi. Þeir hafa engan áhuga á að afrakstur af íslensku atvinnu- og viðskiptalífi sé notað til að byggja hér upp og auka lífsgæði, eða greiða öðrum fjárfestum sínar erlendu skuldir. 

Það er gróði þeirra sjálfra sem þeir eru fyrst og fremst að hugsa um.                 

Stjórnarskipti breyta engu

Hverjar eru hugmyndir mótmælenda og hvernig á að koma þeim í framkvæmd ?

Mikilvægt er að þeir sem standa fyrir mótmælum hafi skýra mynd af þeim breytingnum sem þeir vilja ná fram og geti séð fyrir sér hvernig hún verði að veruleika. Jafnframt er nauðsynlegt að þeir sýni að þeir gangi ekki svo fram í eigin vinsældakappi, að aðgerðir þeirra skaði heildarhagsmuni þjóðarinnar, því þá væri verr af stað farið en heima setið.

Ein af aðalkröfum mótmælenda var að kosið yrði strax, sem eðli málsins samkvæmt gat varla orðið fyrr en í vor.  Nú er búið að ákveða að kosið verði í maí. Það mál er því í höfn.

Næsta krafa var að ríksistjórnin færi strax frá og mynduð yrði önnur stjórn eða jafnvel utanþings stjórn.  Þessi krafa var mikilvæg ef ekki næðist fram samstaða stjórnarflokkanna um að kjósa í vor. Bráðabirgðastjórn, hvort sem væri skammtíma minnihlutastjórn á Alþingi eða utnaþingsstjórn, hefðu í raun afar takmarkaðar heimildir og möguleika til annarra aðgerða en sem heyrðu til venjulegs reksturs þjóðfélagsins. Við slíkar aðstæður yrðu allar hjálparaðgerðir til handa heimilum og atvinnulífi afar erfiðar og vafasamt að aðgerðir yrðu stórtækar fyrr en eftir kosningar og myndun nýrrar ríkisstjórnar.

Í ljósi þess að kosningar eru ákveðnar í vor, má segja að uppi sé heppilegasta staða sem við getum haft; að núverandi stjórn verði við völd fram að kosningum. Hún hefur öll nauðsynleg völd og umboð til að grípa til þeirra aðgerða sem samkomulag næst um. Verkefnið framundan er því að finna leiðirnar sem fara skal og koma þeim leiðum á framfæri við ríkisstjórn og alþingismenn. Í aðdraganda kosninga munu þessir aðilar ekki standa mjög þversum fyrir úrbótum sem augljóslega njóta stuðnings mikils hluta þjóðarinnar.

Nú þegar er hafin vinna við endurskipulagningu lýðveldis okkar, án þess að nokkur hafi verið laminn eða grýttur. Í þeim hópi hefur verið lögð áhersla á málefnin í stað hávaða og illinda. Líkur benda til að frá þeim hópi komi hugmyndir um breytt þjóðskipulag, sem færa mun okkur mun betra, opnara og kærleiksríkara samfélag en það sem við höfum lifað við.

Í ljósi þeirrar stöðu sem mér sýnist komin upp, sé ég ekki þörf fyrir frekari hróp, köll eða barsmíðar. Þeir sem vilja haga sér eins og óþekkir krakkar í sælgætisbúð, geta svo sem haldið hávaðanum áfram, meðan hinir leitast við að bjarga því sem hægt er að bjarga. Fólki verður væntanlega ekki bannað að hrópa og berja potta og pönnur, en hver metur þörf sína fyrir slíkt, eftir hæfileikum til að skynja alvarleika þeirrar stöðu sem við erum í.                              

Landsmenn taki þátt í friðsömum mótmælum

Pistill fluttur á Útvarpi Sögu í hádeginu 21.01.09

Ég velti fyrir mér hvort þeir mótmælendur sem ganga fram með yfirgangi gegn lögreglu og ásetningi um að skemma eða eyðileggja verðmæti, geri sér grein fyrir stöðu þjóðfélagsins. Eða hvort þeir séu að vænta þess að aftur sé hægt að hverfa til þess tíma sem var fyrir bankahrunið.

Við þurfum að gera okkur grein fyrir hvað í raun og veru gerðist á þessum tíma. Það er bara partur af heildarmyndinni að auðjöfrar og útrásarvíkingar hafi með vafasömum hætti mokað fjármunum út úr bönkunum. Það athæfi er ekki að breyta daglegu líf okkar, nema að litlu leiti.

Við þurfum að horfast í augu við það að allt þjóðfélag okkar hafði þanist út í peningadýrkun og eftirsókn eftir meiri peningum. Manngildi, heiðarleiki og trúmennska viku til hliðar, svo umfang peningalegra lífsgæða yrðu sýnilegri.

Allt þetta umfang var drifið áfram af erlendu lánsfé, þó það væri einungis lítið brot af heildarskuldsetningunni, þá var það innflæði lánsfjár nógu mikið til að rugla dómgreind stórs hluta þjóðarinnar.

Það sem fyrst og fremst breyttist við bankahrunið, var að innstreymi lánsfjár til þjóðfélagsins stoppaði; hafði reyndar stoppað nokkru fyrr. Þá kom strax í ljós hvaða starfsemi í þjóðfélaginu hafði verið drifin áfram með stöðugum lántökum, því sú starfsemi stöðvaðist þegar í stað.

Hve samdrátturinn í þjóðfélaginu verður mikill er ekki orðið ljóst enn, en okkur er afar nauðsynlegt að átta okkur á, að það þjóðlíf sem byggðist á drifkrafti erlendrar lántöku, mun ekki koma aftur; sama þó við skiptum um fólk í stjórnunarstörfum.

Við þurfum öll að horfast í augu við það, að öll eigum við okkar part af því að svona er komið fyrir þjóðlífi okkar.  Hvort auðjöfrar og útrásarvíkingar hafa svikið einhverjum milljörðum meira eða minna út úr bönkunum hér, mun tæplega lenda á herðum skattgreiðenda, þar sem bankarnir eru hlutafélög, sem ríkissjóður er ekki eignaraðili að.

Það sem að okkur snýr, fyrst og fremst, er að endurskipuleggja þjóðfélagsgerð okkar, miðað við þær aðstæður sem framundan eru. Það er ekki bara það, að þeir einstaklingar sem stjórnuðu bönkunum höfðu ekki ábyrgðartilfinningu eða raunhæft mat á möguleikum sínum til endurgreiðslu þess lánsfjár, sem þeir tóku að láni í útlöndum, sem veldur álitshnekki okkar erlendis. Það er ekki bara það að ríkisstjórnin, Seðlabankinn og Fjármálaeftirlitið, hafi brugðist eftirlits og stýringarhlutverki sínu. Það sem veldur álitshnekkinu er að meginþorri þjóðarinnar skildi taka þátt í þessari vitleysu, án þess að leiða hugann að afleiðingum svona mikillar skuldsetningar erlendis.

Við þurfum að átta okkur á því að hávær mótmæli, með aðsúgi að lögreglu, yfirgangi og skemmdastarfsemi, skilar okkur engu til baka af töpuðu áliti.  Frekar að það undirstriki ábyrgðarleysi gagnvart þeirri stöðu sem upp er kominn; og varð til án þess að nokkur, þeirra sem nú hrópa og valda skemmdum, hreyfði mótbárum. Þeir eiga því sinn þátt í því ástandi sem upp er komið, og eru því, með framgöngu sinni, jafnframt að mótmæla sínu eigin sinnuleysi um langtíma afkomu þjóðfélagsins, sem þeim þykir nú svo afar vænt um.

Ég er með þessu ekki að mótmæla mótmælum, heldur fyrst og fremst að benda á að mótmæli geta verið tvennskonar; niðurrífandi eða uppbyggileg. Við  höfum fá dæmi um að mótmæli, til að fá útrás fyrir reiði, hafi skilað umtalsverðum úrbótum. Hins vegar höfum við mörg dæmi um að friðsöm mótmæli, sem byggð eru á virðingu fyrir mannréttindum og lífi annarra, hafi skilað umtalsverðum árangri. Í því samhengi má minna á mótmælin hjá Gandi, Mandela, og kannski ekki síst vegna gærdagsins í Bandaríkjunum, minna á mótmæli Marteins Lúter King, nú þegar Obama verður forseti Bandaríkjanna.

Við eyðum bæði tíma og orku með því að ganga ekki markvissar og af einurð fram með skýrar kröfur um endurskipulegningu þjóðfélagsins.