Vitlaus útreikningur verðtryggðra lána

Í þeim fjármálalegu hamförum sem nú ganga yfir landið okkar hefur oft heyrst hrópað á að verðtrygging lánsfjár verði afnumin. Slíkt verður líklega torsótt í fljótu hasti, en alls ekki ómögulegt að byrja á því að leiðrétta útreikning verðbótaþáttarins, þannig að hann gefi rétta verðbót lánsfájrins.

Gefum okkur að við tökum 10 milljón króna húsnæðislán til 25 ára. Lánið ber 5% vexti og við áætlum að verðbólga verði 12% á ári, út allan lánstímann.

Lítum aðeins á verðbólguna. 12% á ári, sinnum 25 ár, gera samtals 300%. Það þýðir að ef við hefðum allar 10 milljónirnar að láni í 25 ár,  og verðbólgan verið 12% allan tímann, ættum við að endurgreiða 30 milljónir að lánstímanum loknum.

Nú gerist þetta ekki þannig. Við greiðum afborganir af láninu í hverjum mánuði. Afborganirnar verða því 300 talsins. Hver afborgun verður kr. 33.333, nema sú síðasta, verður 33.433. Þegar 12% verðbólga er reiknuð inn í mánaðarlega endurgreiðslu 10 milljóna króna láns á 25 árum, kemur út verðbótagreiðsla að upphæð kr. 15.050.150.

5% Vextir af þessum 10 milljónum í 25 ár, með mánaðarlegum afborgunum, reiknast vera kr. 6.321.063.

Með réttum útreikningum þessa láns, miðað við 12% verðbólgu væri endurgreiðslan svona: Upphaflega lánið 10.000.000, + verðbætur 15.050.150, + vextir 6.321.063, eða samtals heildargreiðsla kr. 31.371.213.

Útreiknikerfi bankanna vill fá í endurgreiðslu samtals kr. 77.637.807.

Er ekki kominn tími til að sameinast um þá kröfu að þessi titleysa verði leiðrétt?

Kveðja frá fyrrum hagdeildarmanni í banka.                    

Gæti flokkast sem aðför að gjaldeyrissköpun þjóðarinnar

Aukin heimild til frestunar veiða á úthlutuðum aflaheimildum má allt eins flokka sem aðför að gjaldeyrisöflun þjóðarinnar á afar viðkvæmum tíma, þar sem brínasta verkefni atvinnuvega og ríkisstjórnar er að auka gjaldeyrissköpun eins og frekast er kostur.

Nægur bártafloti er til í landinu til að veiða allar úthlutaðar aflaheimildir. Þörf á frestun er því ekki til staðar og þjóðarbúið þarf NAUÐSYNLEGA á öllum aflanum að halda til gjaldeyrissköpunar.

Ef eitthvað væri hægt að flokka sem glæp gegn þjóðfélaginu, þá væri það að samþykkja þetta frumvarp um frestun og færslu aflaheimilda milli ára.                    

Mega geyma þriðjung kvótans milli ára

Afneitar Samfylkingin raunhyggju ????

Þegar einstaklingur sýnir ábyrgðarleysi í fjármálum, kemur á einhverjum tíma að þeim punkti þegar lánveitendur segja stopp. Við lánum þessum aðila ekki meir. Slík stöðvun gerist ekki í einni sviphendingu, heldur hægt og með vaxandi andstöðu við lánveitingar. Verði ekki vart við breytingu í átt til aukinnar ábyrgðar hjá lántakanum, endar með því að allir lánveitendur segja stopp á frekari útlán. Við einstaklingnum blasir þá sú kalda staðreynd, að hann verði að lifa af þeim tekjum sem hann getur aflað sér, og einnig greiða allar afborganir af lánum sínum, með þessum tekjum. Sé þessi umræddi einstaklingur fyrirvinna fjölskyldu, kemur þessi óvarkárni hans í fjármálum  niður á allri fjölskyldunni.

Nákvæmlega sama ferlið á sér stað þegar heil þjóð sýnir óvarkárni í fjármálum. Löngu áður en farið er að beit þvingandi aðgerðum, er reynt með fortölum að fá þjóðina til að sýna meiri gætni í fjármálum. Þegar fortölur duga ekki, eru lánakjör gerð óaðgengilegri og farið að beita tregðu í lánveitingum. Dugi engin svona diplomatisk aðvörunarráð, kemur að þeirri stund, líkt og hjá einstaklingnum, að engir lánveitendur vilja lána þjóðinni peninga. Hjá þjóðinni eru bankarnir í þeirri stöðu að deila peningunum til reksturs þjóðfélagsins, líkt og fyrirvinna heimilisins deilir tekjunum út til heimilismanna. Það eru því bankarnir sem bera ábyrgð á ráðdeild í peningamálum. Og líkt og hjá fjölskyldunni, bitnar óvarkárni bankanna í fjármálum, á öllum almenning í þjóðfélaginu. Afleiðing slíkrar stöður er, líkt og hjá einstaklingnum, að þjóðin verður að læra að lifa eingöngu af þeim tekjum sem hún skapara. Meira lánsfé er ekki í boði. 

Sú villukennig æðir nú eins og engilsprettufaraldur um þjóðfélagið, að með því að ganga í Evrópusambandið og taka upp evru, verði Seðlabankinn hér lagður niður en við fáum beinan aðgang að digrum sjóðum Seðlabanka Evrópu, og getum þar með haldið áfram hinu óábyrga lífsmunstri sem hér hefur viðgengist.

Þetta er eins mikið villuljós og mögulega getur orðið, því eins og fólk á að vita núna, eftir allar fréttirnar frá Evrópu, hefur hver ESB þjóð sinn Seðlabanka og ber sjálf ábyrgð á tekjuöflun sinni. Þannig neitaði Angela Merkel að deila gjaldeyrisvarasjóði Þýskalands með öðrum ESB þjóðum; sagði þann sjóð eingöngu vera fyrir Þýskaland.

Af þessu ætti að vera ljóst að ESB er engin afkomutrygging fyrir þjóðina, eða auðveldur aðgangur að peningum sem ekki hefur verið unnið fyrir. Við munum fá þær evrur sem koma frá sölu okkar á vörum eða þjónustu, en við verðum að skilja að við erum þegar skuldsett hærra en lánveitendur telja okkur greiðendur fyrir, þannig að við munum hvergi eiga aðgang að evrum, dollurum eða neinni annarri mynt sem venjulegu lánsfé. Þau lán sem við munum fá, utan Alþjóða gjaldeyrissjóðsins, munu því verða með ábyrgðum ríkisstjórna viðkomandi lánveitanda, en ekki vegna lánshæfis okkar.

Vissulega má segja að Davíð beri einhverja ábyrgð á ástandinu. En hvort sú ábyrgð er jafn mikil og fjendur hans vilja vera láta, dreg ég stórlega í efa. Allir meiriháttar ákvarðanatökuaðilar, í fjármálum heimsins, voru áreiðanlega löngu búnir að sjá vanhæfni hans í stjórnun Seðlabankans, löngu áður en bankahrunið dundi yfir. Þó Davíð sé átrúnaðargoð einhverra þúsunda Sjálfstæðismanna, dreg ég stórlega í efa trú á hann þar fyrir utan.

Mér finnst því mótmælendur vera að fara illa með tíma sinn og orku, með því að setja afsögn Davíðs sem forgangsmál, því hann mun ekki gera meiri skandal af sér á næstunni, ekki meðan Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn hefur eftirlit með fjármálastöðu landsins. Meiri þörf er á að þvinga stjórnvöld til opinnar umræðu um þær leiðir sem þau sjá til aukinnar tekjuöflunar og með hvaða hætti þau hyggjast taka á fyrirsjáanlegum samdrætti í þjóðfélaginu, nú þegar innstreymi lánsfjár heldur umsvifum ekki lengur gangandi.

Frestum umræðum um ESB og evruna þar til við höfum komið skipulagi á þjóðfélag okkar, þá gæti allt eins verið að farið verði að sjást í endalok þess pólitíska óraunveruleika sem ESB hefur alla tíð verið. Mér kæmi á óvert ef það yrði ekki komið með uppdráttarsýki á árinu 2010.            

                   

Samfylking afneitar Davíð

Það eru tvær hliðar á hverri auglýsingu

Lengi hefur verið deilt um hvort Ríkisútvarpið eigi að hafa rétt til að selja auglýsingar. Allir sem ég hef séð tjá sig um þessi mál, tala út frá hagsmunum þeirra sem flytja auglýsingarnar, í samkeppni við RÚV.

En hvernig skildi þetta líta út frá hlið þeirra sem auglýsingunum er beit að. Mælingar á hlustun og áhorfi, hafa til margra ára sýnt að flestir hlusta eða horfa á RÚV. Auk þess eru engar aðrar sjónvarps- eða útvarpsstöðvar skyldugar til að láta sendingar sínar nást í öllum landshlutum. Út frá því sjónarhorni jafnast því engin útvarps- eða sjónvarpsstöð á við RÚV.

Markmið auglýsenda er tvímælalaust það eitt að ná eyrum eða athygli sem flestra hlustenda. RÚV hefur fyrir löngu skapað sér vanabundna hlustun, og með fjölbreyttu dagskrárefni, aðallega í útvarpi, hefur RÚV tekist að halda mikilli aldursdreifingu í hlustendahópi sínum. Sjónvarpsstöðvarnar RÚV og STÖÐ 2  eru á svipuðu róli, nema ég veit ekki hvort STÖÐ 2 næst í öllum byggðum landsins. Sjónvarp RÚV hefur þó yfirleitt mælst með meira áhorf, sem er árangursvænna fyrir þá sem kaupa auglýsingar.

SKJÁR 1 og ýmsar svæðisstöðvar útvarps, hafa bæði takmarkaða útbreiðslu, auk þess að hafa frekar afmarkaðan hlustendahóp. Út frá því sjónarmiði gætu þær stöðvar ekki komið í stað RÚV, fyrir auglýsendur, auk þess sem markhópur hlustenda á þessum stöðvum hlustar einnig á ýmist efni sem flutt er á RÚV, þannig að samnýting auglýsinga næst best þar.

Eins og sjá má, skiptir í raun engu máli hvort RÚV er ríkis- eða einkafyrirtæki að þessu leiti. Og ég reikna ekki með að margar auglýsingar fari til RÚV vegna þess að það sé ríkisfyrirtæki. Auglýsendur mæla einungis væntanlegan ávinning af auglýsingunni.

Það er vægt til orða tekið óheiðarlegur málflutningur samkeppnisaðila RÚV, að telja opinbera fjárveitingu til starfsemi RÚV vera einskonar niðurgreiðslu fyrir auglýsingamarkaðinn. RÚV hefur ýmsar kostnaðarsamar skyldur, sem hina stöðvarnar hafa ekki. RÚV hefur t. d. þá skyldu að halda útsendingum gangandi, afla frétta frá öllum landshlutum, auk þess að vera skilgreint sem hluti af almannavarnarkerfi þjóðarinnar.

Ég vil hvetja þá sem berjast gegn því að RÚV fái að vera með auglýsingar, til að hugleiða sjónarmið þeirra sem kaupa auglýsingar, sem og okkar sem hlustum aðallega á RÚV, hvort seljendur vöru og þjónustu eigi að úthýsa okkur frá tilkynningum sínum. Það er lítið gagn í að banna RÚV að birta auglýsingar ef hlustun heldur áfram með sama hætti, því ég þekki ENGAN sem hefur elt auglýsingar milli útsendingarstöðva.       

BÍ með áhyggjur af fjölmiðlum

Alls engin sjálfgefin fylgni á milli stýrivaxta Seðlabanka og útlánavaxta bankanna

Hvernig væri að alþingismenn og þjóðin öll færi að átta sig á að vextir á útlánum í þjóðfélaginu þurfa alls ekki að vera í neinni tenginu við stýrivexti.

Útlánavextir bankanna eru ákveðnir af þeim sjálfum, samanber 10. gr. laga um vexti og verðtryggingu, en þar segir svo í 1. málsgrein.

 Lánastofnunum ber að tilkynna Seðlabanka Íslands um öll vaxtakjör og breytingar á þeim í því formi og með þeim fyrirvara sem Seðlabankinn krefst.

Hvergi er um það getið í lögunum að Seðlabanka sé heimilt að hafa afskipti af vaxtaákvörðun bankanna, en samkvæmt upphafi 2. málsgreinar 10. gr. áðurgreindra laga, er Seðlabanka skylt, fyrir lok hvers mánaðar, að birta í Lögbirtingarblaði, vexti af útlánum; þ. e. þá vexti sem bankarnir tilkynna til Seðlabankans.

Ákvörðun Seðlabanka um stýrivexti er af allt öðrum toga en vengjuleg útlán bankanna. Þar er um að ræða vexti af skammtímalánum Seðlabanka til lánastofnana, 7 daga peningalán, eða skammtíma verðbréfakaup Seðlabanka af bönkunum. Upphæð þessara lána er svo hverfandi lítið brot af útlánum bankanna, að engin þörf er á að útlánavextir elti stýrivexti.

Í þjóðfélagi, þar sem sérstök þörf er á að beita háum stýrivöxtum, hafa lánastofnanir gengið út fyrir þau mörk sem hagkerfi þjóðarinnar þolir. Við slíkar aðstæður eiga stýrivextir að vera verulega mikið hærri en venjulegir útlánavextir, því þeir eiga að virka fælandi á bankana að þurfa að nota lán frá Seðlabanka, því hann geymir fyrst og fremst gjaldeyrisforða þjóðarinnar, sem ekki á að vera í stöðugu útláni hjá lánastofnunum.

Mikilvægt er nú, þegar ríkið á alla stærstu bankana, að rjúfa nú þann vítahring sem einkavæddu bankarnir sköpuðu, með því er þeir hækkuðu stöðugt útlánavexti sína í takt við hækkun stýrivaxta. Nú er lag að pressa á viðskiptaráðherra að rjúfa þessa tengingu og lækka útlánavexti til mótvægis, vegna aukinnar verðbólgu.

 Svo þurfum við líka að nota tækifæri ríkisbankavæðingarinnar og koma okkur út úr þessu rugli verðtryggingar lánsfjár.                      

Ljóst að þyrfti hækka vexti

Er ekki hægt að stoppa kjánaskapinn frá þessum mönum????

Ekki hvarflaði nú að mér annað en greiningadeild Glitnis hefði verið lögð niður við yfirtöku ríkisins á bankanum. Svo mikið rugl hafði nú borist frá þessari deild, að ég taldi víst að nú mundi því linna, þegar yfirtakan varð.

En því miður virðist svo ekki vera. Enn birtist frá þessari deild rugl sem sýnir afskaplega takmarkaðan þroska og hæfni til samanburða á aðstæðum og væntanlegum árangi út frá því.

Þeir jafna saman takmörkuðum þrengingum nokkurra banka í Skandinavíu, við það fjármálahrun sem nú er að ganga yfir heimsbyggðina. Slíkt er ótrúlegur kjánaskapur, auk þess sem ekki er enn séð fyrir afleiðingar núverandi hruns, og EKKERT svæði í heiminum er utan þessara þrenginga. Enginn veit því enn hvar niðursveiflunni líkur, hvað þá að einhver sjái raunverulega jákvæðni og vöxt vera á næsta leiti.

Að vænta sömu áhrifa frá yfirlýsingu okkar nú, um umsókn til aðildar að ESB og upptöku evru, eins og varð þegar Svíar og Finnar tilkynntu um aðildarumsókn, sýnir enn betur vanhæfni greiningadeildar Glitnis til lestrar í aðstæður.

Þegar Svíar og Finnar tilkynntu um aðildarumsókn, voru allir heimshlutar, utan Skandinavíu, með fjármálastarfsemi sína á fullu. Verðbréfamarkaðir í uppgangi, fjárfestingabankar unguðu út skuldabréfum í allar áttir til að búa til verðmæti sem greidd yrðu síðar, og fjárfestar í stöðugri leit að tækifærum til að koma peningum sínum í vinnu og ávöxtun.

Í dag er Íslenska þjóðin rúin trausti. Stærstu bankar þjóðarinnar komnir í þrot, hugsanlega að einhverju leiti vegna trúar stjórnenda þeirra á ruglið frá greiningadeildunum. Alla vega gátu þær ekki sýnt nauðsynlega varúð til að forðast þrengingar sem skapað gætu það hrun sem nú er staðreynd.

Í ljósi þessa, sem og þess að nú eru fjárfestar fyrst og fremst að huga að tapi sínu og hve miklu þeir ná aftur til baka af þeim fjármunum sem útistandandi eru, er engin leið að setja samnefnara viðbragða við tilkynningu Svía og Finna fyrir hart nær 20 árum, við þá tilkynningu sem við myndum senda nú. 

Við erum yfirlýstir á kafi í skuldafeni, sem við erum að greiða úr með hjálp Alþjóða gjaldeyrissjóðsins.  Margir bankar og fjárfestar munu tapa verulegu fé hér í bankahruninu. Við höfum hvergi lánshæfi, en fáum væntanlega einhver lán til endurreisnar, með atbeina vinveittra ríkisstjórna. En beinar lánveitingar til okkar verða áreiðanlega af skornum skammti næstu árin.

Ef ég væri stjórnandi Glitnis, mundi ég loka þessari deild tímabundið og senda starfsmenn hennar í endurhæfingu, frá þeim gjaldþrota hugmyndum sem lesa má úr skrifum þeirra, því sú hugmyndafræði er þegar viðurkennd sem ein af meginástæðum fyrir þeim ógöngum sem heimurinn er nú í.                       

Yfirlýsing um aðildarumsókn myndi hafa víðtæk áhrif