Hvernig getur 4ra ára valdatími réttlætt 30 ára fjárskuldbindingu ????

Ég hef oft vakið athygli á því sérkennilega ástandi þegar stjórnendur sem kjörnir eða ráðnir eru til 4ra ára, binda hendur þeirra sem á eftir koma, t. d. með skuldbindingum um fjárútlát til margra ára, eftir að kjörtímabili þeirra lýkur.

Þetta á t. d. við um svokallaðan samning ríkisstjórnar um fjármögnun tónlistarhússins. Það er sagt að menntamálaráðherra hafi skuldbundið ríkissjóð til mörg hundruð milljóna króna útgjalda á ári, í 30 ár. Sá ráðherra sem þessa skuldbindingu gerði er ekki lengur við völd. Spurningin er því hver ber ábyrgð á svona samningum?

Í 40. grein stjórnarskrár kemur alveg skýrt fram að: - .. Ekki má heldur taka lán, er skuldbindi ríkið,.... nema samkvæmt lagaheimild.

Í 41. greins stjórnarskrár segir einnig að: - Ekkert gjald má greiða af hendi, nema heimild sé til þess í fjárlögum eða fjáraukalögum.

Þrátt fyrir þetta skýra ákvæði í stjórnarskrá, að ekki megi skuldbinda ríkissjóð nema með lagaheimild, eru ráðherrar sífellt að með meintar skuldbingar á ríkið, án þess að slíkt sé rætt eða samþykkt á Alþingi.

Eru þetta löggildar skuldbindingar ???????      

Einnig eru ráðherrar sífellt að greiða út umtalsverðar fjárhæðir sem ekki eru neinar fjárheimildir fyrir, eins og margar fréttir eru um í fjölmiðlum.

Hvernig væri að gera skýra kröfu um að ráðherrar og aðrir opinberir stjórnendur ríkis og sveitarfélaga láti af valdhrokanum og fari að virða stjórnarskrá og önnur stjórnunarlög?

EÐA - eigum við bara að halda ruglinu áfram svo hrunið verði endanlegt gjaldþrot þjóðarinnar?                            

50 milljarða skuldbindingar vegna leigu

Var nauðsynlegt að hækka skuldir landsmanna, til þess að ná mætti í 2,5 milljarða í tekjur fyrir ríkissjóð ???

Þegar maður horfir á síðustu aðgerðir núverandi ríkisstjórnar, vegna gífurlegs halla á ríkissjóði, fer ekki hjá því að maður velti fyrir sér heildarþekkingu stjórnmálamanna á þeim aðstæðum sem þjóðin setndur frammi fyrir.

Í þeim athugunum sem gerðar hafa verið, m.a. fyrir tilstuðlan stjórnvalda, hefur komið fram að umtalsverður fjöldi heimila - jafnvel ríflegur meirihluti þeirra - býr nú þegar við afar þröngan kost og horfir jafnvel fram á gjaldþrot. Greiðslustaðan er í molum og vaxandi örvænting er hjá þeim aldurshópum, sem eðlilegast væri að hefðu drifkraft og kjark, til þess að vinna þjóðina út úr erfiðleikunum.

Við þessar aðstæður, leggja þau sömu stjórnmálaöfl og gáfu fögur fyrirheit um mikilvirkar hjálparaðgerðir fyrir heimilin í landinu, nú umtalsverðar viðbótarálögur á þessi sömu heimili, til þess að létta á þann fjárhagsvanda sem ríkissjórnin þarf að finna lausn á. Raunverulegra lausna var ekki leitað, heldur teknir peningar frá þeim þegnum samfélagsins sem ekki gátu varið sig. Þeir þurftu ekki að borða; húsbóndinn vildi fá meiri mat.

Líkja má þeim Jóhönnu og Steingrími við hjón sem taka að sér hóp barna, sem þau lofa betra lífi og meiri umhyggju en þau höfðu áður. Þegar heim er komið, kemur í ljós að tekjur eru ekki nægar fyrir mat handa öllum. Jóhanna tekur því drjúgan skammt af diski hvers barns og setur á diskinn hjá Steingrími, svo hann fái svona langleiðina það sem hann vill fá. Börnunum er bara sagt að þegja og borða þessa mola sem eftir séu og vera ekkert að þenja sig. Það sé ekki hægt að gera þetta öðruvísi.

En er það raunveruleikinn?

Engum sem sér út yfir heildarsvið þjóðlífsins, getur dulist að mikið þarf að breyta hér starfsháttum og rekstri hins opinbera, til þess að þjóðfélagið geti notið nauðsynlegrar samfélagsþjónustu á komandi árum. Nýlegar aðgerðir ríkissjórnarinnar eru að engu leiti innlegg í þær breytingar, því í þeim aðgerðum er vandinn einungis færður frá stjórnvöldum yfir til einstaklinganna, sem fyrir höfðu enga möguleika á að bæta á sig byrgðum, líkt og teikning Halldórs í Morgunblaðinu í dag bendir á.

EN, var þá hægt að ná í þessa 2,5 milljarða í ríkissjóð, án þess að leggja auknar byrgðar á heimilin í landinu?

JÁ, það var hægt og meira að segja án þess að það gengi neitt verulega nærri þeim sem greiða myndu þá fjárhæð.

Frá 1. janúar 1994, hefur verið skylt að greiða virðisaukaskatt (VSK) af öllum fiski. Öllum sem selja fisk, er skylt að greiða þennan skatt og er sama í hvaða formi fiskurinn er; hvert selt kíló af fiski skal greiða X % VSK.

Sala aflaheimilda (Kvótasala) hefur alla tíð farið þannig fram að kvótahafi selur kvótalausum ákveðinn fjölda kílóa af ákveðinni fiskitegund, óveiddri í hafinu kringum Ísland; annað hvort á yfirstandandi fiskveiðiári, eða til lengri framtíðar. Verðið á kílóinu segir þar til um.

Án allra tilskilinna lagaheimilda, tók þáverandi ríkisskattstjóri (sá sem var á undan Indriða H. Þorlákssyni) þá ákvörðun að veita kvótasölum undanþágu frá því að greiða VSK af kvótasölu.  Heimild til slíkrar undanþágu er ekki í höndum ríkisskattstjóra, því það er algjörlega óheimilt að gera neinar breytinga á skattheimtuþáttum, nema með samþykki Alþingis. Í 40 gr. stjórnarskrár segir svo: (Áhersluletur er mitt)

40. gr. Engan skatt má á leggja né breyta né af taka nema með lögum.   

Þar sem Alþingi var búið að ákvarða að af allri sölu á fiski væri skylt að greiða VSK, þá hafði ríkisskattstjóri enga heimild til að breyta út af þeirri tilskipan. Þetta lét ég reyna á með beinum hætti og hafði mitt fram. Ríkið á að fá greiddan VSK af allri kvótasölu; hvort sem sú sala er kölluð leiga eða sala á heimildum.

Ef Stjórnvöld hefðu haft manndóm í sér til að innheimta þegar útistandandi VSK, vegna kvóta- sölu og leigu undanfarinna ára, hefði verið hægt að ná í ríkissjóða nokkuð á annan tug milljarða, frá mönnum sem tóku inn umtalsverðan fjölda milljarða fyrir sölu á eignum þjóðfélagsins. Sú innheimta hefði ekkert aukið útgjöld heimilanna og ekkert hækkað verðbólgu eða höfuðstól lánanna okkar.

Ég er á því að stjórnvöldum sé veruleg þörf á ráðgjöf og hjálp frá mönnum sem hafa yfirsýn til að geta unnið á vanda þjóðarinnar. Við leysum þann vanda ekki með ráðgjöf frá sama fólkinu og, annað hvort spilaði með í hrunadansinum, eða sat þegjandi hjá og gerði sér kannsi ekki fulla grein fyrir hvaða skelfingu var verið að leiða yfir þjóðina.         

ESB sinnar - Í leit að nýju foreldrahúsi

Það er dapurlegt að horfast í augu við þá staðreynd hve fáir stjórnmálamenn okkar eru tilbúnir til að hugsa eins og fullþroska fullorðið fólk, sem tilbúið er til að taka ábyrgð á eigin lífi og axla sjálft þá ábyrgð sem því tilheyrir að vera sjálfstæður einstaklingur.

Allar helstu væntingar þeirra sem telja ESB aðild færa okkur einhverjar lausnir, eru í raun að segja að þeir séu ekki orðnir það þroskaðar persónur að þeir treysti sér til að taka ábyrgð á þeim aðstæðum sem fylgja því að vera sjálfstæður. Þeir leita því örvæntingarleit að nýju foreldrahúsi, til að skríða í skjól í, fyrir þeim aðsteðjandi erfiðleikum sem takast þarf á við í nánustu framtíð. En hverjir eru svo þessar miklu væntingar sem bera til ESB aðildar.

MEIRI STÖÐUGLEIKI:  ESB sinnar segja að með því að ganga í ESB muni verða hér meiri stöðugleiki. Enginn þeirra hefur útskýrt með hvaða hætti slíkur stöðugleiki verði til, við það eitt að ganga í ESB.

Staðreyndin er hins vegar sú, að TIL ÞESS AÐ FÁ AÐ GANGA Í ESB, þurfum við sjálf að koma á stöðugleika í efnahagslífi. Við þurfum að sýna fram á, yfir nokkurra ára tímabil, að við getum haldið ríkisfjármálum innan tilskilinna jafnvægismarka, þannig að halli á ríkissjóði verði ekki nema tiltekin prósentuhlutfall af tekjum. Þetta þurfum við að gera sjálf, og ef við getum þetta til að gerast meðlimir í ESB, þá getum við þetta líka fyrir okkur sjálf, án aðildar að ESB.

Viðskiptajöfnuður við útlönd þarf að vera innan tilskilinna marka. Þeim árangri þurfum við sjálf að ná. Ef við getum það til að verða aðilar að ESB, þá getum við það líka, bara fyrir okkur sjálf.

LÆGRI VEXTIR:   Ein af þeim gulrótum sem ESB sinnar beita óspart, er að með því að ganga í ESB, fáum við lægri vexti.  Þetta er ekki rétt. Hins vegar þurfum við sjálf að lækka hjá okkur vextina til að fá inngöngu í ESB. Við þurfum líka sjálf, að koma jafnvægi á gjaldmiðilsmál okkar, þannig að tiltekin stöðugleiki sé á milli verðgildis krónunnar okkar og evrunnar. ESB yfirstjórnin gerir ekkert af þessu fyrir okkur; við verðum algjörlega að ná þessum árangi sjálf, með tilheyrandi aga á viðskiptalífi okkar og fjármálastarfsemi.

VIÐ GÆTUM FENGIÐ AÐ TAKA UPP EVRU:   Það er á engan hátt sjálfgefið að þó við gerðumst aðilar að ESB, þá fengjum við að taka upp evru. Sú heimild er háð mörgum ströngum skilyrðum, m. a. um þá stöðugleikþætti sem að framan eru nefndir.

Nú er það svo, að þó við fengjum heimild til að kalla mynt okkar evru, þá fáum við einungis heimild til að prenta eða slá ákveðna upphæð í þeirri mynt, sem jafngilti verðgildi þess magns af krónum sem hjá okkur væri í umferð. Allar ESB þjóðir sjá sjálfar um útgáfu sinnar grunnmyntar, þó ein evra sé allstaðar ein evra innan ESB; þá eiga þær sér allar ákveðið upphafs og heimaland.

Sagt hefur verið að með því að taka upp evru, munum við losna við Seðlabankann okkar.  Þetta er ekki rétt, eins og allir geta athugað sem áhuga hafa á. Því, allar evruþjóðirnar hafa sína egin Seðlabanka, þó Seðlabanki Evrópu sé samræmingarmiðstöð, sem hafi tiltekna möguleika til að veita einhverja skammtímaaðstoð, komist einhver af Seðlabönkum þjóða ESB í fjárhagsvanda. Seðlabanki Evrópu veitir enga styrki eða framlög, heldur einungis lán, sem tvímælalaust verður að endurgreiða.

Af máli margra ESB sinna má merkja, að með inngöngu í ESB og upptöku evru, fáum við aðgang að miklu fjármagni til allskonar verkefna sem okkur muni langa til að framkvæma. Raunveruleikinn er allt annar.

Eins og að framan segir, fengjum við einungis heimild til útgáfu ákveðinnar upphæðar af evrum, við inngöngu í evrusvæðið. Ef við vildum fá fleiri evrur í umferð, væru til þess aftirafandi leiðir.

Við gætum lagt fyrir hjá miðstjórn evrusvæðisins, umsókn um að fá að gefa út meiri upphæðir af evrumynt (seðlum eða sleginni mynt) en það sem við hefðum fengið. Slíkri umsókn þyrfti að fylgja skýr og  traust röksemdafærsla, sem miðstjórn myntsambandsins tæki gilda til að heimila aukningu peningamagns í umferð.

Við gætum tekið tiltekið magn af evrum að láni, frá einhverjum aðila sem vildi lána okkur, en slíkt lán yrði að endurgreiða á tilteknum gjalddaga. Slíkt lán væri ekki hægt að nota til langtíma fjárbindinga eða neyslu, nema vera tilbúinn til að draga saman í útgjöldum yfir það árabil sem það tæki að endurgreiða lánið.

Við gætum framleitt hér innanlans, helst að sem mestu úr innlendu hráefni og sem minnstu af innfluttum aðföngum, vörur eða þjónustu sem við gætum selt öðrum þjóðum; hvort sem þær væru á evrusvæði eða utan þess. Þær evrur sem við fengjum þannig inn í fjármálaumhverfi okkar, væru okkar eign, með alveg sama hætti og sá gjaldeyrir sem við fáum nú fyrir útflutningsafurðir okkar.

Eins og hér hefur verið rakið, er mikilvægasti ókostur þess að hafa fyrir þjóðarmynt, gjaldmiðil sem við ráðum ekki sjálf, að við höfum ekki sjálfstætt vald eða heimilt til að auka peningamagn í umferð. Komi til þess að slíks sé brýn þörf, vegna utanaðkomandi áfalla eða þjóðfélagslegra hamfara, t. d. náttúruhamfara.

Ef við hefðum t. d. verið með evru, þegar Suðurlandsskjálftinn reið yfir núna síðast, hefðum við trúlega ekki geta brugðist eins hratt við til úrbóta og endurreisnar á svæðinu, því við hefðum þurft að sækja um heimilt til að auka svo mikið útgjöld þjóðfélagsins, fram yfir þær tekjur sem mynduðust (snarauka hallarekstur samfélagsins). Einhvern tiltekinn tíma hefði tekið að fá slíka heimild og á meðan hefði fólkið þurft að hafast við í þeim aðstæðum sem fyrir hendi voru, eftir skjálftann.

Hér hefur einungis verið drepið á fáein atriði sem þarf að hafa í huga, ef tekin verður ákvörðun um að sleppa fjárhagslegu sjálfsforræði þjóðarinnar. mörgum fleiri atriðum væri hægt að velta upp, en læt þetta nægja í bili.       

„Sögulegur dagur“

Heimskulegt og vitlaust að tala um erlendar skuldir þjóðarbúsins, sem hlutfall af vergri landsframleiðslu

Það vekur stöðugt hjá mér spurningar um raunverulega þekkingu á þjóðfélagslegri hagstjórn, þegar ég heyri svokallaða "fræðimenn" (t. d. hagfræðinga) tala um erlendar skuldir þjóðarbúsins sem ákveðið hlutfall af vergri landsframleiðslu. Ég velti fyrir mér hvort þessir aðilar geri ekki greinarmun hutakinu "landsframleiðsla" og hutakinu "gjaldeyristekjur þjóðfélagsins).

Það er útilokað að greiða erlendar skuldir þjóðarbúsins með landsframleiðslunni, því hún (landsframleiðslan) sýnir fyrst og fremst heildar veltu allrar starfsemi í þjóðfélaginu; sama hvort þar er um að ræða menntun, heilsugæslu, opinbera stjórnsýslu, verslun, eða jafnvel kostnað vegna skemmda af völdum jarskjálfta eða annarra hörmunga sem valda kostnaði í þjóðfélaginu.

Flestir ættu að sjá, að þess er tæplega að vænta að við greiðum erlendar skuldir með þeirri veltu sem fer í kostnaðar vegna hamfara eða slysa. Slíkt á þó að auðvelda okkur greiðslugetuna, að mati þeirra svokölluðu "sérfræðinga" sem stöðugt klifa á því að erlendar skuldir sé einhvert hlutfall af landsframleiðslu.

Við greiðum engar skuldir með öðru en tekjum. Þannig greiðsum við engar erlendar skuldir með öðru en gjaldeyristekjum. Af þeirri einföldu ástæðu á ALDREI að tala um erlendar skuldir á annan hátt en sem hlutfall af gjaldeyristekjum þjóðarinnar.

Uppgjörshugtakið "Verg landsframleiðsla" er komið frá Sameinuðu þjóðunum, til þess ætlað að fá samtóna upplýsingar frá öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna, um dreifingu fjármagns um hinar ýmsu greinar þjóðlífs hverrar þjóðar. Með þessari aðferarfræði greina SÞ mismunandi áherslur ríkisstjórna á hina ýmsu þjónustuþætti sem þær veita þegnum sínum og einnig með hve frjálsum og óheftum hætti hið almenna viðskiptalíf þrífst og dafnar. Með því að fá sama uppgjörsformið frá öllum aðildarríkjum, fá SÞ fullkomlega sambærilegar upplýsingar um hlutfall menntunar heilsugæslu, velferðar og fleiri þátta, í öllum sínum aðildarríkjum.

Af þessari ástæðu er hugtakið "verg landsframleiðsla" ekki mælikvarði á efnahagslega eða viðskiptalega hagsmuni þjóðar, í viðskipum við aðrar þjóðir, hvort sem þar er mælt í vöru- eða þjónustuskiptum. Landsframleiðsla mælir ekki heldur með gagnlegum hætti bein eða óbeina áhrif gjaldeyrisskapandi atvinnu- eða þjónustustarfsemi á einstök atvinnusvæði, sem er grundvöllu þess að geta haldið jafnvægi í byggðum landsins.

Þetta hljóta þessir svokölluðu "fræðingar" að vita. Hins vegar virðast hagfræðingar víða í veröldinni, hafa sameinast um að forðast samanburð á erlendum skuldum og gjaldeyristekjum, eftir að skuldabréfa og og önnur verðbréfavelta í heiminum fór það langt út fyrir raunhæf greiðslumörk, að til verulegrar gangrýni horfði.

Ef hagfræðingar okkar, ætla að vinna með NÝJA ÍSLANDI í því að útrýma spillingu, opna og gera skiljanlegt opinbert upplýsingakerfi, verða þeir að þora að tala eðlilegt mannamál (alþýðumál) þegar þeir tala um eðlilega þætti er varða tekjur og útgjöld þjóðfélagsins. Annað gengur ekki til lengdar.                   

Markaðslegt "frelsi" er löngu hrofið vegna glórulausrar skuldsetningar

Það er athyglisvert að sjá og heyra menn tala um "markaðslegt frelsi" í sambandi við verðlagningu á gjaldeyri okkar. Augljóslega horfa menn einungis á hugtakið "frelsi" út frá hugsuninni "mig langar til". 

Hugtakið "frelsi" á sér ævinlega tvær hliðar. Annars vegar frelsið til að gera það sem maður vill. Hins vegar frelsi til að skapa sér þær aðstæður að maður geti gert það sem maður vill.

Mikill meirihluti Íslendinga hefur látið af hendi frelsi sitt, með því að skuldsetja sig svo mikið að frelsi þeirra til ráðstöfunar á tekjuöflun sinni er afar lítið; og sumstaðar ekki neitt. Þeir hafa því ekkert frelsi um það með hvaða hætti ráðstafa tekjum sínum. Þeir hafa ekki einu sinni frelsi til þess að ákveða sjálfir hvort þeir afli sér tekna eða ekki. Þeir hafa skuldbundið sig til að afla nægra tekna til að greiða vexti og afborganir af lánum sínum. Þeir eru í raun í ánauð, líkt og þrælarnir forðum.

Frelsi til eyðslu gjadleyris, getur þjóð einungis skapað sér með því að afla sér gjareyrisforða, sem hægt er að eyða. Hægt er að skapa sér svigrúm frá beinni gjaldeyriseign, með því að fá lánaðan gjaldeyri, sem þá þarf að greiða með tekjum sem síðar verður aflað. Með slíku er að vísu búið að skerða frelsið til ráðstöfunar þeirra tekna sem aflað verður á næstunni, því áður en frelsið skapast, þarf að draga frá þann gjaldeyri sem greiða þarf, vegna fyrri eyðslu.

Ég tel að frekar fáir Íslendingar séu það úr takti við það sem hér hefur gerst á undanförnum árum, að þeir álíti okkur hafa einhvert frelsi í gjaldeyrismálum á næstu árum. Þó skera sig þar úr fáeinir hagfræðingar, sem að mesti leiti virðast hafa tengsl við Háskóla Íslands. Hvort það er vísbending um kennslu þessara fagþátta í þeim skóla skal ósagt látið, en óneitanlega vekur athygli venþekking þeirra á hugtakinu "frelsi".

Með algjöru andvaraleysi okkar sjálfra, gagnvart framgöngu stjórnmálamanna okkar og stjórnenda lánastofnana á undanförnum árum, létum við af hendi frelsi okkar til að taka samtímaákvarðanir um ráðstöfun þeirra tekna sem þjóðfélagið aflar. Við leyfðum þessum aðilum, í skjóli þeirra tekna sem þjóðfélagið aflar sér, að skuldsetja fyrirtæki sín og þjóðfélagið allt svo rækilega, að það munu líða mörg ár þangað til við getum talað - af raunveruleika - um að við höfum frelsi til ráðstöfunar á tekjum þjóðarinnar.                         

Ekki raunhæft að festa gengið

Er Mats Josefsson of hreinskilinn ? Hvað segir það okkar ?

Niðurlag þessarar fréttar er einkar athyglisvert.  Einn þeirra sem sitja vinnufundi með Josefsson er sagður segja að: Ekki væru allir vanir slíkri hreinskilni þegar kæmi að vinnu sem þessari innan stjórnsýslunnar.   

Getur verið að þarna hafi blessaður maðurinn einmitt sagt ástæðuna fyrir því að sú spilling sem nú virðist innan stjórsýslunnar, hefur blómstrað í langan tíma? Getur verið að óheiðarleiki og meðvirkni hafi verið vegabréf velgengni innan stjórnsýslunnar?  Getur það verið ástæðan fyrir því að menn verða svona skelfdir þegar við þá er tala af fullri hreinskilni, sem fullþroska og menntaða menn, en ekki sem hirð hins fatalausa keisara.

Það sem ég hef heyrt til þessa Josefssons, hefur mér fundist vera þjóðfélagi okkar til framdráttar. Greining hans í Fréttablaðinu í dag 26/5 2009 er afar skýr, heiðarleg og raunsæ, en líklega of beinskeitt til þess að  hrið hins fatalausa keisara fallist á hana. Geri þeir það opinberast einnig að menn sátu rólegir við veisluborðið, meðan þjóðin var rænd flestum verðmætum sínum.

Og hvernig lýsir Josefsson aðstæðum á Íslandi. Í Fréttablaðinu segir hann:

"Ég hef tekist á við margar bankakreppur en enga eins og þessa á Íslandi." Hann segir að eftir einkavæðinguna hér árið 2003 hafi bankarnir byrjað að kaupa fyrirtæki út um allt. Ekkert þessu líkt hafi nokkru sinni átt sér stað. 

Hvað gerðist?  Fannst einhver gullnáma á Íslandi eða jukust tekjur þjóðarbúsins einhver ósköp, sem gerðu bönkunum kleift að fara í stórauknar fjárfestingar?

Nei, ekkert af þessu gerðist. Hins vegar sáu þeir ungu menn sem komu til starfa í bönkunum að svikamilla hlutabréfaviðskipta, sem í smáum stíl, var sett af stað undir lok níunda áratugs síðustu aldar, hafði fengið að þróast í friði, þrátt fyrir að ég hefði bent rækilega á hvernig hún væri framkvæmd og hvaða áhrif hún hefði á eiginfjárstöðu þeirra fyrirtækja sem notuðu hana.

Og hvað sér Josefsson að hafi gerst á þessum árum, frá 2003?

Hlutabréfamarkaðurinn nífaldaðist, segir hann.

Þetta er alveg rétt, því vísitala hlutabréfamarkaðarins fór á þessu árabili í rúm 9000 stig, en er nú kominn niður fyrir 1000. Engin þjóðfélagsleg tekjuaukning, eða raunbreyting á rekstrarumhverfi neinna fyrirtækja, gat gefið eðlilegar skýringar á þessari verðmætaaukningu hlutabréfa. Verðmætaaukningin passað hins vegar fullkomlega inn í þá svikamillu sem ég hafði varað við, undir lok níunda áratugsins.

Ástæður þessarar svikamillu voru fyrst og fremst að fá skráða hærri eiginfjárstöðu fyrirtækjanna, einkanlega bankanna, í því augnamiði að gera þau veðhæfari til töku hærri lána. Bönkunum var þetta afar mikilvægt, því þeir fengu mikið af erlendu fjármagni, gegn afar lágum vöxtum, en gátu aftur lánað þetta fé út gegn hæstu vöxtum í heimi. Með réttri stýringu hefðu þeir geta hagnast umtalsvert á þessu, en greinilegt þekkingarleysi á heildaráhrifum snöggrar veltuaukningar í þjóðfélaginu, varð til þess að þeir festu fjármagnið á vitlausum stöðum.

Til þess að koma sínu mikla lánsfé í vaxtaberandi notkun, var heppilegast leiðin fyrir bankana að pressa á hækkun húsnæðisverðs. Þannig var fljótlegast að auka skuldastöðu fólks, til að fá frá því vaxtagreiðslur. Þetta sér Josefsson einnig og segir í Fréttablaðinu:

..húsnæðisverðið þrefaldaðist, efnahagur fjölskyldnanna þrefaldaðist og ríkið fékk miklar tekjur. 

Þetta var það sem fólkinu í landinu var talin trú um að væri GÓÐÆRI. Aukningin á þjóðartekjunum var svo lítil að hún dugði ekki til að greiða aukninguna á innflutningi á neysluvörum, sem aftur varð þess valdandi að viðskiptahalli varð við útlönd. Við gátum ekki borgað nema hluta af því sem við keyptum, þó stjórnmálalegt átrúnaðargoð margra, talaði stöðugt um hið mikla GÓÐÆRI á Ísalndi; og hjörðin bergmálaði heimskuna, líkt og hirð hins fatalausa keisara, dásamaði nýju fötin hans.

Það er greinilega mikið verk fyrir höndum að hreinsa út úr stjórnsýslunni hirðina sem ekki þolir heiðarleikann, ef við eigum að geta vænst varanlegra úrbóða í efnahagsmálum okkar. Hvort það tekst, skal ósagt látið í bila, að minnsta kosti.     

Tafir á uppskiptingu milli nýju og gömlu valda titringi

Undarlegar forsendur hjá AGS

Maður getur nú ekki annað en undrast þær forsendur sem fulltrúar AGS setja fram á fundi sínum með fulltrúum Samstöðu. Sé það rétt sem sett er fram í Mbl. frétt um fundinn, virðist margt benda til að einhver vanþekking sé á ferðinni varðandi hagsmuni okkar.

Í fréttinni segir að: aðgerðaráætlun AGS og ríkisstjórnarinnar miði að þremur þáttum; endurreisn banka, endurreisn gjaldmiðilsins og að gera ríkisfjárhaginn sjálfbærann, þ.e að ná jafnvægi í ríkismálum. 

Í fyrsta lagi er ekki verið að endurreisa bankana. Það voru stofnaðir þrír nýir ríkisbankar út úr rústum hlutafélagabankanna. Þessir nýju ríkisbankar geta einungis yfirtekið skuldir frá hlutafélagabönkunum að jafnvirði söluverðs þeirra veða sem tryggja lánin. Aðrar skuldir hafa þeir ekki heimild til að yfirtaka. Þeir geta hins vegar tekið að sér tímabundna innheimtu lána fyrir hlutafélagabankana (gömlu bankana), meðan efnahagsreikning nýju bankanna er ekki lokað. Mér hefur sýnst að ferlið sé enn í þeim farvegi, fyrst enn er verið að innheimta lánin samkvæmt upphaflegum höfuðstól þeirra, sem nú er sagður vera meira en tvöfallt verðgildi þeirra veða sem til tryggingar eru.

Mikilvægt er, að skilanefndir bankanna átti sig á að langur dráttur á að aðskilja efnahagsreikninga nýju ríkisbankana frá gömlu hlutafélagabönkunum, getur skapað ríkissjóði bótaábyrgð, verði liðinn svo langur tími frá hruninu að kröfuhafar í gömlu bankana nái ekki að leggja löghald á eignir stjórnamanna og stjórnenda gömlu bankana, til tryggingar á kröfum sínum. Þau tímamörk færast óðfluga nær. Af framgöngu AGS virðist augljóst að þeir aðilar eru fyrst og fremst að hugsa um að tryggja hagsmuni kröfueigendanna í gömlu bankana, en ekki hagsmuni atvinnulífs og einstaklinga þessa lands.        

Af hverju segi ég þetta. Hvaða tákn sé ég sem bendir til þessara þátta? Þau tákn felast fyrst og fremt í hinum háu stýrivöxtum.  Fulltrúar Samstöðu, spurðu AGS um umdeilda stýrivaxtasefnu.  Svarið var:  

Fulltrúar AGS sögðust telja að til að ná jafnvægi á útflutningstekjum þjóðarinnar  og koma í veg fyrir algjört hrun á innflutningi til landsins væri nauðsynlegt að halda stýrivöxtum háum um stundarsakir auk gjaldeyrishafta.  (áhersluletur er mitt)

Þessi rök ganga ekki upp og eru beinlínis í hrópandi andstöðu við hagsmuni þjóðarinnar, en eru fyrst og fremst hagsmunir fjármagnseigendanna, sem í þessu tilfelli eru að mestu erlendar lánastofnanir.

Ríkisbankarnir velta svo til eingöngu endurlánuðu erlendu fjármagni. Með því að halda stýrivöxtum svona háum, fá fjármagnseigendurnir því hæstu vexti sem fáanlegir eru í heiminum, af fé sem þeir eiga hér. Atvinnugreinar Útflutnings, eru afar háðar afurða- og rekstrarlánum til að geta skapað þjóðinni tekjur. Hátt vaxtastig heldur því uppi því háa hlutfalli sem erlendir fjármagsneigendur fá af útflutningstekjum okkar, sem vaxtagreiðslur. Þannig vinna háir stýrivextir beinlínis gegn hagsmunum þjóðarinnar, til umtalsverðra hagsmuna fyrir erlenda fjármagnseigendur.

Það er ótrúleg öfugmæli sem koma fram í svari AGS er þeir segja að háir stýrivextir séu til þess að: koma í veg fyrir algjört hrun á innflutningi til landsins. Ekkert ráð er betra til, til þess að láta allan innflutning hrynja, en að halda stýrivöxtum svo háum að verslanir geti ekki fjármagnað nauðsynlegan innflutning. Að þessu leit er AGS einnig að gæta hagsmuna erlendra fjármagnseigenda, því með því að hindra, og helst stöðva útsreymi gjaldeyris (til greiðslu á innflutningi) tryggja þeir batnandi gjaldeyrisstöðu þjóðarinnar, sem þeir stefna að svo meira verði til greiðslu skulda hinna erlendi fjármagnseigenda.             

Með því að halda stýrivöxtum háum, er því AGS á afar opinskaán hátt Á ALLAN HÁTT, að vinna gegn grundvallarhagsmunum þjóðarinnar og gera efnahagsvanda okkar umtalsvert erfiðari og lengri en eðlilega atburðarás ætti að gefa tilefni til.              

Ætti að afþakka ráðgjöf AGS

Fyrning veiðiheimilda er vitlaus hugmynd

Það er ekki hægt að fyrna það sem ekki er til. Það sem kallað hefur verið "varanleg aflahlutdeild" hefur aldrei verið lögformlega til. Alþingi hefur ALDREI samþykkt neitt sem heitir föst aflahlutdeild til ákveðinna skipa. Þess vegna er EKKERT skip með RÉTT á hlutdeild umfram það magn sem skipið hefur veitt að meðaltali á síðastliðnum þremur árum.

Það er forkastanleg þrjóska, sem jaðrar við heimsku, að halda því fram að varanleg aflahlutdeild sé til, en hafa samt ekki geta framvísað lagaheimildum er styðji þá fullyrðingu. Ég hef í meira en áratug, svo tugum skiptir, óskað eftir að þessar lagaheimildir verði lagðar fram, en enginn hefur enn treyst sér til að opinbera þær.

Ég er svo sem vanur þessari þrjósku, því þau öfl sem knýja áfram þetta svífyrðilega ranglæti við framkvæmd fiskveiðistjórnunar, hafa á annan áratug verið á flótta undan rökfræði minni og fjöldamargar breytinga gert á framkvæmdinni þegar yfir vofði kæra frá mér. Þar má nefna fyrstu ábendingu mína um heimildarleysi til hárrar gjaldtöku fyrir veiðiheimildir, en þá var 18. gr. laga um fiskveiðistjórnun felld niður, en þar var gjaldtakan skilgreind.

Næst má nefna margar breytingar á lögunum um nytjastofna sjávar, þar sem hvert mannréttindabrotið tók við af öðru. Rokið var til að breyta þeim lögum eftir að ég hafði óskað eftir við Héraðsdóm Reykjavíkur að fá að höfða mál til ógildingar á lögunum sem heild.

Þá var Kvótaþing lagt niður á einni viku, þegar ég sendi inn kæru vagna ólögmætrar starfsemi. Þá var að ljúka deilunni um að greiða bæri virðisaukaskatt af ALLRI sölu (þar með talið svokallaðri leigu) veiðiheimilda. Sú deila hefur staðið í átta ár, en útkljáðist loks núna í upphafi ársins, þegar skattayfirvöld gáfust upp á þeirri vitleysu að ekki þyrfti að greiða virðisaukaskatt af kvótasölu, eftir 1. janúar 1994, þegar virðisaukaskattur var lagður á fisk. Frá þeim tíma BER að greiða VSK af ÖLLUM kvótaviðskiptum.

Það er í raun undravert, það afl sem kemur í veg fyrir að alþingismenn virði hagsmuni samfélagsins meira en einhvert afl sem heldur þeim í viðjum heimskulegs fáránleika í sambandi við framkvæmd fiskveiðistjórnunar.

Það þarf ekkert útgerðarfélag að fara á hausinn vegna breytinga í fiksveiðistjórnun; eða að sú breyting muni þýða að skip fái minni heimildir til veiða en þau hafi veitt fram til þessa. Að menn skuli halda slíku fram, sýnir fyrst og fremst þekkingarleysi þeirra á heildarmynd núverandi framkvæmdar og hvernig sú mynd passar inn í það lagaumhverfi sem stjórnunin á að fara eftir.

Það er meira en áratugur síðan ég lagði fram raunhæft plan um hvernig þjóðfélagið verði keyrt út úr þessari vitleysu, sem sjávarútvegurinn er kominn í. Það plan hefur sýnt sig að geta gengið upp, með tiltölulega litlum óþægindum, sé miðað við það sem við blasir með núverandi tillögum um fyrningu.                 

„Eigandinn heldur áfram að borga“

Óráðshjal framkvæmdastjóra LÍÚ í Fréttablaðinu 22. maí 2009.

Ég hef ekki tölu á því hve oft ég er búinn að leiðrétta Friðrik J. Arngrímsson með það óráðsrugl sem hann heldur fram í Fréttablaðinu í dag. Það er afar sorglegt að ekki skuli vera vilji hjá þessum manni til að hafa sannleikann að leiðarljósi, í stað þess að vaða svona sífellt uppi með hreint þvaður, sem einungis upplýsir um slæma dómgreind, eða ásetning um að segja þjóðinni ósatt.

Ég hef margítrekað beðið Friðrik um að senda mér ljósrit af þeim lögum sem hann byggir málflutning sinn á, en fram til þessa hefur hann ekki geta orðið við því, enda varla von, því engin lög eru til sem styðja málflutning hans.

Ekki er samt öll ósannindavellan úr honum beinlínis lögleysa, því margt segir hann sem er bara hreint óráðsbull. Þannig segir hann t. d. í greininni í dag um stýringu fiskveiðanna:  (áhersluletur er mitt)

Þannig er ekki einungis horft til þess að takmarka aflann úr hverjum stofni við það sem stjórnvöld ákveða á hverjum tíma heldur einnig horft til þess að veiðar og vinnsla skili hámarks arðsemi.  

Athyglisvert er að Friðrik nefnir ekki hverjum þetta fyrirkomulag skili hámarks arðsemi. Það er náttúrlega öllum ljóst, sem skoða þessi mál af vandvirkni, að sjávarútvegurinn hefur stöðugt verið að auka skuldir sínar, allan þann tíma sem kvótakerfið hefur verið við lýði. Meginhluti þessa lánsfjár er erlend lántaka og vexti og kostnað vegna þeirrar lántöku hefur þurft að greiða af verðmætum sjávaráfurða.

Þessi skuldaaukning hefur valdið því að sífellt hærra hlutfall af heildarverðmætum sjávarafurða fer til greiðslu fjármagnskostnaðar, sem aftur leiðir af sér, þar sem þetta er erlent lánsfé, að minna verður eftir til ráðstöfunar í samfélagi okkar.

Þegar kvótakerfið var sett á, var skipting heildarverðmæta sjávarafla með þeim hætti að rúm 52% komu í hlut útgerða fiskiskipa en 48% komu í hlut fiskvinnslu og sjávarbyggða. Nú eru útgerðirnar að mestu búnar að ná öllum tekjum af sjávarafla undir sinn efnahagsreikning og meginhluti sjávarbyggða búin að tapa tekjugrundvelli sínum til örfárra útgerðarfélaga.

Hvernig hægt er að halda því fram að kvótakerfið hafi skilað þjóðinni hámarks arðsemi, er líklega hámark heimskunnar, sé það sagt í óvitaskap, en líklega hámark illviilja gagnvart samlöndum sínum, sé svona lagað gert af yfirlögðu ráði.

Í grein sinni segir Friðrik:

Verðmætasta fjárfesting útgerðanna er í aflaheimildunum og til að ná fram langtímahugsun í nýtingu þarf sú fjárfesting að vera trygg. Það tryggir jafnframt rekstrargrundvöll útgerðanna sem hafa fjárfest í aflaheimildum með langtímahagsmuni að leiðarljósi.

Stjórnvöld úthluta öllum aflaheimildum án endurgjalds og hafa aldrei gefið heimild fyrir að þær væru seldar. Alþingi gaf heimild til að FRAMSELJA mætti aflaheimildir milli skipa, en eins og allir vita sem kunna ÍSLENSKU, þýðir orðið "framsal" - að afhenda eða að láta af hendi. Alþingi heimilaði sem  sagt þeim sem fengu úthlutað aflaheimild, sem þeir gætu ekki hagnýtt sér, að afhenda hana til annars skips sem gæti hagnýtt sér hana, en í lögunum er hvergi minnst á heimildir til að taka gjald fyrir slíka afahendingu.

Hið rétta í þessu sambandi er, að aflaheimildir eru mikilvægasta rekstrartrygging skips eða útgerðar, en FJÁRFESTING í aflaheimildum er NÚLL KRÓNUR, samkvæmt íslenskum lögum um framkvæmd fiskveiðistjórnunar. 

Og enn heldur áfram bullið hjá Friðrik:

Með þessu fléttast saman hagsmunir útgerðarinnar og þjóðarinnar, sem nýtur fyrir vikið hámarks arðsemi af nýtingu auðlindarinnar.

Hér að framan er vikið að því hvernig stöðugt vaxandi skuldasöfnun sjávarútvegsins (nú líklega 15 - 20 ára tekjur að frádregnum kostnaði við veiðar),  hefur minnkað þann hluta af heildarverðmæti sjávarafurða sem dreifist til samfélagsins. Þessu til viðbótar má benda á að heildarafli botnfisktegunda er líklega sóttur með langt til helmingi meiri tilkostnaði en þörf er á. Bæði er þar átt við gífurlega offjárfestingu í togskipum, sem og þess að útgerðarkostnaður þeirra, reiknaður á hvert veitt aflakíló, er mun hærri en þörf er á til að ná leyfðum heildarafla..

Það eru margir fleiri fletir á þessu málefni, svo sem sviksamleg fölsun útgerðarfélaga á efnahagsreikningum sínum, með óheimilum skráningum aflaheimilda - sem eru ótvíræð eign þjóðarinnar - í efnahagsreiknigna sína; reiknaðar á glórulausu verðlagi, sem virðist eingöngu haldið til streytu til að falsa eiginfjárstöðu og skapa sér hærri tryggingastöðu, til stöðugt aukinnar lántök hjá lánastofnunum.

Margt fleira mætti tína til, en hér verður látið staðar numið í bili, að minnsta kosti.        

Þekkir stjórn lífeyrisjóðs Vestfjarða ekki eðlilegar samskiptareglur?

Í fréttinni er sagt að sautján sjóðsfélagar LV sent stjórn sjóðsins skriflegt erindi, með nokkrum spurningum. Með réttu á sjóðnum ekki að vera heimilt að víkja sér undan skriflegu svari, því skriflegt fyrirspurn KREFST skriflegs svars.

Það er ekki nóg að vísa til hugsanlegra upplýsinga á aðalfundi, sem svarað verður með munnlegri framsetningu. Slíkt svar GETUR ALDREI verið svar við skriflegu erindi. Það ætti alla vega lögfræðingur sjóðsins að vita, þó stjórnin reyni að skjóta sér undan skyldum sínum.

Ég er sjálfur sjóðfélagi í þessum sjóði og skora á sautjánmenningana að KREFJAST SKRIFLEGS SVARS. Ef stjórnin hafnar slíku, senda þá viðkomandi ráðuneyti afrit af erindinu og höfnun stjórnar, og krefjast þess að ráðuneytið skipi stjórninni að svara svo sem lög og siðareglur bjóða.  Dugi það ekki, sendið þá allt málið til Umboðsmanns Alþingis, með ósk um aðstoð hans.

Svona mál varðar ekki bara þennan lífeyrissjóð, því álíka vitleysisgangur og reyfaður er í erindi sautjánmenninganna hjá LV, er líklega til staðar í flestum lífeyrissjóðum. Þess vegna þarf að hreinsa til í stjórnum og rekstri þessara sjóða.                  

Krefja lífeyrissjóð svara vegna taps